Thương mại Việt- Trung đang ở thời điểm “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”

Trung Quốc hiện là thị trường lớn và quan trọng với nông sản Việt Nam. Hiện nay, trong số nông sản Việt Nam xuất khẩu ra thế giới, sầu riêng Việt Nam xuất sang Trung Quốc chiếm 95%, sắn chiếm 90%, vải chiếm gần 90% và thanh long chiếm 80%. Những số liệu trên đã cho thấy tầm quan trọng của thị trường này.

Theo ông Đỗ Nam Trung – Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Nam Ninh (Trung Quốc), trong bối cảnh mới, trao đổi thương mại nông sản giữa Việt Nam và Trung Quốc sẽ có những cơ hội và thách thức mới đòi hỏi cách làm mới.

Về cơ hội, ông Đỗ Nam Trung khái quát trên 3 khía cạnh “thiên thời, địa lợi và nhân hòa”. Theo ông, về thiên thời, quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc đang ở giai đoạn phát triển tốt đẹp, nhất là sau 2 chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư – Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình.

Bên cạnh đó, cả Việt Nam và Trung Quốc đều là thành viên của Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Trung Quốc (ACFTA) hay Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP). Chúng ta đã được hưởng thuế quan ưu đãi nhờ các hiệp định này.

Ngoài ra, sau đại dịch Covid-19, kinh tế Trung Quốc có một số khó khăn và một trong các ưu tiên của nước này là thúc đẩy tiêu dùng của người dân. Đây chính là cơ hội của nông sản Việt Nam. Trong giai đoạn phát triển hiện nay, tầng lớp trung lưu Trung Quốc là tầng lớp chiếm tỷ lệ tương đối. Họ là đối tượng chính sử dụng nông sản chất lượng cao từ các nước, trong đó có Việt Nam.

Trung Quốc coi trọng thị trường 100 triệu dân của chúng ta. Hai Tổng Bí thư đã khẳng định, hai bên rất coi trọng xuất khẩu nông sản sang nhau. Trung Quốc cũng muốn xuất khẩu các mặt hàng hoa quả chất lượng cao sang Việt Nam. Do vậy, chúng ta sẽ có “thế” để đàm phán trao đổi nông sản với Trung Quốc.

Về “địa lợi”, khoảng cách địa lý thuận lợi giữa hai bên là một yếu tố được tính tới. Mặc dù đối thủ trực tiếp của Việt Nam trên thị trường nông sản Trung Quốc là Thái Lan nhưng do khoảng cách vận chuyển không thuận lợi bằng ta nên sầu riêng Thái Lan xuất sang Trung Quốc chủ yếu là sầu riêng đông lạnh và sầu riêng múi chứ không phải sầu riêng nguyên quả như Việt Nam.

Cuối cùng, về yếu tố “nhân hòa”, tức con người, Trung Quốc và Việt Nam có sự tương đồng về văn hóa ẩm thực, văn hóa ứng xử và văn hóa doanh nghiệp. Ngoài ra, trao đổi thương mại nông sản hai nước nhận được nhiều sự ủng hộ từ lãnh đạo cấp cao và các cấp.

Tuy nhiên, theo ông Đỗ Nam Trung, trao đổi thương mại nông sản giữa Việt Nam và Trung Quốc cũng đối mặt với thách thức, bao gồm: thị trường, chất lượng và sản lượng, tốc độ lưu thông, uy tín, tính ổn định và bền vững.

Về thị trường, thị trường Trung Quốc không còn dễ tính mà hướng tới các tiêu chuẩn cao. Loại hình tiêu dùng, ngoài các hình thức truyền thống như chợ hay siêu thị, thì thương mại điện tử đang phát triển mạnh mẽ. Vì thế, các doanh nghiệp Việt Nam cần khai thác và tận dụng nhiều hơn nữa xu hướng này.

Tiếp đền về chất lượng, ông Đỗ Nam Trung chia sẻ, các doanh nghiệp nông sản Trung Quốc nói rằng, về mặt bằng chung và sự đồng đều, nông sản của Việt Nam không bằng Thái Lan. Đây là vấn đề lâu dài, căn cơ và chiến lược mà chúng ta phải nâng cao để chiếm lĩnh và vững chân ở thị trường Trung Quốc.

Tôc độ lưu thông cũng là một thách thức cần giải quyết. Từ vườn cây đến chợ, siêu thị và bàn ăn của người Trung Quốc, các vấn đề logistics, vận chuyển cần được cải thiện để đảm bảo tốc độ lưu thông nông sản, vốn là mặt hàng coi trọng sự tươi ngon.

Đối với vấn đề uy tín, ông Đỗ Nam Trung chia sẻ thẳng thắn, một số doanh nghiệp của ta có vấn đề về uy tín với Trung Quốc khi gian lận xuất xứ, tem mác, tình trạng sâu bệnh. Việt Nam và Trung Quốc đều coi trọng chữ tín trong làm ăn, do đó nâng cao chữ tín để vững chân ở thị trường Trung Quốc là điều quan trọng và cần thiết.

Cuối cùng, việc tổng hòa các yếu tố trên là cơ sở để đảm bảo tính bền vững và lâu dài. Chúng ta phải khắc phục được những khó khăn trên thì mới có chiến lược quy hoạch bền vững ở thị trường Trung Quốc.