Quá nhiều sai phạm trong kinh doanh vận tải đường bộ

Đợt kiểm tra về điều kiện kinh doanh vận tải hàng hóa bằng container và kinh doanh vận tải hành khách tuyến cố định tại 21 tỉnh, thành phố của Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải mới đây đã đưa ra những con số khiến nhiều người phải “giật mình”.

Cấp phép thành lập doanh nghiệp vận tải quá dễ

Theo số liệu thống kê của Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải, sau hơn 1 tháng thực hiện thanh tra, kết qủa cho thấy hầu hết các đơn vị vận tải đều vi phạm về tốc độ, số xe vượt quá tốc độ lên đến 80-90%, điển hình như Thừa Thiên –Huế gần 85%; Quảng Ngãi và Bình Định là hơn 96%. Có những xe vi phạm tốc độ đến 300 lần/ngày; có xe chạy tốc độ lên đến 120-130km/h.

CSGT Hải Phòng kiểm tra xe container vi phạm TTATGT (Ảnh: CAND)

Ông Nguyễn Văn Huyện, Chánh Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải cho biết, qua kiểm tra đã phát hiện nhiều sai phạm, nhất là sự tắc trách của doanh nghiệp trong việc giao khoán xe cho lái xe. Đáng báo động là tình trạng các doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải không quản lý phương tiện mà khoán trắng phương tiện cho chủ xe tự quản lý, điều hành.

Số vi phạm này chiếm tỷ lệ rất lớn từ 40% đến 80% trong số các đơn vị được kiểm tra. Nhiều Hợp tác xã lập ra chỉ để bán thương hiệu, toàn bộ hoạt động của phương tiện do lái xe điều hành. Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã thành lập bộ phận theo dõi các điều kiện về an toàn giao thông, nhưng bộ phận này thực chất không hoạt động.

Ông Nguyễn Văn Huyện cho biết: “Qua kiểm tra, chúng tôi đã đình chỉ 1 số hợp tác xã không có tổ giám sát an toàn giao thông. Vì quy định bắt buộc phải có tổ này mới được cấp phép hoạt động. Còn đối với doanh nghiệp phải đảm bảo lắp đặt đầy đủ các thiết bị này, đảm bảo cho lái xe tuân thủ. Đa số các doanh nghiệp không muốn lắp đặt thiết bị này, cần phải kiên quyết xử lý, giảm tai nạn giao thông…”.

Trong số hơn 19.000 vụ tai nạn giao thông từ đầu năm đến nay, có gần 60 vụ gây hậu quả nghiêm trọng liên quan đến xe khách đường dài và xe container. Nguyên nhân trước hết là do việc thành lập doanh nghiệp kinh doanh vận tải hiện nay quá dễ dàng, cứ thành lập ra, thuê lái xe, bỏ mặc quản lý là nguyên nhân chính gây ra tai nạn giao thông.

Theo Đại tá Nguyễn Thanh Bảo, phòng Cảnh sát giao thông công an Hà Tĩnh, cần phải siết chặt việc cấp phép hoạt động của các doanh nghiệp vận tải hiện nay: “Hiện nay việc quản lý cấp phép thành lập doanh nghiệp vận tải quá dễ, dẫn đến doanh nghiệp cứ thành lập mua xe và thuê lái xe, khi lưu thông trên đường cảnh sát giao thông dừng xe họ có đầy đủ các giấy tờ thì phải cho họ đi. Vậy, kiến nghị nên thành lập những doanh nghiệp vận tải lớn, vì họ có đủ các điều kiện vận tải hành khác, trên thực tế thì những doanh nghiệp vận tải lớn từ trước đến nay hầu như chưa có vụ tai nạn nào nghiêm trọng. Biện pháp hiện nay cũng chỉ tăng cường lực lượng để xử lý xe khách, xe container vi phạm về tốc độ, kiểm tra phát hiện lỗi thì xử lý tiếp…”

Sở Giao thông vận tải… bất lực

Qua đợt thanh tra tại các địa phương vừa qua cho thấy thực tế đáng báo động hiện nay, là Sở Giao thông vận tải ở các tỉnh là cơ quan quản lý nhà nước về quản lý phương tiện nhưng hầu như bất lực vì không quản lý được số phương tiện trên địa bàn của mình. Trong khi theo quy định của Luật giao thông đường bộ, kinh doanh vận tải hàng hóa bằng container là loại hình kinh doanh có điều kiện. Tức là ngoài giấy phép kinh doanh do Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp phép còn phải có giấy phép của Sở Giao thông vận tải là đơn vị quản lý chuyên ngành cấp sau khi đã kiểm tra đầy đủ các điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp.

Tại thành phố Hồ Chí Minh, có trên 1.700 doanh nghiệp vận tải hàng hóa bằng container với hơn 6.000 phương tiện, nhưng đến nay Sở Giao thông vận tải mới chỉ cấp phép kinh doanh vận tải hàng hóa cho 98 doanh nghiệp, (tức là khoảng hơn 5% trong số doanh nghiệp thực tế đang hoạt động); tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Sở giao thông vận tải mới chỉ cấp giấy phép kinh doanh vận tải cho duy nhất 1 đơn vị vận tải container, tương đương khoảng 1,2% số doanh nghiệp và 14% số phương tiện. Đối với Bình Dương, Hải Phòng con số này cũng chỉ khoảng 10% phương tiện đăng ký hoạt động.

Theo ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, việc lơ là trong quản lý doanh nghiệp vận tải và quản lý an toàn giao thông tại cơ sở là một trong những nguyên nhân khiến tai nạn giao thông gia tăng. Nếu có sự quan tâm sâu sát của cơ sở, tạo được nền nếp an toàn từ cơ sở, thì mới mong kiềm chế tai nạn giao thông hiệu quả và bền vững.

Ông Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, việc siết chặt quản lý các chủng loại xe tải, xe container, xe khách từ đầu mối doanh nghiệp cộng với khâu rà soát, kiểm tra kinh doanh vận tải minh bạch sẽ giảm thiểu được tai nạn giao thông.

 “Trong đợt thanh tra vừa rồi, phát hiện từ Thanh tra bộ nhiều việc khiến chúng ta giật mình. Khi thanh tra mới phát hiện tỷ lệ vi phạm quá lớn, có doanh nghiệp 100 xe vi phạm, có doanh nghiệp 80-90% xe vi phạm, có những xe trong 10 ngày vi phạm về tốc độ hơn 1000 lần, còn có xe khách chạy tốc độ lên đến 130km/h,. đây là những nguyên nhân trực tiếp gây ra tai nạn giao thông. Cũng qua thanh tra phát hiện hơn 96% xe thuộc diện phải có giấy phép đăng ký kinh doanh mới được phép hoạt động đang không có giấy phép. Rõ ràng việc quản lý của chúng ta hiện nay có vấn đề…”

Trung bình mỗi ngày vẫn có khoảng 30 người chết và hàng trăm người bị thương do tai nạn giao thông, thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Đây thực sự là con số khiến cho bất kỳ ai cũng phải giật mình và lo sợ.

Trước thực tế này, nhiều người đã đặt câu hỏi và nghi ngờ: Việc quản lý phương tiện vận tải tại doanh nghiệp qua giấy phép kinh doanh rất đơn giản, nhưng cũng không làm được thì làm sao quản lý được phương tiện khi tham gia giao thông. Nếu vẫn giữ phương thức quản lý lỏng lẻo này thì số vụ tai nạn giao thông sẽ khó giảm trong thời gian tới./.