Mới đây Viện Kiểm sát Nhân dân TP Đà Nẵng phê chuẩn quyết định của cơ quan điều tra Công an TP Đà Nẵng khởi tố, bắt tạm giam đối với Bùi Văn Hời (34 tuổi, trú tại huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình) trong nghi án bố sát hại con gái sau đó phi tang xác xuống sông Hàn hồi đầu năm nay. Vụ việc tiếp tục thu hút sự quan tâm của dư luận. Nhiều ý kiến ủng hộ phải xử lý vụ việc nhưng trên tinh thần khách quan để không tạo ra tiền lệ xấu.

Đối tượng Bùi Văn Hời chỉ chỗ phi tang xác con gái (Ảnh: Baodatviet)

Quyền suy đoán vô tội

Nghi can Bùi Văn Hời sát hại con gái sau đó thả xuống sông Hàn phi tang được phát hiện vào cuối tháng 2/2019. Tuy nhiên, gần 1 tháng sau khi phát hiện vụ việc và tạm giữ Bùi Văn Hời để điều tra, cơ quan chức năng phải hủy bỏ biện pháp tạm giữ do chưa tìm thấy thi thể cháu bé mặc dù lời khai của Hời gần như trùng khớp với các thao tác trong quá trình thực nghiệm điều tra hiện trường. 

Hơn 4 tháng sau khi Hời được trả tự do, Viện Kiểm sát Nhân dân TP Đà Nẵng mới phê chuẩn quyết định khởi tố và quyết định bắt tạm giam. Quyết định phê chuẩn này được cả cơ quan điều tra của Bộ Công an lẫn Vụ Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra án trật tự xã hội (Vụ 2, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao) cho là cần thiết và hợp lý tuy nút thắt lớn nhất của vụ án là thi thể cháu bé vẫn chưa được tìm thấy.

Trả lời phóng viên VOV.VN, luật sư Nguyễn Chiến, đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội, từng cho rằng, nếu chưa tìm thấy xác nạn nhân, cơ quan chức năng cần phải có các bằng chứng khác để chứng minh có hành vi giết người, để từ đó có căn cứ khởi tố vụ án hình sự.  

Như vậy phải chăng, với quyết định phê chuẩn này của Viện Kiểm sát Nhân dân TP Đà Nẵng, cơ quan chức năng đã có những bằng chứng chứng minh hành vi tội phạm của Bùi Văn Hời?

Luật sư Vũ Ngọc Chi (Công ty luật Tam Anh, Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, qua báo chí được biết có thông tin về lời khai của bạn gái Bùi Văn Hời ở Hàn Quốc xác nhận việc Hời có gửi tin nhắn giết con cho cô này, tuy nhiên, về cơ bản chứng cứ này vẫn là do nghi can nói. Hay việc cơ quan điều tra thu được dữ liệu camera ghi hình ảnh Hời đi xe máy trên cầu, nhưng xét cho cùng, những chứng cứ này chưa đủ để chứng minh được hành vi giết con của Bùi Văn Hời và hậu quả là cháu bé đã chết.

“Việc mới đây, cơ quan điều tra khởi tố bị can, tiếp tục bắt tạm giam Hời là quyền của cơ quan tiến hành tố tụng, nhưng quyết định như vậy chưa được khách quan. Dù bị khởi tố để phục vụ quá trình điều tra, Hời vẫn phải được hưởng các quyền luật định, trong đó có quyền suy đoán vô tội. Có như vậy mới thể hiện sự khách quan khi buộc tội và đảm bảo các nguyên tắc pháp luật được áp dụng”, luật sư Chi nêu quan điểm.

Chưa đủ chứng cứ để khởi tố?

Luật sư Nguyễn Hoài Nghĩa, Công ty luật TNHH Châu Đại Dương (Đoàn Luật sư TPHCM) tiếp tục bảo lưu quan điểm cho rằng, chưa đủ chứng cứ để khởi tố, điều tra và kết tội Bùi Văn Hời về tội giết người theo Điều 123 BLHS 2015, bởi chỉ dựa vào lời khai duy nhất là không phù hợp với nguyên tắc suy đoán vô tội theo quy định tại Điều 13 BLTTHS 2015. Lời khai của Hời chưa phù hợp với tình tiết khách quan, vì chưa có chứng cứ nào khác xác thực chính xác là nạn nhân đã chết, hiện trường cũng không được làm rõ.

