Phát hiện điểm bất thường trên tên lửa Kh-55SM Nga vừa tấn công Ukraine
VOV.VN - Ngày 15/1/2025, Nga đã thực hiện loạt cuộc không kích phức tạp nhằm vào Ukraine, triển khai nhiều hệ thống tên lửa khác nhau, trong đó có cả tên lửa Kh-55SM. Tuy vậy, Ukraine đã phát hiện điểm bất thường đối với tên lửa này.
Điểm bất thường trên tên lửa Kh-55SM
Theo Ukraine, Nga đã phóng tên lửa Kh-55SM cùng với các biến thể khác của tên lửa Kh-555, từ máy bay ném bom Tu-95MS đặt tại khu vực Volgograd. Nhưng thay vì mang đầu đạn hạt nhân, Kh-55SM được gắn đầu đạn giả không phát nổ, có tác dụng giống như mồi nhử và phá vỡ hoạt động phòng không của Ukraine.
Việc phóng kết hợp cả tên lửa mồi nhử lẫn tên lửa chính đã làm quá tải và gây nhầm lẫn cho hệ thống phòng không của Ukraine, khiến lực lượng nước này khó phân biệt được đâu là mối đe dọa thực sự và đâu là mối đe dọa giả.
Một số nhà phân tích cho rằng, Nga có thể tách đầu đạn hạt nhân ra khỏi phần trước của tên lửa và thay thế bằng vật liệu khác có trọng lượng tương đương để bảo toàn chất lượng bay của nó. Nhưng do không có thuốc nổ, hiệu quả của tên lửa sẽ bị hạn chế. Trên thực tế, ngoài cú lao động lực học, nó sẽ không gây ra sự tàn phá lớn như đầu đạn mang chất nổ. Tuy nhiên, đây sẽ là một công cụ hữu ích cho các cuộc tấn công đặc biệt là vì nó rất giống với một tên lửa hành trình mang đầu đạn hạt nhân.
Chiến thuật này không mới. Ukraine từng ghi nhận Nga phóng tên lửa Kh-55SM mang đầu đạn trơ vào tháng 12 năm 2024, phản ánh một mô hình nhất quán trong chiến lược quân sự của Moscow.
Theo một số nhà phân tích, việc Nga phải sử dụng tên lửa Kh-55SM làm mồi nhử cho thấy kho dự trữ tên lửa của Moscow đang dần cạn kiệt.
Trong cuộc tấn công mới nhất này, Nga cũng triển khai rất nhiều loại tên lửa. Ngoài Kh-55SM, cuộc tấn công còn có tên lửa đạn đạo Iskander, KN-23, tên lửa Kh-22 và Kh-32 phóng từ máy bay ném bom Tu-22M3, tên lửa hành trình Kalibr và tên lửa hành trình Kh-101. Ngoài ra, Nga cũng sử dụng những tên lửa dẫn đường như Kh-59 hoặc Kh-69 và một đội máy bay không người lái Shahed lớn. Ước tính, Moscow đã sử dụng 117 vũ khí phóng từ trên không, trong đó có 43 tên lửa.
Hệ thống phòng thủ của Ukraine đã đánh chặn được 26 tên lửa hành trình và các tên lửa dẫn đường Kh-59/Kh-69, đạt hiệu quả đánh chặn lên đên 85%. Ngoài ra, Ukraine cũng vô hiệu hóa loạt máy bay không người lái của Nga, bắn hạ 47 chiếc và khiến 27 chiếc UAV không nhắm trúng mục tiêu.
Tuy nhiên, việc đối phó với các tên lửa Kh-22 và Kh-32 sử dụng đầu đạn đạn đạo, di chuyển với tốc độ nhanh chóng và hướng bay khó đoán đã đặt ra thách thức đáng kể với Ukraine, đòi hỏi nước này phải sử dụng những hệ thống phòng thủ tiên tiến như Patriot và SAMP-T, vốn có nguồn cung hạn chế.
