Đàm phán Trung Đông có đang đi vào vết xe đổ năm 2010?

Các cuộc đàm phán hòa bình Israel và Palestine đã được nhà trung gian hòa giải Mỹ xác nhận sẽ diễn ra vào giữa tháng 8 này tại Jelusalem. Tuy vậy, quyết định của Israel thông qua kế hoạch xây dựng thêm nhà tái định cư, sự phản đối đàm phán từ nội bộ Palestin lại đang phủ bóng đen lên bàn đàm phán. Nếu kịch bản đàm phán của năm 2010 tái diễn, thì nỗ lực Mỹ để thúc đẩy hòa bình Trung Đông có thể bị “đổ xuống sông xuống biển”. 

Liệu đàm phán có được tiếp tục? (Ảnh: RTE)

Bộ Ngoại giao Mỹ hôm qua cho biết, Israel và Palestine sẽ nối lại đàm phán vào ngày 14/8 tới tại Jerusalem. Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psa-ki, 2 phái viên của Mỹ sẽ sớm lên đường tới Trung Đông tiếp tục thúc đẩy nỗ lực trung gian của nước này, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc đàm phán. Nguồn tin cũng cho biết, các nhà đàm phán Israel và Palestine sau đó sẽ tiếp tục gặp gỡ tại thành phố Jericho ở Khu Bờ Tây.

Trên lý thuyết, việc Israel và Palestine nối lại đàm phán hòa bình sau gần 3 năm ngưng trệ là tín hiệu tích cực hướng tới chấm dứt hơn 6 thập kỷ xung đột. Tuy nhiên, những diễn biến thực tế lại cho thấy tiến trình hòa bình Trung Đông đang đi vào vết xe đổ trước đây.

Israel vừa thông qua kế hoạch xây dựng thêm 800 ngôi nhà định cư mới tại Khu Bờ Tây, vốn là điều mà phía Palestine kiên quyết phản đối và coi là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy hòa bình Trung Đông.

Đây cũng chính là diễn biến từng xảy ra khi 2 nước tiến hành đàm phán năm 2010 và là nguyên nhân khiến đàm phán sụp đổ. Những nỗ lực ngoại giao con thoi của Mỹ, với 6 chuyến thăm Trung Đông từ đầu năm đến nay của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, đã nhen nhóm lên những tia hy vọng mới cho hòa bình tại khu vực bất ổn này.

Với vai trò trung gian tích cực, Mỹ đặt ra lộ trình cho đàm phán Israel và Palestine, nhằm có thể đạt được một thỏa thuận chấm dứt xung đột trong vòng 9 tháng. Ngoại trưởng Mỹ Kerry thừa nhận con đường hòa bình phía trước không dễ dàng, nhưng ông vẫn đặt nhiều hy vọng vào các cuộc đàm phán sắp tới. 

Tuy nhiên, giới phân tích và dư luận Israel không kỳ vọng nhiều vào các cuộc đàm phán sắp diễn ra. Các nhà hoạt động hòa bình tại Israel cho rằng, việc Chính phủ Israel tiếp tục bật đèn xanh cho hoạt động xây dựng thêm hơn 800 ngôi nhà mới tại Khu Bờ Tây sẽ cản trở các cuộc đàm phán Israel-Palestine sắp tới.

Theo Tổ chức Peace Now, gồm các nhà hoạt động phản đối xây dựng nhà tái định cư của Israel, số lượng nhà mới được xây dựng đã lên tới gần 11.000.

Một nhà hoạt động của tổ chức Peace Now cho rằng: “Chính phủ Israel đã bật đèn xanh cho việc xây dựng gần 1.000 căn nhà tái định cư tại Khu Bờ Tây. Hành động này làm dấy lên nghi ngờ "liệu Israel và Thủ tướng Netanyahu thực sự có ý định ngồi vào bàn đàm phán với Palestin hay không?”.

Từ lâu, Israel khẳng định vấn đề xây nhà tái định cư tại Khu Bờ Tây luôn là một “phụ lục” trong bất cứ thỏa thuận hòa bình nào với Palestine. Trong khi đó, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đang phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn trong việc thuyết phục người dân ủng hộ quyết định tham gia đàm phán hòa bình. Ông Abbas thậm chí vấp phải sự phản đối từ chính nội bộ Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO), kêu gọi ngừng đàm phán và lên án Israel tiếp tục xây dựng nhà ở Đông Jelusalem và một số khu định cư ở Bờ Tây./.