Quyết liệt giải ngân hết vốn cho các Chương trình, Kế hoạch kinh tế-xã hội

Tiếp tục Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, chiều 23/5, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày trước Quốc hội Tờ trình về việc giao danh mục và mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (CTPHPTKTXH); giao, điều chỉnh, bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn (KHĐTCTH) vốn ngân sách Trung ương (NSTW) giai đoạn 2021-2025 và phân bổ kế hoạch đầu tư vốn NSTW năm 2023 của chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG)

Xem xét điều hòa linh hoạt nguồn vốn

Trước Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, tại Nghị quyết số 43/2022/QH15, Quốc hội đã quyết nghị tăng chi từ nguồn NSNN tối đa 176.000 tỷ đồng, thực hiện chủ yếu trong 2 năm 2022 và 2023 để hỗ trợ, đầu tư các nhiệm vụ, dự án trong từng ngành, lĩnh vực. Căn cứ các kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch đầu tư vốn NSTW của CTPHPTKTXH là 161.848,315 tỷ đồng, số vốn còn lại chưa phân bổ là 14.151,685 tỷ đồng. Kế hoạch vốn NSTW năm 2023 đã được Quốc hội quyết nghị là 338.415 tỷ đồng, trong đó bố trí cho các nhiệm vụ, dự án của CTPHPTKTXH là 137.844 tỷ đồng.

“Phần lớn các dự án thuộc CTPHPTKTXH là dự án khởi công mới, khó có thể giải ngân hết số vốn được giao trong năm 2023. Trong khi đó, một số nhiệm vụ, dự án thuộc KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 của các Bộ, địa phương có nhu cầu bổ sung nguồn vốn để đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa vào khai thác sử dụng. Do đó, việc điều hòa linh hoạt giữa KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 và kế hoạch vốn thuộc CTPHPTKTXH là hết sức quan trọng, cấp thiết”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu thực tế.

Cũng theo Bộ trưởng, việc thực hiện KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025, CTPHPTKTXH đã tạo ra không gian phát triển mới, động lực mới, năng lực mới cho các ngành, lĩnh vực, các địa phương, góp phần quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng, phục hồi và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, việc hoàn thiện thủ tục đầu tư các dự án, việc phân bổ vốn vẫn còn chậm so với yêu cầu của Quốc hội tại Nghị quyết số 69/2022/QH15 có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó chủ yếu vẫn là nguyên nhân chủ quan.

Do đó, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ chỉ đạo các địa phương rà soát, cân đối vốn NSNN để thu hồi toàn bộ số vốn ứng trước còn lại chưa được báo cáo, thu hồi theo quy định của pháp luật. Trên cơ sở đề nghị của địa phương, Thủ tướng Chính phủ giao KHĐTCTH nguồn NSTW giai đoạn 2021-2025, HĐND cấp tỉnh giao KHĐTCTH  nguồn ngân sách địa phương giai đoạn 2021-2025 để thu hồi vốn ứng trước của từng nhiệm vụ, dự án. Chính phủ báo cáo Quốc hội kết quả thu hồi ứng trước vào cuối kỳ KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025.

Chính phủ rút kinh nghiệm thời gian trình phương án phân bổ vốn

Thẩm tra việc giao danh mục và mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc CTPHPTKTXH; giao, điều chỉnh, bổ sung KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 và phân bổ kế hoạch đầu tư vốn NSTW năm 2023 của CTMTQG, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (UBTCNS) của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho rằng, Chính phủ cần thiết phải rà soát, hoàn thiện Tờ trình về phương án phân bổ vốn CTPHPTKTXH, KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 và CTMTQG để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV theo đúng kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đúng thẩm quyền của Quốc hội. 

UBTCNS của Quốc hội cũng cho rằng, việc Chính phủ chậm tổng hợp trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội nên không đảm bảo quy định về thời hạn trình để các cơ quan của Quốc hội tiến hành thẩm tra và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến trước ngày 31/3/2023 theo quy định tại Nghị quyết số 69 và Nghị quyết số 70/2022/QH15 của Quốc hội. “Đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm và giải trình làm rõ nguyên nhân chủ quan, trách nhiệm đơn vị, tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tình trạng trên và báo cáo Quốc hội”, Chủ nhiệm UBTCNS của Quốc hội nêu rõ.

