Hôm nay, xét xử "đại án tham nhũng"

Ngày 11/3, theo dự kiến, Tòa án Nhân dân tỉnh Đắk Nông đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với Vũ Việt Hùng, nguyên Giám đốc chi nhánh Ngân hàng Phát triển Việt Nam tại khu vực Đắk Lắk – Đắk Nông cùng đồng phạm về các tội: nhận hối lộ, đưa hối lộ, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, vi phạm các quy định về cho vay.

Đây là một vụ án lớn được dư luận cả nước đặc biệt quan tâm, với số tiền thiệt hại hơn 2.500 tỷ đồng và liên quan đến nhiều cán bộ thuộc nhiều ngân hàng khác nhau.

Tuy vậy, trước phiên tòa sơ thẩm, vẫn còn đó những băn khoăn về hành vi nhận hối lộ 130 tỷ đồng của Vũ Việt Hùng theo “luật bất thành văn” là trích phần trăm hoa hồng, vẫn chưa được làm rõ; cũng như trách nhiệm của Ngân hàng Phát triển Việt Nam, khi đơn vị này gián tiếp không thừa nhận thiệt hại.

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Đắk Nông, từ tháng 10/2008 đến tháng 7/2010, bằng thủ đoạn sử dụng các hợp đồng kinh tế xuất khẩu giả, Trần Thị Xuân (nguyên Giám đốc Công ty TNHH thương mại dịch vụ Nhật Tân – tỉnh Đắk Lắk) và Cao Bạch Mai (nguyên Giám đốc Công ty TNHH thương mại dịch vụ Minh Nhật, tỉnh Đắk Nông) đã làm hồ sơ vay gần 2.000 tỷ đồng tiền vốn ưu đãi tại Chi nhánh Ngân hàng phát triển Việt Nam khu vực Đắk Lắk, Đắk Nông. Các đối tượng đã hối lộ cho Vũ Việt Hùng (57 tuổi, nguyên Giám đốc Chi nhánh ngân hàng này), 1 xe ô tô trị giá hơn 3 tỷ đồng, để hợp lý hóa các điều kiện vay vốn.

Khi các doanh nghiệp của Mai và Xuân mất khả năng trả nợ hơn 350 tỷ đồng, Vũ Việt Hùng đã ký khống các hợp đồng tiền gửi, ký cam kết và một số giấy tờ liên quan để giúp các đối tượng tiếp tục lừa đảo vay 580 tỷ đồng của Ngân hàng Nam Á – chi nhánh Hà Nội và Ngân hàng thương mại cổ phần Phương Đông – Sở giao dịch TP HCM.

Tiếp tay cho hành vi lừa đảo chiếm đoạt vốn vay còn có các đối tượng: Trần Xuân Lộc, Nguyễn Thị Hồng Liên (cán bộ Chi nhánh Ngân hàng phát triển Việt Nam khu vực Đắc Lắc, Đắc Nông); Lâm Hữu Hạnh, Võ Tiến Đạt, Tạ Thị Xuân Ý (cán bộ Ngân hàng thương mại cổ phần Phương Đông); Trương Đình Hải (Giám đốc Chi nhánh Hà Nội - Ngân hàng Nam Á); Nguyễn Thị Vân (nguyên Chủ nhiệm Hợp tác xã Sông Cầu – tỉnh Đắk Nông), Đặng Thị Ngân (nguyên Giám đốc công ty trách nhiệm hữu hạn Thủy Ngân – tỉnh Đắk Nông), Nguyễn Thị Kim Loan (nguyên Giám đốc công ty TNHH dịch vụ xuất nhập khẩu Phát Long- TP HCM) và một số đối tượng môi giới vay vốn.

Các doanh nghiệp khai trước cơ quan điều tra rằng, phải nộp cho Vũ Việt Hùng 3% giá trị mỗi khoản vay mới, và 5% đối với các khoản vay đảo nợ. Tổng cộng Hùng đã nhận của Mai, Xuân, Vân 130 tỷ đồng, 1 xe ô tô BMW và 1 nhẫn kim cương. Tuy vậy đối tượng này chỉ bị khởi tố về tội nhận hối lộ 1 xe ô tô.

Ông Phan Thanh Hải, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Đắk Nông cho biết: Các bị cáo đều khai là sau mỗi lần vay đều phải chi cho Hùng như vậy, nhưng trong quá trình điều tra thì không tìm ra được chứng cứ nào để chứng minh hành vi nhận hối lộ 130 tỷ của Vũ Việt Hùng. Ngược lại, các bị cáo cũng không có tài liệu nào khác để chứng minh rằng, trong quá trình thực hiện vay vốn tại Ngân hàng phát triển đã đưa cho Hùng số tiền này; mà chỉ tìm được tài liệu chứng cứ mỗi chiếc xe ô tô theo bị cáo trình bày là 3,2 tỷ, nhưng theo cơ quan định giá tài sản là 2,03 tỷ đồng.

