Mozambique: Gái mại dâm không “chiều khách” nếu không đeo bao cao su
VOV.VN - Giáo dục những người hành nghề mại dâm ở thủ đô quốc gia châu Phi này về lây nhiễm HIV là một thách thức lớn.
Đói nghèo ở Mozambique là chất xúc tác khiến người ta có xu hướng sinh hoạt tình dục không an toàn nơi đây.
Kiên quyết chối từ
Mặc một chiếc đầm đỏ bó sát, một “công nhân tình dục” bước qua chiếc sân phía trước trạm xăng để bắt chuyện với một lái xe trong một chiếc xe tải đường dài. Nhưng họ không thỏa thuận “giá cả”; cô gái chỉ đang hướng dẫn người tài xế về ích lợi của tình dục được bảo vệ.
Một gái mại dâm Mozambique chờ khách ở khu vực trạm xăng thuộc thủ đô nước này (ảnh: Ellison)
Ở một đất nước mà nền kinh tế và hạ tầng cơ sở vẫn còn “bầm dập” vì các năm tháng nội chiến cộng với phân nửa dân số sống dưới ngưỡng nghèo thì quyết tâm của Julia từ bỏ nghề “bán hương” là một canh bạc tài chính. Mức giá 6 bảng mà cô áp dụng cho một lần “tàu nhanh” là số tiền mà người mẹ đơn thân này rất cần để trang trải cuộc sống của bản thân và cô con gái 3 tuổi.
Mức độ thất nghiệp rất cao ở khu vực đô thị. Bất chấp đã gửi đi hàng trăm hồ sơ xin việc sau khi tốt nghiệp, Julia cho biết cuối cùng cô không còn sự lựa chọn nào khác ngoài nghề đứng đường.
Esperanza Malumbe, người sáng lập ra một tổ chức cộng đồng địa phương, Abavamo, phát biểu: “Chúng tôi dạy cho phụ nữ: trước hết là sinh mạng mình, sau đó mới đến tiền bạc”. Mục đích của Abavamo là giáo dục và tăng quyền cho những người bán dâm ở Mozambique.
Theo một báo cáo mới đây của Liên Hợp Quốc, Mozambique có số người nhiễm HIV cao thứ 5 trên thế giới và 4% dân số nước này nhiễm virus chết người này. Tổng số người nhiễm virus trong các bé gái vị thành niên là 7%, con số này tăng lên 15% ở phụ nữ tuổi 25.
Báo cáo cũng cho thấy các khu vực có tỷ lệ người nhiễm HIV cao (bao gồm cả Maputo) là dọc theo các tuyến hành lang vận tải của nước này sang Nam Phi, Swaziland, và Malawi. Những nơi này thường gắn liền với tăng trưởng kinh tế nhanh và mức độ di cư và di chuyển dân cư cao – tất cả các yếu tố này tạo điều kiện cho việc mua bán dâm.
Bắt chấp các nguy cơ cao này, Malumbe cho rằng nhiều người bán dâm vẫn chấp nhận quan hệ tình dục không an toàn nếu khách làng chơi đề nghị trả tiền gấp đôi. “Họ nói với tôi rằng, ‘Cà chua trên sạp không thể chọn người mua’”.
Nhưng một cuộc khảo sát năm 2012 cho thấy gần 1/3 các gái mại dâm ở Maputo được phỏng vấn là dương tính với HIV, và 48% những người trả lời phỏng vấn cho biết họ thiếu kiến thức toàn diện về lây nhiễm HIV.
Và đêm nay, như bao đêm khác trong 2 năm qua, Malumbe cùng các đồng nghiệp đi xung quanh trạm xăng và nói chuyện với một tá chị em bán dâm đang đợi khách. Để giành được sự tin tưởng của họ, Malumbe giả vờ cũng là gái làng chơi.
Cứ vài phút lại có một chiếc xe tải vào trạm xăng nằm trên xa lộ EN2 dẫn về thủ đô Nam Phi và Swaziland. Một số tài xế túm tụm lại làm một chầu bia; số khác đến đây đơn giản chỉ để tìm gái giải tỏa sinh lý.
Malumbe nói: “Không có tổ chức nào nữa đang giúp đỡ cho những phụ nữ bị định kiến này... Người ta nói rằng các phụ nữ này chả biết gì ngoài việc quan hệ tình dục, bởi vì họ mù chữ. Tôi nói với họ rằng thân thể họ là kế sinh nhai của họ, và vì vậy họ phải chăm sóc bản thân. Cánh đàn ông chắc chắn sẽ không nâng niu họ.”
Phát “bao” và hướng dẫn dùng “bao”
Abavamo không chỉ phát bao cao su (cả loại nam giới dùng và loại nữ giới dùng) mà còn dạy họ cách yêu cầu nam giới chấp nhận sinh hoạt tình dục an toàn. Và nếu một khách mua dâm mà không chịu thì sẽ có giải pháp ứng phó tiếp theo. Malumbe vừa nói vừa cười: “Chúng tôi bảo phụ nữ chuốc rượu say vị khách làng chơi để anh ta không cảm nhận được người phụ nữ đang đeo bao cao su nữ... Điều này có nghĩa rằng người phụ nữ được an toàn, nhưng đồng thời cũng khiến người đàn ông có nhận thức rằng anh ta có thể quay lại và quan hệ trực tiếp không dùng bao cao su”.
Tuy nhiên, Julia xem bao cao sư loại dùng cho nữ là một biểu tượng của quyền lực nữ giới. “Đó là thứ tôi có thể nhét vào bên trong cơ thể mình mà không cần trông cậy vào người đàn ông. Nó cũng bền và không bị vỡ”.
Hồi đầu tháng 11/2014, chính phủ Mozambique ra thông cáo báo chí công bố các phát hiện mới trong một cuộc khảo sát mới đây đối với các công nhân mỏ và các tài xế. Cuộc khảo sát đã ủng hộ các nỗ lực của tổ chức Abavamo trong việc giáo dục những người bán dâm về nhu cầu lo cho chính sức khỏe của mình.
Cuộc điều tra trên cho thấy cứ 3 trong 4 tài xế không bao giờ dùng biện pháp phòng ngừa. Nhiều người không biết mình có nhiễm HIV hay không, và có tới 84% số người biết thì đã dương tính HIV.
Chị Shuna 50 tuổi tuyên bố, giờ thì chị sẽ không tàn phá sức khỏe của mình vì khách hàng nữa. Sau khi ly dị, không có bằng cấp gì, chị cho biết bán dâm là cách duy nhất nuôi sống đứa con 6 tuổi của mình.
“Nếu thay đổi được thì tôi sẽ thay đổi vào ngày mai...,” chị ta nói. “Nhưng ít nhất ở hiện tại, tôi không thể dừng nghề này được, nên tôi cần chăm sóc lấy cơ thể của mình.” Chị nói thêm, nếu không được tổ chức Abavamo hướng dẫn, nhiều phụ nữ ở đây có thể đã HIV dương tính vào đêm nay.
Tuy nhiên, giáo dục các “công nhân tình dục” Mozambique về các hiểm nguy từ tình dục không an toàn có thể vẫn là thách thức chính của tổ chức này. Bất chấp nhận thức mới về HIV và AIDS trong số những người phụ nữ làm việc dọc theo EN2, vẫn còn một khoảng cách lớn giữ hiểu biết và sự thay đổi trong hành vi./.