Hành trình ngoạn mục cứu thanh niên bị vỡ tim thoát cửa tử

Và phía sau “vài giây thiếp đi” đó là một chuỗi báo động đỏ được khởi động khẩn cấp với sự tham gia của các giáo sư, bác sĩ và “đôi tay vàng” trong “làng tim mạch” để cứu anh trở lại với cuộc đời.

“Vỡ tim” sau giấc ngủ đêm

Mới ngoài 30 tuổi, anh Tú (tên bệnh nhân đã được thay đổi) là một thanh niên khỏe mạnh, tiền sử không có bệnh tật và vẫn chơi thể thao đều đặn. Trước khi đến viện 5 ngày, anh Tú xuất hiện các cơn ho, khạc đờm trắng đục và có sốt cao 39˚C kèm đau rát họng. Test Covid-19 thì âm tính nên đã loại trừ nguyên nhân sốt do Covid-19. Thấy sốt và tình trạng cơ thể mệt nhiều, anh Tú đã đến Bệnh viện đa khoa tỉnh để kiểm tra. Tại đây, các bác sĩ phát hiện bệnh nhân Tú có phình ở thành sau thất trái, theo dõi viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn và chuyển lên Bệnh viện Bạch Mai.

Đêm 5/6/2023, bệnh nhân Tú được chuyển đến Đơn vị Hồi sức Cấp cứu C1 - Viện Tim mạch trong tình trạng sốt 38 độ C; đau ngực nhẹ, nhịp tim nhanh…Siêu âm cấp cứu tại giường, các bác sĩ tim mạch thấy khối phình sau thành thất trái, khối phình rất mỏng, mỏng đến mức có thể vỡ bất cứ lúc nào. Bệnh nhân được các bác sĩ của Đơn vị Hồi sức C1 - Viện Tim mạch theo dõi sát sao và chỉ định làm thêm một loạt xét nghiệm thăm dò khác.

7h15 ngày 6/6/2003, trong khi đang giao ban thì PGS.TS. Tạ Mạnh Cường, Phó viện trưởng Viện Tim mạch - Trưởng đơn vị Hồi sức C1 nhận được báo cáo: bệnh nhân Tú đột ngột ngừng thở, ngừng tim, mất hoàn toàn ý thức. Chỉ số trên các phương tiện theo dõi cho thấy bệnh nhân đã rơi vào tình trạng “chết lâm sàng”…

Với kinh nghiệm hơn 30 năm trong nghề, Phó giáo sư Cường nhận định đây là tình huống nguy kịch khẩn cấp. Lập tức, ông lao về bệnh phòng, trực tiếp chỉ huy khởi động hệ thống báo động đỏ toàn Viện. Trong chớp mắt, Team Cấp cứu ngừng tuần hoàn được khởi động, bệnh nhân được ép tim hỗ trợ về hô hấp để duy trì huyết áp. Kíp can thiệp của C1 cũng lập tức được huy động. Máy siêu âm tại giường khẩn cấp được đẩy đến bên bệnh nhân. Kết quả siêu âm cho thấy khối phồng đã vỡ. Đây là nguyên nhân khiến bệnh nhân “chết lâm sàng”.

“Cướp thời gian” để cứu người bệnh

Nhận định đây là tình huống “vỡ tim” phải mổ mở gấp để giải áp lực máu tràn buồng tim, bác sĩ Tạ Mạnh Cường đã liên hệ khẩn cấp với TS. BS. Dương Đức Hùng, Trưởng Đơn vị Phẫu thuật tim mạch C8 - Viện Tim mạch. Sau thông tin hội chẩn cấp cứu qua điện thoại, kíp mổ được triển khai nhanh chóng và trực tiếp TS.BS. Dương Đức Hùng tiến hành ca phẫu thuật.

Chỉ sau 5 phút, lồng ngực của bệnh nhân đã được mở, các chèn ép tim đã được giải tỏa, tuần hoàn ngoài cơ thể đã được thiết lập để duy trì các chức năng sống cơ bản cho người bệnh. Đánh giá thương tổn cho thấy khối phình đã vỡ làm máu ào ra và chèn ép tim khiến bệnh nhân mất huyết áp, ngừng tim, chết lâm sàng. Là phẫu thuật viên dày dặn kinh nghiệm trong việc xử trí mạch máu, bác sĩ Dương Đức Hùng đã tiến hành khâu tạm chỗ vỡ để cầm máu tạo điều kiện hồi sức cho tim đập lại. Sau 3 tiếng căng thẳng, các phẫu thuật viên của C8 đã tạo hình lại buồng tim đã vỡ.