Như vậy, số tiền phần trăm hoa hồng trên các khoản vay vẫn chưa được cơ quan điều tra làm rõ, cho dù những giám đốc doanh nghiệp trong vụ án này đã khai nhận rõ ràng. Điều nghịch lý là trong khi hàng loạt doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông luôn khát vốn đầu tư, rất khó khăn tiếp cận ngân hàng, thì những doanh nghiệp lừa đảo này lại dễ dàng vay được hàng nghìn tỷ đồng vốn ưu đãi. Thậm chí là cuối năm 2010, khi Công an Đắk Nông đã bắt đầu điều tra, thì Vũ Việt Hùng vẫn liều lĩnh bắt tay với các đối tượng để lừa đảo các ngân hàng khác.

Thẩm phán Nguyễn Anh Loát, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Nông cho biết: Hùng biết rất rõ là các doanh nghiệp trên (Giám đốc Mai và Giám đốc Xuân) sẽ mất hoàn toàn khả năng thanh toán vì đây là những hợp đồng giả, và việc kinh doanh sản xuất của các công ty này là không có năng lực, không thực hiện việc xuất khẩu. Đáng lẽ ra, Vũ Việt Hùng thấy như vậy thì phải dừng việc cho vay, không cho vay nữa và tiến hành thu nợ, nhưng bị cáo này do nhận hối lộ nên vẫn tiếp tục cho vay. Đến chừng số nợ không thể thu được nữa thì bị cáo này bàn với các bị cáo Mai, Xuân, và Nguyễn Thị Vân, là lừa các ngân hàng khác, cũng làm hồ sơ giả như đối với ngân hàng Phát triển Việt Nam. Hùng đã ký khống vào các hợp đồng tiền gửi, xác nhận thông tin gian dối, để các bị cáo này tiếp tục đi vay các ngân hàng khác bằng hành vi lừa đảo.

Quan hệ lợi ích từ việc giúp sức lừa đảo, các đối tượng Mai, Xuân, Vân khai nhận phải nộp từ 3 đến 5% số tiền vay cho Vũ Việt Hùng. Tổng số tiền 130 tỷ đồng Hùng đã nhận theo thỏa thuận ngầm vẫn là điều bí ẩn trước phiên tòa sơ thẩm.

Trong khi đó, thỏa thuận hoa hồng từ 5 đến 10% khoản tiền vay mà nhóm môi giới thực hiện với Trần Thị Xuân, Cao Bạch Mai, Nguyễn Thị Vân… đã được điều tra làm rõ. Số tiền hơn 23 tỷ đồng chi cho môi giới vay vốn cũng đã được thu hồi về cơ quan cảnh sát điều tra công an tỉnh Đắc Nông.

Ở một khía cạnh khác, trước phiên tòa sơ thẩm, với tư cách nguyên đơn dân sự, nhưng Ngân hàng Phát triển Việt Nam lại gián tiếp phủ nhận những thiệt hại kinh tế trong vụ việc này. Báo cáo về tình hình tín dụng xuất khẩu tại Chi nhánh khu vực Đắk Lắk, Đắk Nông, Ngân hàng Phát triển Việt Nam khẳng định, đến nay, Công ty TNHH thương mại Nhật Tân (giám đốc Trần Thị Xuân), Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Sông Cầu (chủ nghiệm Nguyễn Thị Vân) và Công ty TNHH thương mại Thủy Ngân (giám đốc Đặng Thị Ngân) đều đã trả hết nợ. Chỉ có Công ty TNHH thương mại dịch vụ Minh Nhật (giám đốc Cao Bạch Mai) là còn dư nợ hơn 85 tỷ đồng.

Ngân hàng này cũng yêu cầu Tòa án tuyên hủy các quyết định phong tỏa tài khoản đối với số tiền hơn 510 tỷ đồng của 4 doanh nghiệp, không xem đây là vật chứng của vụ án. Thực tế theo cơ quan điều tra, đây là số tiền mà các đối tượng đã lừa vay của các Ngân hàng Nam Á, Ngân hàng Phương Đông để chuyển trả nợ tại Ngân hàng Phát triển.

Ngân hàng Phát triển Việt Nam cũng cho rằng, trong thời gian đầu vay vốn, 4 doanh nghiệp đã thực hiện xuất khẩu tốt, nên sau đó ngân hàng kiểm tra rất khó phát hiện hợp đồng xuất khẩu giả. Đồng thời, việc Chi nhánh khu vực Đắk Lắk, Đắk Nông cho vay đảo nợ để không phát sinh nợ quá hạn đã tránh sự kiểm tra của Hội sở chính. Những sai sót xảy ra thuộc về hoạt động nghiệp vụ của các cán bộ chi nhánh.

Nhìn nhận về vụ đại án tham nhũng hàng nghìn tỷ đồng ở tỉnh Đắk Nông, với thủ đoạn dùng hợp đồng kinh tế xuất khẩu giả để vay vốn ưu đãi, vay khoản mới để trả nợ khoản vay cũ, lừa vay của ngân hàng này để trả nợ ngân hàng khác, hành vi của các bị cáo đều phạm vào những khung hình phạt cao nhất theo các tội danh: nhận hối lộ; lừa đảo, đưa hối lộ; vi phạm các quy định tín dụng./.