Bênh vực Trung Quốc, WTO hứng chỉ trích của Mỹ
VOV.VN - Mỹ phản đối phán quyết của WTO cho rằng nước này vi phạm nguyên tắc thương mại quốc tế khi đơn phương áp thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc năm 2018.
Giữa lúc căng thẳng thương mại Mỹ -Trung, việc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) ra phán quyết Mỹ vi phạm nguyên tắc thương mại quốc tế khi đơn phương áp thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc năm 2018, trị giá 350 tỉ USD đã gây phản ứng giận giữ từ phía chính quyền Tổng thống Donald Trump. Động thái này được cho là không có tác dụng xoay chuyển cuộc chiến thương mại Mỹ -Trung mà còn làm gia tăng căng thẳng giữa Mỹ với cơ quan thương mại lớn nhất hành tinh.
Xét đơn khiếu nại của Trung Quốc, một Hội đồng gồm ba chuyên gia thương mại, do Cơ quan Giải quyết Tranh chấp của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) thành lập, tuyên bố những mức thuế mà chính quyền Tổng thống Trump áp lên hàng hóa Trung Quốc là "không phù hợp" với các quy tắc thương mại toàn cầu, đồng thời yêu cầu Mỹ tuân thủ những nghĩa vụ của họ. WTO có điều khoản yêu cầu tất cả các thành viên áp mức thuế công bằng đối với tất cả các đối tác thương mại trong WTO.
Chiểu theo quy định này, WTO cho rằng, Mỹ đã sai khi áp thuế quan đối với riêng Trung Quốc. Còn nhớ, ở lúc cao trào của cuộc chiến thương mại với Trung Quốc năm 2018, Tổng thống Mỹ Trump đã áp thuế lên hơn 360 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, với lý do để buộc Trung Quốc tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và có những thay đổi chính sách mà ông cho là đặt người lao động Mỹ vào thế bất lợi.
Mỹ đã sử dụng Điều khoản 301 của Đạo luật thương mại năm 1974, cho phép tổng thống áp thuế và các biện pháp hạn chế nhập khẩu khác khi một nước thực hiện các quy tắc thương mại không công bằng, làm ảnh hưởng đến hoạt động thương mại của Mỹ. Trước phán quyết của WTO, Tổng thống Donald Trump tuyên bố: “Chúng tôi sẽ phải làm gì đó với WTO vì họ đã để Trung Quốc thoát các sai phạm. WTO đã đối xử với Trung Quốc như một nước đang phát triển, nhưng thực tế không phải vậy. Chúng tôi sẽ xem xét điều đó. Nhưng tôi không phải là một người hâm mộ lớn của WTO, đó là điều tôi có thể nói ngay bây giờ".
Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer cũng lên tiếng cho rằng phán quyết của WTO là không công bằng và thiên vị Trung Quốc. Ông khẳng định Mỹ phải được quyền tự vệ trước những quy tắc thương mại không công bằng và chính quyền của Tổng thống Trump sẽ không để Trung Quốc lợi dụng WTO để có lợi thế hơn công nhân, doanh nghiệp, nông dân và chủ trang trại Mỹ."
Trong một tuyên bố trái ngược, Bộ Thương mại Trung Quốc cho rằng, phán quyết trên là công bằng, khách quan và hi vọng Mỹ sẽ tuân thủ. Trung Quốc tuyên bố các mức thuế của Mỹ vi phạm quy định tối huệ quốc của WTO vì các biện pháp đó không được áp dụng tương tự với các nước khác.
Mỹ có quyền phản đối bằng cách nộp đơn kháng cáo trong vòng 60 ngày tới. Hiện chưa rõ tác động từ phán quyết của WTO, nhưng có một thực tế là phán quyết sẽ không có tác động đối với chính sách thuế của Mỹ vì hệ thống pháp lý hiện nay của WTO không hoạt động. Ủy ban phúc thẩm của WTO, cơ quan chịu trách nhiệm giải quyết các đơn khiếu nại về tranh chấp thương mại đang bị tê liệt vì Mỹ ngăn cản bổ nhiệm các thành viên mới.
Trong kịch bản Ủy ban phúc thẩm có đủ thành viên và Ủy ban này tôn trọng phán quyết thì WTO có thể ủy thác cho Trung Quốc quyền trả đũa, nếu Mỹ không thay đổi chính sách và nếu như Mỹ và Trung Quốc không thể nhất trí về cách thức đền bù khác.
Tuy phán quyết hầu như không thể ràng buộc pháp lý đối với Mỹ hay nói rộng hơn là đến thương mại Mỹ- Trung nhưng đã đổ thêm dầu vào quan hệ vốn đã căng thẳng giữa Mỹ và WTO. Tổng thống Mỹ từng đe doạ rút khỏi tổ chức này nếu như không cải cách. Ông lập luận “khung thuế quan lỗi thời” của WTO không còn phản ánh đúng tình hình kinh tế hiện nay. Một số nước giàu trên thế giới đang được coi là “những nước đang phát triển” và được hưởng lợi từ các chính sách của Tổ chức Thương mại thế giới, từ đó vô hình trung đã “vắt kiệt” Mỹ trong nhiều năm và khiến Mỹ thua gần như tất cả vụ kiện ở tổ chức thương mại này. Tuy nhiên, không chỉ Trung Quốc, nhiều thành viên trong WTO phản bác các lập luận trên, chỉ trích Mỹ đang làm suy yếu hệ thống thương mại toàn cầu./.