Chia sẻ về quá trình tiến hành ca phẫu thuật, bác sĩ Dương Đức Hùng cho biết: “Kiểm tra, đánh giá lại thương tổn của bệnh nhân thì thấy một phần của buồng thất trái bị giãn mỏng và mỏng đến mức vỡ. Có thể nhận định, đây là một thương tổn nặng, khó xử lý, tỷ lệ tử vong cực kỳ cao, đặc biệt là mổ trong tình trạng tối cấp cứu và bệnh nhân đã có ngừng tim trước mổ.

Thứ nhất, do bệnh lý phức tạp, diễn biến đột ngột và ảnh hưởng đến hệ thống tuần hoàn, bệnh nhân nhanh chóng rơi vào tình trạng mất huyết áp. Thứ hai, tỷ lệ tử vong cao do vấn đề xử trí rất khó và đòi hỏi phải triển khai hết sức nhanh và tính chuyên khoa cao thì mới có khả năng xử lý được. Mọi việc triển khai đúng tính chất “cướp thời gian” tức là chỉ cho phép trong vài phút”.

Như chúng ta đã biết: Khi tim ngừng đập, chỉ trong vòng 4 - 6 phút, não đã có thể tổn thương vĩnh viễn hoặc chết não. Vỡ tim sẽ gây chảy máu, sốc tim, suy tim nặng. Tỷ lệ tử vong do bệnh vỡ tim lên đến 90%. Chưa kể, nếu không được mổ mở, giải ép kịp thời cho “trái tim vỡ” thì áp lực khiến máu không bơm lên não thì chỉ khoảng 5- 6 phút, bệnh nhân sẽ mất não. Nếu có cứu được thì người bệnh cũng chỉ sống cuộc đời “thực vật”... Trường hợp của bệnh nhân Tú, bệnh nhân đã bị ngừng tim từ dưới C1, các bác sĩ đã phải tiến hành ép tim (CPR) đồng thời đẩy lên phòng mổ của C8.

Chỉ trong “chớp mắt” toàn bộ kíp bác sĩ nội tim mạch, ngoại tim mạch, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh, hệ thống trực cấp cứu online… những thầy thuốc dày dặn kinh nghiệm trong việc xử trí những ca nặng đã dốc toàn lực, “tổng tiến công” chạy đua với thời gian để “cướp” người bệnh khỏi “lưỡi hái tử thần”. “Xác định đúng đối thủ”, thần tốc huy động “binh hùng, tướng mạnh”, “các cánh quân” của C1 và C8, Viện Tim mạch với “y trường” dày dặn, “tác chiến” nhanh đã tạo thành “gọng kìm vững chắc” khiến “tử thần phải đầu hàng buông lưỡi hái”.

Sau ca mổ “thần tốc’, bệnh nhân Tú được chuyển sang khu hồi sức của C8. Lúc này lại phát sinh một mối lo khác. Đó là không biết tình trạng não của bệnh nhân tổn thương ra sao, sau một thời gian ngừng tuần hoàn khá dài. Tất cả các kỹ thuật tốt nhất, thuốc tốt nhất, trang bị tốt nhất để hồi sức tim phổi, hồi sức não đã được áp dụng cho bệnh nhân Tú. Và thật thần kỳ, chỉ sau 3 ngày, bệnh nhân đã tỉnh lại. Sau 5 ngày, bệnh nhân có thể ngồi dậy nói chuyện. Có được kết quả này là nhờ có khu hồi sức C8 - Đơn vị Phẫu thuật Tim mạch, Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch Mai - nơi có đầy đủ máy móc, trang thiết bị cũng như kinh nghiệm hồi sức hàng nghìn ca tim phức tạp/năm.

