Bê bối tình dục khiến giải Nobel Văn học 2018 bị hủy bỏ

Những điều vô cùng xấu xí đã xảy ra tại Viện Hàn lâm Thụy Điển, nơi mà các thành viên tự gọi mình là Hội 18 (The Eighteen) và tự khẳng định rằng không một tổ chức văn hóa quan trọng nào trên thế giới có thể vượt qua được họ.

Viện Hàn lâm Thụy Điển danh giá. Ảnh: TheGuardian

Không thể phủ nhận danh tiếng suốt bao năm qua của Viện Hàn Lâm Thụy Điển. Các thành viên đều ở tại thủ đô Stockholm và luôn tham dự một bữa tối nghi thức vào thứ 5 hàng tuần tại một nhà hàng thuộc sở hữu của Hội ở trung tâm của thị trấn cổ tại Stockholm. Công việc của họ cũng vô cùng danh giá khi “cầm cân nảy mực” để bầu chọn chủ nhân của Giải Nobel Văn học hàng năm. Giải thưởng danh giá được cả thế giới ngưỡng mộ.

Tuy nhiên, năm nay, sẽ không có giải Nobel Văn học, không có buổi lễ trao giải với nghi thức trang trọng nào cả. Đây là lần đầu tiên trong 70 năm qua, Giải Nobel Văn học bị hủy bỏ. Lần gần đây nhất, Giải Nobel Văn học từng bị gián đoạn 4 năm liên tiếp vì Chiến tranh Thế giới thứ 2 (1940-1943).

Bê bối tình dục khủng khiếp

Tháng 11/2017, báo chí Thụy Điển phanh phui cáo buộc lạm dụng tình dục hàng loạt nhằm vào chồng của một thành viên trong Viện Hàn lâm Thụy Điển. Trong đó, có những vụ tấn công tình dục xảy ra trong hơn 20 năm qua.

Nhân vật chính trong vụ bê bối đen tối này là Jean-Claude Arnault, một nhiếp ảnh gia, một nhà văn hóa người Pháp và là chồng của nhà thơ Katarina Frostenson- một thành viên Viện Hàn lâm Thụy Điển. Cặp vợ chồng này còn vướng vào cáo buộc lạm dụng nguồn quỹ của Viện Hàn lâm. Arnault đã bác bỏ mọi các buộc này, trong khi Frostenson từ chối bình luận.

Những lời phủ nhận không khỏa lấp được vụ bê bối khủng khiếp này. Thậm chí nó còn khiến Viện Hàn lâm Thụy Điển “sụp đổ” về uy tín và sự tin cậy. 6 thành viên trong Hội 18 đã từ chức và 2 người bị buộc phải rời Hội.

Theo quy chế hoạt động, Viện Hàn lâm Thụy Điển cần 12 thành viên để bầu chọn những thành viên mới. Song với chỉ 10 người còn lại, họ không thể thông qua quyết định quan trọng này và không có thành viên mới nào được bổ sung. Thay vào đó, các vị trí trống này đang được “lấp đầy” bởi những chỉ trích nặng nề.

Trong đó, người bị quy buộc phải chịu trách nhiệm cho sự băng hoại đạo đức của Viện Hàn lâm là nhà phê bình, nhà sử học Horace Engdahl. Engdahl, người từng là Thư ký của Viện Hàn lâm cũng chính là bạn thân thiết của kẻ bị cáo buộc lạm dụng tình dục hàng loạt Arnault.

Bức ảnh Jean-Claude Arnault chụp năm 2017. Ảnh: PA

Bê bối tình dục của Arnault bùng nổ và gây chấn động sau khi nhật báo Stockholm Dagens Nyheter tiết lộ lời khai của 18 phụ nữ, nói rằng họ bị Arnault tấn công tình dục. Trong đó có 2 trường hợp nói rằng mình bị cưỡng hiếp.

Điều khiến cho vụ bê bối trở thành một cơn chấn động toàn cầu là việc nó xảy ra ngay giữa Viện Hàn lâm Thụy Điển trong nhiều năm qua. Nhiều vụ tấn công tình dục được cho là diễn ra tại các căn hộ sang trọng thuộc sở hữu của Hội tại Stockholm và Paris (Pháp).

Bên cạnh đó, vợ chồng Arnault và Frostenson hưởng nguồn trợ cấp từ Viện Hàn lâm Thụy Điển trong nhiều năm qua khi đứng ra điều hành một câu lạc bộ nghệ thuật. Một tiết lộ động trời hơn nữa là việc bà Frostenson đã bị buộc tội để lộ ra tên của người đoạt giải thưởng văn học cho chồng mình là Arnault.

Luật sư của Arnault, Björn Hurtig, nói với báo Expressen rằng khách hàng của anh ta bị quấy rầy và đã từ chức...  “Ông ấy nói điều này là hoàn toàn sai trái và ông vô tội trong những cáo buộc đó", luật sư nói.

Tuy nhiên, tình tiết mới tiếp tục hé lộ thêm phần đen tối khủng khiếp trong bê bối này. Ngay sau khi vụ việc được phanh phui trên báo chí, Thư ký của Viện Hàn lâm Thụy Điển là Sara Danius tuyên bố rằng, chính cô cũng là nạn nhân bị Arnault quấy rối tình dục. Sara Danius đã liên lạc với các luật sư, cũng như tìm cách khai trừ Frostenson ra khỏi hội.

Nhưng Arnault với thế lực mạnh hơn và với người bạn thân Engdahl đã khiến cho Thư ký Sara Danius cũng phải ra đi.

Sara Danius trả lời báo chí sau khi bê bối nổ ra. Ảnh: Reuters

Danh tiếng đổ sụp, thành viên rạn nứt và bất đồng

Theo báo chí Thụy Điển, Engdahl và phe bảo thủ trong Viện Hàn lâm Thụy Điển muốn bảo vệ Frostenson. Tuy nhiên, bê bối không chỉ hủy hoại danh tiếng của Hội 18 mà còn những chia rẽ bộc phát.

Cuối cùng thì 2 người phụ nữ ở trung tâm của vụ bê bối Sara Danius và Frostenson đều rút khỏi Hội. 3 thành viên khác cũng từ chức để thể hiện ủng hộ với Sara Danius.

Trong cuộc họp hôm 5/4 vừa qua, Viện Hàn lâm Thụy Điển đã thảo luận báo cáo do các luật sư của Sara Danius công bố. Theo các thông cáo báo chí ở thời điểm này, thông tin liên quan đến các khoản chi cho Arnault và câu lạc bộ nghệ thuật của ông ta đã được giao nộp cho cảnh sát.

Tại cuộc họp, các thành viên Hội 18 đã bỏ phiếu để bãi nhiệm Sara Danius và Frostenson. Và ngay sau đó, 3 thành viên Viện Hàn lâm Thụy Điển, trong đó có cố vấn của Engdahl, nhà lịch sử văn học Kjell Espmark cũng từ chức.

Thông tin cho báo chí, Espmark nói rằng: “Tính chính trực là cốt lõi của Viện Hàn lâm Thụy Điển. Và khi những tiếng nói dẫn đầu trong Viện đặt tình bạn và những suy xét không chính đáng lên trước tính chính trực, thì tôi không thể làm việc ở đây nữa”.

Những lý do từ chức khác được báo chí Thụy Điển dẫn lại cũng cho thấy rõ rạn nứt và bất đồng khiến các thành viên Hội 18 không thể tiếp tục làm việc với nhau.

Horace Engdahl phát biểu trong lễ trao Giải Nobel năm 2016. Ảnh: AFP/Getty

Đến ngày 4/5, Viện Hàn lâm Thụy Điển đã quyết định sẽ không có Giải Nobel Văn học 2018, thay vào đó, Viện sẽ trao giải Nobel Văn học cho 2 tác giả vào năm sau.

Với Jean-Claude Arnault, ông này đã bị kết tội với 2 cáo buộc hiếp dâm vào ngày 12/6.

Bê bối sẽ là một “vết nhơ” không bao giờ gột sạch trong lịch sử danh giá của Viện Hàn lâm Thụy Điển./.