Đối với danh mục, mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc CTPHPTKTXH (đợt 3), Chính phủ kiến nghị trình Quốc hội xem xét, quyết định phân bổ, giao danh mục sử dụng vốn CTPHPTKTXH với tổng số là 13.369,468 tỷ đồng đối với 45 dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư theo quy định, đủ điều kiện giao kế hoạch vốn.

Đa số ý kiến UBTCNS nhất trí việc rà soát, bố trí vốn đối với các dự án đã đủ thủ tục đầu tư, bảo đảm nguyên tắc theo quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội. Đồng thời kiến nghị Chính phủ rà soát, hoàn thiện danh mục nhiệm vụ, dự án được phân bổ vốn, bảo đảm đúng thời hạn thực hiện và giải ngân vốn của Chương trình theo quy định của Nghị quyết số 43.

Liên quan đến phân bổ, giao KHĐTCTH nguồn vốn NSTW giai đoạn 2021-2025, Chính phủ kiến nghị phân bổ, giao KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 là 87.359,227 tỷ đồng, trong đó 80.590,227 tỷ đồng cho 4 nhiệm vụ, 180 dự án đã đáp ứng đủ điều kiện, hoàn thiện thủ tục đầu tư trước ngày 31/3/2023 và 6.769 tỷ đồng cho các 2 dự án Bộ Quốc phòng đã hoàn thiện thủ tục đầu tư sau ngày 31/3/2023.

Phân bổ kế hoạch đầu tư vốn năm 2023 còn lại của CTMTQG

UBTCNS nhất trí với đề xuất của Chính phủ, trình Quốc hội phân bổ kế hoạch vốn cho các dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, bảo đảm nguyên tắc, tiêu chí theo quy định của Luật Đầu tư công và Nghị quyết của Quốc hội. Tuy nhiên lưu ý số vốn 24.594,3 tỷ đồng vốn bố trí cho 3 dự án quan trọng quốc gia, 1 dự án đường cao tốc đã được dự kiến phân bổ trong tổng số vốn KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 của Bộ Giao thông Vận tải.

Đối với việc phân bổ 444,407 tỷ đồng còn lại của CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi bố trí cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, UBTCNS nhất trí kiến nghị Quốc hội cho phép phân bổ đối với khoản vốn này, nhằm tạo điều kiện để thực hiện hiệu quả CTMTQG. Đồng thời UBTCNS cũng nhất trí đề xuất của Chính phủ, trình Quốc hội cho phép điều chỉnh KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 trong nội bộ của Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương.

Đa số ý kiến UBTCNS nhất trí trình Quốc hội phương án phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư vốn NSTW năm 2023 của CTMTQG với kiến nghị của Chính phủ phân bổ 1.208,188 tỷ đồng kế hoạch đầu tư vốn năm 2023 còn lại của CTMTQG phân bổ số vốn này. Tuy nhiên, UBNSTC đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm, phân bổ vốn sớm để có cơ sở thực hiện, đảm bảo khả năng giải ngân sớm.

Tại báo cáo thẩm định, Chủ nhiệm UBTCNS Lê Quang Mạnh cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục quyết liệt triển khai thực hiện, bảo đảm đúng thời hạn thực hiện và giải ngân vốn của CTPHPTKTXH theo quy định của Nghị quyết số 43, Luật Đầu tư công và đánh giá kỹ lưỡng tình hình thực hiện, các khó khăn, vướng mắc. Chính phủ rà soát kỹ, chịu trách nhiệm về số liệu cụ thể và xác định rõ trách nhiệm và xử lý trách nhiệm đối với các Bộ, địa phương và làm rõ căn cứ pháp lý để xử lý các tồn đọng này báo cáo Quốc hội theo quy định của pháp luật và các Nghị quyết của Quốc hội đối với việc thu hồi vốn ứng trước NSTW trong KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025./.