Lời cảm ơn chân thành từ trái tim

Chúng tôi được tiếp xúc với bệnh nhân vào ngày thứ 10 sau mổ, nếu không được biết trước về những gì đã xảy ra thì không ai có thể tưởng tượng được bệnh nhân đã trải qua một biến cố nặng và một ca phẫu thuật phức tạp đến vậy. Chia sẻ cảm xúc của mình, anh Tú tâm sự: “Sau mổ, gia đình tôi đã chuẩn bị cho tình huống các bác sĩ sẽ cho gây mê nhiều tuần. Rất may mắn, nhờ tài năng của đội ngũ bác sĩ ekip mổ, kết quả của tôi đã thuận lợi ngoài dự kiến và tôi tỉnh dậy chỉ sau 4 ngày”.

"Tôi cũng xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến bác sĩ Dương Đức Hùng, tập thể y bác sỹ các anh chị điều dưỡng của C1 và C8 Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch Mai đã hết lòng cứu chữa tôi qua cơn nguy kịch. Không từ ngữ nào có thể diễn đạt được hết lòng biết ơn sâu sắc của tôi. Mong rằng, các bác sĩ và điều dưỡng luôn đảm bảo sức khoẻ để cống hiến cho y học. Tôi xin chân thành cảm ơn và tôi cũng chúc các anh chị bệnh nhân điều trị cùng sớm bình phục quay trở lại cuộc sống”, anh Tú bộc bạch.

Trên cương vị nhà quản lý, TS.BS. Dương Đức Hùng chia sẻ: “Thành công này là kết quả của tập thể, của sự phối hợp từ bác sĩ đến điều dưỡng với một thái độ, tác phong làm việc hết sức chuyên nghiệp, chuyên môn chắc chắn, phối hợp nhịp nhàng và có sự chỉ đạo thống nhất của tập thể lãnh đạo Viện Tim mạch. Hy vọng mô hình phối hợp nội - ngoại trong tim mạch cũng như trong các chuyên ngành khác sẽ khăng khít và phát triển ở các tuyến để nâng cao chất lượng điều trị giúp cứu sống nhiều người bệnh hơn nữa”.

Nhớ lại thời khắc rụng rời tay chân và ngã ngất khi nghe bác sĩ thông báo con bị vỡ tim, nguy cơ tử vong cao, mẹ bệnh nhân Tú bùi ngùi tâm sự: 24h ngày 5/6/2023, con tôi được chuyển đến Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng rất nặng. 7h24 phút 6/6/2023, tôi được nhân viên y tế thông báo cháu đã ngừng tuần hoàn, cần đặt nội khí quản. Vài phút sau, tôi lại nhận được thông báo: tim cháu đã bị vỡ. Tôi choáng váng và chỉ kịp nghe thấy một bác sỹ nói với bạn nhân viên y tế đang giải thích với tôi là: Tập trung cấp cứu bệnh nhân ngay, vỡ tim rồi còn giải thích cái gì!

Sau đó tôi không còn biết gì nữa. Sau này, tôi nghe các người nhà bệnh nhân khác kể lại là xe cáng được đẩy rất nhanh, các bác sỹ ép tim theo xe và đẩy ngay vào phòng mổ cấp cứu. 8 tiếng trôi qua trong lo lắng và hoang mang cực độ. Tôi chỉ còn hy vọng chỉ có trời phật mới cứu được con tôi. Tôi không đủ sức để ký giấy tờ và đi nộp viện phí, con tôi vẫn được mổ cấp cứu.

Gần 16h, bác sĩ gọi người nhà vào thông báo ca mổ đã xong, tuy nhiên, tình trạng cháu vẫn rất nặng. 14 ngày cháu nằm trong phòng hồi sức tích cực của Đơn vị phẫu thuật tim mạch - C8, tình trạng của cháu tốt lên từng ngày, cháu được chuyển sang khu điều trị.

Quá trình cấp cứu, mổ cấp cứu, hậu phẫu, tôi cảm nhận được tinh thần trách nhiệm cao cả vì sự sống của bệnh nhân của các bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên y tế của C1 và C8. Tôi vô cùng cảm phục trước tài năng, sự tận tuỵ của các y bác sĩ. Tôi và gia đình biết ơn và ghi nhớ ân tình này mãi mãi. Con tôi thật may mắn khi được gặp các y, bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai.