Gập ghềnh con đường đưa quan hệ Mỹ - Trung đi đúng hướng

Trung Quốc mong muốn tăng cường trao đổi thông tin, nâng cao hiểu biết, tập trung vào hợp tác và quản lý rủi ro với Mỹ để thúc đẩy quan hệ kinh tế-thương mại quay trở lại quỹ đạo đúng hướng. Đây là khẳng định của Tân Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào đưa ra trong cuộc họp báo lần đầu tiên kể từ khi ông đảm nhận cương vị mới.

Theo ông Vương Văn Đào, Mỹ và Trung Quốc đều hưởng lợi từ hợp tác song phương: “Trung Quốc luôn tin rằng bản chất của hợp tác Trung - Mỹ là đôi bên cùng có lợi. Lợi ích của cả hai bên đã được hòa nhập sâu sắc. Nếu hai bên cùng cùng kiểm soát hài hòa, cả hai sẽ được hưởng lợi. Nếu chúng ta đối đầu, chúng ta sẽ bị tổn hại. Hợp tác là con đường lựa chọn đúng đắn”.

Tăng cường đối thoại và hợp tác cùng có lợi nhằm đưa mối quan hệ song phương trở lại đúng hướng cũng là khẳng định của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đưa ra một ngày trước đó. Theo đó, Trung Quốc sẵn sàng phối hợp với Mỹ trong 3 lĩnh vực: chống đại dịch Covid-19, vấn đề biến đổi khí hậu và phục hồi kinh tế thế giới.

Hàng loạt lời kêu gọi cải thiện quan hệ được đưa ra  sau khi mối quan hệ Mỹ- Trung giảm xuống mức thấp dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump. Dư luận trước đó cho rằng việc Tổng thống Biden lên nắm quyền có thể là một tín hiệu tích cực cho mối quan hệ Mỹ- Trung. Tuy nhiên, hàng loạt nhân vật trong đội ngũ nhân sự được lựa chọn dưới thời của chính quyền Tổng thống Joe Biden đều đưa ra những cảnh báo cứng rắn nhằm vào Mỹ.

Ứng viên giám đốc CIA của Mỹ William Burns hôm qua khẳng định, Trung Quốc vẫn là thách thức địa chính trị lớn nhất của Mỹ: “Nếu trở thành Giám đốc CIA, 4 ưu tiên quan trọng trong cách tiếp cận của tôi đó là Trung Quốc, công nghệ, con người và quan hệ đối tác.Như Tổng thống Biden đã nhấn mạnh, cạnh tranh với Trung Quốc sẽ là chìa khóa cho an ninh quốc gia của Mỹ trong những năm tới. Điều đó sẽ đòi hỏi một chiến lược lâu dài và rõ ràng, với sự hỗ trợ của cải cách và thông tin tình báo đáng tin cậy”.

Trong khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khẳng định Trung Quốc là mối đe dọa chiến lược lớn nhất đối với Mỹ, còn Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nhấn mạnh sẽ đặt trọng tâm vào việc đảm bảo lợi thế cạnh tranh trước Trung Quốc và đẩy lùi nỗ lực trở thành cường quốc chi phối thế giới của Trung Quốc.

Theo truyền thông quốc tế, gần 20 dự luật đối phó Trung Quốc đang được xem xét hoặc trình lên Quốc hội Mỹ chỉ trong tháng 2 này.  Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến sớm ký một sắc lệnh hành pháp nhằm thúc đẩy nỗ lực xây dựng các chuỗi cung ứng công nghệ với các đồng minh mà không có Trung Quốc.

Mặc dù chưa có những bước đi lớn cụ thể nhằm vào Trung Quốc, nhưng những bước đi đầu tiên này cho thấy quan hệ Mỹ- Trung khó có thể được cải thiện trong một sớm một chiều. Nhiều khả năng chính quyền mới tại Mỹ không thay đổi đáng kể chính sách của chính quyền tiền nhiệm về vấn đề thương mại, Đài Loan, nhân quyền và Biển Đông.

Tuy nhiên không giống  cách tiếp cận của Tổng thống Donald Trump, chính quyền mới tại Mỹ được cho là sẽ có những điều chỉnh phù hợp. Theo đó tập trung vào "các quy tắc quốc tế" để cạnh tranh khắc nghiệt nhưng tránh xung đột với Trung Quốc, trong khi đó tận dụng mối quan hệ hợp tác đồng minh để gia tăng sức ép và "cô lập" Trung Quốc./.