Hàng loạt sai phạm đất đai ở Phan Thiết: Cố tình làm sai để trục lợi

Hàng loạt sai phạm của UBND TP Phan Thiết và các đơn vị liên quan về quản lý đất đai và quy hoạch xây dựng đã được phát hiện sau khi Thanh tra tỉnh Bình Thuận vào cuộc.

Kết luận thanh tra về quản lý đất đai và quy hoạch xây dựng trên địa bàn Phan Thiết vừa được Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận ký ban hành đã chỉ rõ đây là sai phạm có hệ thống.  

Thiện Nghiệp là một trong 3 xã ở Phan Thiết có hoạt động chuyển mục đích sử dụng đất đai trái quy định.

Chuyển mục đích sử dụng đất trái với quy hoạch

Kiểm tra 160 hồ sơ đã được UBND TP Phan Thiết cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn tại 3 xã (Thiện Nghiệp, Phong Nẫm và Tiến Lợi) từ đầu năm 2016 đến tháng 9/2018, đoàn thanh tra nhận thấy việc UBND TP Phan Thiết cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với các hồ sơ này không phù hợp quy hoạch sử dụng đất và kế hoạch sử dụng đất hàng năm của tỉnh.

Theo quy hoạch, vị trí 160 thửa đất này hầu hết là đất cây lâu năm, nhưng UBND TP Phan Thiết lại cho phép chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn.

Đối chiếu bản đồ Kế hoạch sử dụng đất hàng năm (2016, 2017, 2018) của thành phố Phan Thiết do UBND tỉnh phê duyệt, trong số 160 thửa đất trên có đến 139 thửa với tổng diện tích hơn 176.800m2 không đúng kế hoạch sử dụng với diện tích hơn 54.000m2.

Hồ sơ là xin chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn, nhưng cơ quan thẩm quyền của TP Phan Thiết lại không thẩm định điều kiện, nhu cầu chuyển mục đích sử dụng theo quy định tại điểm d, khoản 2, điều 06, Thông tư số 30/2014 của Bộ Tài nguyên Môi trường.

Theo Luật Đất đai năm 2013, quy hoạch sử dụng đất cấp xã không còn nằm trong hệ thống quy hoạch, nghĩa là không còn hiệu lực. Dù vậy, Phòng Tài nguyên Môi trường Phan Thiết đã vận dụng, căn cứ các quy hoạch sử dụng đất của cấp xã để tham mưu UBND TP Phan Thiết cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trật với quy hoạch sử dụng đất của địa phương đã được UBND tỉnh phê duyệt.

Hàng loạt sai phạm trong quản lý đất đai ở Phan Thiết được phát hiện sau hoạt động thanh tra.

Dùng chiêu “hợp thửa, tách thửa” để phân lô bán nền

Kiểm tra ngẫu nhiên 10 hồ sơ hợp thửa, tách thửa tại Văn phòng Đăng ký đất đai Phan Thiết mà UBND thành phố Phan Thiết đã cho phép chuyển mục đích, đoàn thanh tra của tỉnh Bình Thuận phát hiện có 9 hồ sơ đã chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn, rồi sau đó làm thủ tục xin hợp thửa, tách thửa; và 1 trường hợp thực hiện thủ tục tách thửa đất nông nghiệp (mỗi thửa 1.000m2), sau đó xin chuyển một phần đất nông nghiệp sang đất ở.

Hầu hết các hộ gia đình và cá nhân nhận chuyển nhượng đất từ nhiều người, sau đó xin chuyển một phần diện tích lớn đất nông nghiệp sang mục đích đất ở. Phần diện tích nông nghiệp còn lại, họ có đơn xin hiến đất làm đường đi chung. Phần diện tích lớn đã chuyển sang mục đích đất ở, các hộ gia đình và cá nhân này lại có đơn đề nghị hợp thửa.