Cuộc tấn công mới nhất của Nga chủ yếu nhắm vào cơ sở hạ tầng khí đốt và điện lực của Ukraine, ở các khu vực Kharkov, Lviv và Ivano-Frankivsk. Kiev cho biết, không có thiệt hại nghiêm trọng nào xảy ra sau vụ tấn công trên. Điều này cho thấy năng lực ứng phó của hệ thống phòng không Ukraine nhằm bảo vệ các cơ sở quan trọng.
Nga đã nhiều lần cố gắng làm tê liệt mạng lưới điện của Ukraine, nhằm phá vỡ ngành sản xuất quốc phòng của Kiev. Phát biểu trên mạng xã hội X, Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết: “Bây giờ là giữa mùa đông và mục tiêu của Nga vẫn như vậy, đó là phá hủy ngành năng lượng của chúng tôi". Ông Zelensky hối thúc các đối tác phương Tây đẩy nhanh việc chuyển giao vũ khí phòng không cho Ukraine, đồng thời nhấn mạnh rằng "phương Tây đã đưa ra rất nhiều lời hứa nhưng vẫn chưa được thực hiện đầy đủ".
Sức mạnh của tên lửa hành trình Kh-55SM
Kh-55SM, ra đời vào cuối những năm 1980, là phiên bản cải tiến của Kh-55 [NATO gọi là AS-15 Kent], có khả năng mở rộng tầm bắn nhờ có thêm nhiên liệu dự trữ, cho phép nó bay xa tới 3.500 km. Dòng tên lửa này đã trở thành một trong những tên lửa chủ chốt trong kho vũ khí của Nga kể từ khi xung đột bùng phát vào năm 2022. Kh-55SM được thiết kế để thực hiện các cuộc không kích tầm xa và chủ yếu được sử dụng cho máy bay ném bom chiến lược như Tu-95MS và Tu-160.
Kh-55SM được làm từ vật liệu composite, giúp giảm trọng lượng và cải thiện hiệu suất khí động học. Tên lửa được trang bị động cơ phản lực cánh quạt R95-300, cung cấp lực đẩy hiệu quả, cho phép Kh-55SM tấn công tầm xa và bao phủ khu vực khá rộng.
Kh-55SM có hệ thống điều hướng và kiểm soát nâng cao, trong đó hệ thống điều hướng quán tính kết hợp với khả năng định vị vệ tinh và bám địa hình. Điều này cho phép nó bay ở tầm thấp, tránh sự phát hiện của radar đối phương và đảm bảo nhắm mục tiêu chính xác.
Tên lửa có chiều dài khoảng 6,04 mét và đường kính 0,514 mét. Sải cánh khi bay khoảng 3,1 mét. Trọng lượng chiến đấu đầy đủ vào khoảng 1,7 tấn. Đầu đạn của Kh-55SM là đầu đạn nhiệt hạch, có sức công phá mạnh với đương lượng nổ 200 kiloton. Mục đích chính của nó ra răn đe hạt nhân chiến lược. Tuy vậy, tên lửa cũng có thể được sửa đổi để lắp ghép đầu đạn thông thường.
Tầm hoạt động của Kh-55SM được tăng đáng kể so với mẫu tên lửa Kh-55 cơ bản, đạt tới 3.000 km. Điều này cho phép máy bay ném bom chiến lược của Nga tấn công mục tiêu ở khoảng cách xa mà không cần xâm nhập vào không phận đối phương.
Kh-55SM được phóng từ các bệ phóng trên không bằng máy bay ném bom chiến lược Tu-95MS và Tu-160. Mỗi máy bay có thể mang nhiều tên lửa để thực hiện các cuộc tấn công chiến lược.
Nhìn chung, Kh-55SM là một phần quan trọng trong kho vũ khí chiến lược của Nga. Sự kết hợp giữa công nghệ điều khiển và dẫn đường tiên tiến với đầu đạn mạnh, tầm bắn đáng kể, khiến nó có thể thực hiện các cuộc tấn công hạt nhân chiến lược một cách hiệu quả.