Luật sư Nghĩa dẫn một số vụ việc từng xảy ra trước đây cho thấy có việc nghi phạm xuất hiện tại hiện trường, rồi sau đó bị khởi tố, xét xử về tội giết người, nhưng 5 năm, 10 năm sau lại được xác định là oan, điển hình là vụ án vườn điều ở Đồng Nai, vụ án vườn điều ở Bình Thuận, hay kỳ án vườn mít ở Bình Phước...

Do vậy, theo luật sư Nghĩa, không thể suy đoán khi cho rằng, nạn nhân có đi cùng bị can, bị can có xuất hiện tại hiện trường như lời khai của bị can hay một số nhân chứng tại khách sạn, dữ liệu camera tại khu vực gần cầu, trong khi không hề thấy bị can chở bao tải "có cháu bé bên trong". Không thấy xác nạn nhân thì không thể giám định và mô tả hành vi đánh gây thương tích, hay giết và giết thì có sự tác động vào vùng nào trên cơ thể nạn nhân. Hơn nữa, tội giết người là tội phạm có cấu thành vật chất tức là phải có hậu quả chết người thì tội phạm mới hoàn thành. Còn thực hiện các hành vi để giết người nhưng hậu quả chưa xảy ra thì chỉ là giai đoạn chuẩn bị phạm tội hoặc phạm tội chưa đạt.

“Lỡ đây là vụ mua bán trẻ em, hay nạn nhân đang được người khác cứu giúp khi bị lạc và đang nuôi dưỡng thì sao?” Luật sư Nghĩa đặt giả thuyết, đồng thời nhấn mạnh, khi chưa có chứng cứ vật chất về hậu quả "chết người" thì rất khó để xét xử, vì phải xác định được tội phạm đang thực hiện ở giai đoạn nào. Theo nguyên tắc suy đoán vô tội thì phải tuyên vô tội, chứ không thể "suy đoán bất lợi" khi có người mất tích mà cho là có người chết.

Thẩm mỹ viện Cát Tường nơi từng xảy ra vụ án chấn động dư luận năm 2013 (Ảnh: Internet)

Liên hệ với vụ án phi tang xác ở Thẩm mỹ viện Cát Tường

Còn nhớ, trong vụ án ở Thẩm mỹ viện Cát Tường từng gây chấn động dư luận năm 2013, trong phút hoảng loạn khi không thể làm gì cho nạn nhân, Nguyễn Mạnh Tường, bác sĩ, chủ thẩm mỹ viện Cát Tường cùng với bảo vệ là Đào Quang Khánh đã phi tang xác nạn nhân xuống sông Hồng. Phải 9 tháng sau người ta mới tìm được thi thể nạn nhân.

Khác với nghi án Hời ném con xuống sông Hàn, vụ án ở thẩm mỹ viện Cát Tường, ngoài bác sĩ Tường còn có Khánh (nhân viên bảo vệ Thẩm mỹ viện) và Nguyễn Thị Hằng (vợ bác sĩ Tường) là những người trực tiếp mang xác nạn nhân phi tang. Và phải sau 9 tháng xảy ra vụ việc, tòa án mới xét xử và kết án Nguyễn Mạnh Tường về tội danh “Xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt” và “Vi phạm quy định khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất pha chế thuốc, cấp phát thuốc hoặc dịch vụ y tế khác" chứ không phải tội giết người.

Còn trong nghi án của Bùi Văn Hời, nhân chứng không thấy có người chết, không thấy có xác chết mà chỉ thấy nạn nhân đi cùng với Hời, thì không thể suy đoán thành chết được.

Như vậy, trong vụ việc của Bùi Văn Hời, nếu nhân chứng nhìn thấy người chết, nhìn thấy xác em bé trong bao tải thì không có gì phải bàn cãi. Còn nếu chỉ dựa trên lời khai duy nhất của bị can, không có nhân chứng nào xác thực, cũng không tìm thấy thi thể cháu bé thì không thể suy đoán cháu bé đã chết. Nếu chết phải có căn cứ, phải có xác hoặc có ai đó nhìn thấy xác. Mất tích chưa thể coi là chết. Bộ luật Dân sự còn có quy định quyền tuyên bố mất tích, rồi mới tuyên bố chết./.

Luật sư phân tích pháp lý nghi án cha giết con, phi tang xuống biển

VOV.VN - Theo luật sư, phải tìm được mối quan hệ nhân quả giữa hành vi của đối tượng với hậu quả vụ án thì mới đủ cơ sở khởi tố vụ án, khởi tố bị can.