Văn phòng Đăng ký Đất đai TP Phan Thiết xác nhận cho hợp thử nhưng hồ sơ không thể hiện việc xin cấp đổi giấy chứng nhận theo thửa đất được hợp thửa, mà lại xin tách thửa theo hiện trạng có đường giao thông tự mở. Các trường hợp này tách thửa nhưng không lập dự án đầu tư là trái với Quyết định số 55 của UBND tỉnh Bình Thuận.

Sở Tài nguyên Môi trường cho cấp giấy Chứng nhận Quyền sử dụng đất, và có thông báo thu hồi các giấy CNQSDĐ đã cấp trước đó, nhưng không có văn bản đề nghị UBND TP Phan Thiết ban hành quyết định thu hồi đất theo thẩm quyền. Sau khi được cấp giấy chứng nhận theo các thửa được tách, các hộ gia đình và cá nhân này đã sang nhượng hầu hết các thửa đất được tách.

Sở Tài nguyên Môi trường khi cho tách thửa đất ở nông thôn đã không kiểm tra việc UBND TP Phan Thiết cho phép chuyển mục đích sử dụng, nên không phát hiện việc UBND TP Phan Thiết cho chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn trái quy định. Các hộ gia đình và cá nhân đã lợi dụng việc này để phân lô bán nền tràn lan trên địa bàn các xã Thiện Nghiệp, Phong Nẫm và Tiến Lợi.

Đặc biệt với trường hợp của ông Phạm Hòa Trung, ngày 31/01/2018, Văn phòng Đăng ký Đất đai Phan Thiết có công văn gửi UBND TP Phan Thiết xin ý kiến về kết cấu hạ tầng khu vực khu vực đất xin hợp thửa và tách thửa của ông Trung đối với 11 thửa trên diện tích hơn 9.783m2 tại thôn Thiện Sơn, xã Thiện Nghiệp.

Đến ngày 12/2/2018, UBND TP Phan Thiết có ý kiến về việc này. Theo đó, xác định vị trí các lô đất xin tách thửa của ông Trung từ số 64 đến 74 thuộc tờ bản đồ số 101 nằm trong quy hoạch đất trồng cây công nghiệp; nên tạm thời chưa thống nhất cho tách thửa.

Nhưng thật bất ngờ, chỉ sau 1 ngày, tức là vào ngày 13/2/2018, Sở Tài nguyên Môi trường Bình Thuận vẫn ký cho tách 11 thửa với diện tích hơn 9.783m2. Đến tháng 3/2018, sở này lại tiếp tục ký cho tách thành 90 thửa (mỗi thửa từ 100m2 trở lên) trái quy định nhà nước, giúp sức cho ông Trung chuyển nhượng hết các thửa “đất ở nông thôn”.

Một khu dân cư tự phát ở xã Phong Nẫm, TP Phan Thiết.

Cố tình giấu thông tin để tính tiền sử dụng đất rẻ mạt

Kiểm tra ngẫu nhiên 65/160 hồ sơ thực hiện nghĩa vụ tài chính chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn, đoàn thanh tra nhận thấy Văn phòng Đăng ký đất đai TP Phan Thiết ghi thiếu thông tin vị trí đất nông nghiệp trước khi chuyển mục đích, nhưng Chi cục Thuế Phan Thiết không chuyển trả lại để Văn phòng Đăng ký Đất đai Phan Thiết bổ sung thông tin mà vẫn tính tiền sử dụng đất và ra thông báo nộp tiền sử dụng đất.

Chẳng hạn, năm 2017, bà Nguyễn Thị Như Trang được UBND TP Phan Thiết cho chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn với diện tích hơn 8.736m2 tại xã Thiện Nghiệp.

Văn phòng Đăng ký Đất đai Phan Thiết có phiếu chuyển thông tin địa chính đối với thửa đất trên cho Chi cục Thuế Phan Thiết để tính tiền sử dụng đất, nhưng phiếu chuyển chỉ thể hiện vị trí đất ở là: vị trí 3, khu vực 3; không thể hiện thông tin vị trí đất nông nghiệp trước khi chuyển mục đích để làm căn cứ tính giá đất.

