Nhật Bản sẽ thay đổi điều lệ viện trợ ODA

Khi Nhật Bản sắp kỷ niệm 60 năm triển khai chương trình viện trợ phát triển chính thức (ODA), chính phủ nước này đang chuẩn bị sửa đổi điều lệ ODA nhằm cải thiện hiệu quả viện trợ. Mục đích của việc sửa đổi là đưa ODA trở thành một trong những công cụ ngoại giao mạnh nhất trong hỗ trợ chính sách ngoại giao “hòa bình chủ động” của Thủ tướng Shinzo Abe, báo Nhật Bản Nikkei hôm 10/7 đưa tin.

Điều lệ hiện nay của Nhật Bản quy định việc sử dụng ODA vào bất kỳ mục đích quân sự hoặc làm gia tăng các xung đột quốc tế đều không được phép, nghĩa là Nhật Bản không viện trợ cho bất kỳ hoạt động nào liên quan lực lượng vũ trang. Điều lệ này hạn chế ở chỗ chính phủ Nhật Bản không thể viện trợ ODA cho các hoạt động cứu trợ thiên tai ở những nước mà quân đội phụ trách hoạt động cứu trợ.

Tokyo cũng không thể sử dụng chương trình ODA để mời các quan chức chính phủ nước ngoài tham gia huấn luyện về những vấn đề như pháp trị nếu họ thuộc quân đội. ODA là nguồn vốn quan trọng cho các nước đang phát triển, nhưng những nước này thường có quân đội giữ vai trò lớn hơn cả, nên không đủ tiêu chuẩn để nhận viện trợ ODA từ chính phủ Nhật Bản. 

Đó là lý do ban nghiên cứu thuộc chính phủ do ông Taizo Yakushiji, Giáo sư danh dự tại Đại học Keio, đề xuất sửa đổi điều lệ ODA để nước này không còn cấm viện trợ cho các lực lượng quân đội tham gia hoạt động phi xung đột, như cứu trợ thiên tai, giúp đỡ dân thường…

Đề xuất này khiến một số người lo ngại ODA có thể bị sử dụng sai vào mục đích quân sự. Ông Yakushiji nói rằng, đó là cách hiểu sai và nguồn ODA của Nhật Bản không thể được sử dụng vào mục đích quân sự, Nikkei đưa tin. Dựa trên đề xuất của ban nghiên cứu, điều lệ ODA có thể được sửa đổi vào cuối năm nay. 

Sức mạnh ngoại giao của Nhật Bản qua công cụ ODA đã giảm đáng kể do ngân sách eo hẹp. Lượng ODA mà Nhật Bản cung cấp trong năm 2012 là khoảng 846,4 tỷ yen (khoảng 10,6 tỷ USD), giảm 50% so với năm đỉnh điểm 1997 và khiến nước này được xếp thứ 5 trên toàn cầu về mức ODA. 

Trong khi đó, các quan chức và công ty Nhật Bản liên quan vụ lại quả trong dự án sử dụng vốn ODA của Nhật Bản bị phanh phui gần đây đã bị truy tố, hãng tin Nhật Bản Kyodo hôm qua đưa tin.  

Trung Quốc hôm 10/7 cũng công bố sách trắng về viện trợ nước ngoài. Theo tài liệu này, đất nước đang phát triển lớn nhất thế giới cung cấp 89,34 tỷ nhân dân tệ (khoảng 14 tỷ USD) viện trợ nước ngoài thông qua những khoản vay ưu đãi, vay không lãi suất và viện trợ không hoàn lại, báo Trung Quốc China Daily đưa tin./.