Crimea có thể sẽ là tác nhân chia rẽ hai cực thế giới?

Cuộc trưng cầu ý dân tại bán đảo tự trị Crimea đã mang lại một kết quả mà hầu hết người dân Crimea mong muốn – Đó là được “trở về” với nước Nga. Con đường tương lai của Crimea đang dẫn đến Moscow, và chắc chắn nước Nga sẽ ra quy chế để bán đảo tự trị này gia nhập Liên bang trong những ngày tới. Song, điều mà dư luận quan tâm và lo ngại: đó là sự thay đổi tương lai của một Crimea nhỏ bé có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến cục diện thế giới rộng lớn mà rất có thể sẽ dẫn tới một thế giới hai cực giữa Nga và Phương Tây. 

Kết quả cuộc bỏ phiếu trưng cầu ý dân tại Crimea hôm 16/3, vốn được cho là đã biết trước. (Ảnh: Reuters)

Kết quả cuộc bỏ phiếu trưng cầu ý dân tại Crimea hôm 16/3, vốn được cho là đã biết trước đang trở thành một trong những quyết định gây nhiều tranh cãi nhất trong những ngày qua và thậm chí là cả sau này. Một bán đảo tự trị nhỏ bé thuộc lãnh thổ của Ukraine đã tự quyết định tương lai của họ. Nó không chỉ cho thấy một mâu thuẫn lớn bên trong nội tại Ukraine, mà còn đồng thời vô tình tạo ra một cuộc đọ sức quyết liệt giữa các lực lượng ở bên ngoài nó.

Nhìn một cách khách quan, để dẫn tới một kết quả trưng cầu ý dân tại Crimea và cục diện chính trị tại Ukraine ngày hôm nay không thể phủ nhận trách nhiệm của sự can thiệp từ bên ngoài, đặc biệt là Mỹ và phương Tây. Nếu ngay từ đầu Châu Âu không thực hiện chính sách buộc Ukraine chọn 1 trong 2 phương án giữa Liên minh châu Âu (EU) và Nga thông qua một thỏa thuận liên minh thì chắc hẳn Liên minh Châu Âu không phải cay đắng nhận kết quả ngày hôm nay.

Sau thất bại về việc đưa ra một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về tình hình Ukraine, Mỹ và EU đang lên một kế hoạch trừng phạt nước Nga, mà trước hết có thể là loại trừ tư cách thành viên của Nga ra khỏi Nhóm các nước công nghiệp phát triển G8, cắt đứt các hợp tác về quân sự, kinh tế với nước Nga.

Song theo các nhà phân tích, những biện pháp này không thể làm khó người Nga, nhất là khi Nga đã và đang trở lại là một cường quốc về quân sự và kinh tế. Thậm chí, trong sự hợp tác quốc tế đan xen và lợi ích đa chiều như hiện nay thì có thể các biện pháp trừng phạt đó sẽ “lợi bất cập hại” ngay cả đối với bên áp dụng.

Nhìn từ cuộc trưng cầu ý dân tại Crimea, xét về bình diện chính trị, Mỹ và Châu Âu có thể sẽ phải xem xét lại chính sách “tiêu chuẩn kép” của mình khi so sánh Crimea tách ra khỏi Ukraine với việc Kosovo tách ra khỏi Serbia.

Tự mâu thuẫn và tiêu chuẩn kép như vậy rõ ràng xuất phát từ sự tính toán của mục đích chính trị tự thân, đương nhiên khó có thể đem lại lòng tin cho Nga và thế giới. Cuộc khủng hoảng và sự thiếu kiên nhẫn chính trị của các bên, đặc biệt là phe thân phương Tây tại Ukraine trong cách giải quyết vấn đề nội tại của nước này trong những tháng qua đã dẫn đến hệ lụy Crimea ngày hôm nay.

Vấn đề của Crimea đang tác động mạnh đến cục diện thế giới, đưa tiền đồ quốc gia của Ukraine, đưa quan hệ Nga-phương Tây đến một "ngã tư đường" quan trọng. Quan hệ Nga-phương Tây sẽ xấu đến mức nào sẽ phụ thuộc rất lớn vào hành xử của các bên.

Lúc này, việc gấp trước mắt không phải là cưỡng ép thúc đẩy nghị quyết gì ở Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, mà là thực hiện lập trường khách quan và công bằng, nhanh chóng xây dựng cơ chế phối hợp quốc tế, thúc đẩy đàm phán và hòa bình, cố gắng tối đa để có thể tránh leo thang khủng hoảng./.