Mặc dù vậy, Chi cục Thuế Phan Thiết không chuyển trả lại để Văn phòng Đăng ký đất đai Phan Thiết bổ sung thông tin theo quy định, mà tự ý xác định là “Đất nông nghiệp nằm trong phạm vi khu dân cư” để tính tiền và ra thông báo số tiền phải nộp chỉ ở mức gần 172 triệu đồng.

Rồi sau đó, Văn phòng Đăng ký Đất đai Phan Thiết lại có công văn gửi Chi cục Thuế Phan Thiết thông báo thay đổi vị trí đất ở từ “khu vực 3, vị trí 3” thành “khu vực 3, vị trí 5”; nhưng vẫn không bổ sung vị trí đất nông nghiệp trước khi chuyển mục đích theo quy định. Căn cứ thay đổi nêu trên, Chi cục Thuế Phan Thiết thông báo lại số tiền phải nộp là 0 đồng. Văn phòng đăng ký đất đai Phan Thiết đã điều chỉnh thông tin và giao giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Trang.

Đến ngày 15/11/2018, Văn phòng Đăng ký đất đai Phan Thiết, Chi cục Thuế Phan Thiết và Phòng Tài nguyên Môi trường tổ chức họp và xác định lại vị trí đất đó là “đất nông nghiệp nằm ngoài phạm vi khu dân cư”. Chi cục Thuế Phan Thiết mới tính lại số tiền sử dụng đất và thông báo lại số tiền chênh lệch phải nộp đối với thửa đất của bà Trang là hơn 933.000.000 đồng.

Cũng tương tự, trường hợp thửa đất 6.860m2 của ông Phạm Hòa Trung ban đầu chỉ nộp có 196.000 đồng do được xác định sai vị trí, nhưng sau khi phát hiện, Chi cục Thuế Phan Thiết tạm tính tiền sử dụng đất chênh lệch phải nộp đến gần 612.000.000 triệu đồng.

Trường hợp ông Dương Hồng Phong lệch hơn 535.000.000 đồng trên diện tích 3.541m2. Ông Phạm Chung lệch 357.000.000 đồng trên diện tích 5.100m2. Ông Mai Văn Triệu được tính lệch so với thực tế đến hơn 3,3 tỷ đồng trên diện tích trên 41.472m2. Nếu không phát hiện kịp thời, chỉ riêng 5 trường hợp nêu trên gây thất thoát cho ngân sách nhà nước đến hơn 5,7 tỷ đồng.

Xử lý trách nhiệm các tập thể và cá nhân sai phạm

Những sai phạm nêu trên được xác định là sai phạm có hệ thống. Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận chỉ đạo Thanh tra tỉnh chuyển hồ sơ vụ việc sang Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh để tiếp tục điều tra dấu hiệu hành vi vi phạm các quy định về quản lý đất đai và tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ làm trái các quy định trong xác định vị trí thửa đất; cho tách thửa trái quy định pháp luật; phân lô đất nền sang nhượng thu lợi bất chính, gây thất thoát cho ngân sách nhà nước.

Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận yêu cầu Chủ tịch UBND TP Phan Thiết chỉ đạo các cơ quan chức năng, UBND các xã kiểm tra xử lý nghiêm các trường hợp xây dựng cơ sở hạ tầng, đường bê tông… trái phép trên đất nông nghiệp, các điểm dân cư tự phát không đúng quy chuẩn và tiêu chuẩn về xây dựng, không đúng quy hoạch xây dựng nông thôn mới. Xác định lại chính xác các vị trí thửa đất trước khi cho chuyển mục đích đối với các hồ sơ sai phạm.

Sở Tài nguyên Môi trường Bình Thuận, UBND TP Phan Thiết, Chi cục Thuế Phan Thiết, Văn phòng Đăng ký đất đai Phan Thiết phải tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tập thể và cá nhân có liên quan được nêu trong kết luận này./.