Những điểm yếu của Ukraine trong cuộc đọ sức với Nga trên chiến trường
VOV.VN - Quân đội Ukraine gặp khó khăn trên chiến trường do gặp phải Nga - một đối thủ mạnh hơn rất nhiều. Tuy nhiên, trở ngại của lực lượng vũ trang Ukraine còn đến từ các điểm yếu bên trong, đòi hỏi những sự thay đổi mạnh mẽ thì mới hy vọng xoay chuyển được cục diện theo hướng có lợi cho họ.
Anastasia - một nữ quân y dã chiến của Ukraine, tình nguyện gia nhập quân đội Ukraine vào năm 2022 sau khi nổ ra xung đột với Nga. Khi ấy, cô không có kinh nghiệm quân sự hay y tế nhưng mong muốn được giúp đỡ thương binh Ukraine tại các bệnh viện tuyến sau, với ý định tránh xa tuyến lửa.
Thế nhưng vào mùa thu năm 2024, khi đi nghỉ phép, Anastasia phát hiện ra rằng chỉ huy đã chuyển cô ra một trong những điểm nóng nhất trong xung đột Nga - Ukraine, gần thị trấn Kurakhove ở tỉnh Donetsk, miền Đông Ukraine.
Anastasia tâm sự: “Tôi vốn không được đào tạo bài bản về quân sự lúc tôi mới tới. Chỉ huy cũ của tôi đã làm giả giấy tờ cho tôi”.
Anastasia kể tiếp, đồng đội mới của cô đã giúp cô thích ứng với môi trường mới. “Chẳng hạn, ở lữ đoàn mới, cánh lái xe dạy cho tôi cách lắp súng”.
Câu chuyện của Anastasia cũng xảy ra ở nhiều nơi khác trên lãnh thổ Ukraine, khi quân đội nước này vật lộn giải quyết tình trạng thiếu nhân lực do cuộc xung đột vũ trang kéo dài và đẫm máu với Nga, đặc biệt là ở khu vực miền Đông.
Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Oleksandr Syrskyi, ngày 11/1/2025 đã ban hành lệnh chuyển hơn 5.000 nhân sự không quân sang lục quân nước này. Điều này khiến người ta lo ngại rằng Ukraine đang phải chấp nhận hy sinh cả những chuyên gia trình độ cao bên không quân để bổ sung lực lượng cho tiền tuyến trên bộ.
Liên quan đến vấn đề này, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã bày tỏ quan ngại: “Vấn đề mà Ukraine đang đối mặt không chỉ là họ thiếu tiền mà còn là họ cạn kiệt cả nguồn nhân lực”.
Thực tế này khiến quân đội Ukraine bị căng thẳng về nhiều mặt. Họ gặp khó trong tuyển tân binh, còn nhiều quân nhân do quá mệt mỏi đã tự động nghỉ mà không xin phép.
Vấn đề trong quản lý và chỉ đạo
Các vấn đề mà Ukraine đối diện tại mặt trận đã đặt ra nhiều câu hỏi về chất lượng đội ngũ chỉ huy quân sự của Ukraine, hiện đang trong quá trình chuyển đổi từ lề lối thời Xô viết sang áp dụng các nguyên tắc của phương Tây trong lúc vẫn đang tham chiến.
Glen Grant - cựu sĩ quan lục quân Anh, chuyên gia quốc phòng tại Quỹ An ninh Baltic, nhận định: “Tác chiến hiện đại đang biến chuyển mau chóng. Nó mang tính kỹ thuật, phức tạp, khó lường. Nó đòi hỏi sĩ quan phải sẵn lòng chấp nhận rủi ro, có khả năng giao tiếp với những binh sĩ có thể có kỹ năng tốt hơn họ. Các chỉ huy yếu kém thường ghét những binh lính như vậy, tìm cách ỉm tiếng nói của họ hoặc thuyên chuyển họ… Như thế sẽ làm tăng nguy cơ thất trận”.
Nữ quân y Anastasia xác nhận những gì mà Grant đã chia sẻ. Cô nói: “Đội ngũ tham mưu đã chuyển thành những người thuộc nhóm trung thành với ông Syrskyi, những người chỉ muốn báo cáo chiến thắng với cấp trên, bất kể tình hình thực tế trên chiến trường”.
Bộ phận báo chí của Bộ Tổng tham mưu Ukraine đã bác bỏ những cáo buộc trên. Tuy nhiên, cơ quan này vẫn thừa nhận có những trường hợp đào ngũ và họ đang nỗ lực giải quyết tình trạng đó: “Điều này đòi hỏi cách tiếp cận có hệ thống, cả về quản lý và tâm lý”.
Olena Tregub - giám đốc điều hành của Ủy ban Chống tham nhũng độc lập, đồng thời là thành viên Ủy ban Chống tham nhũng công thuộc Bộ Quốc phòng Ukraine, cho biết: “Chiến tranh càng kéo dài thì càng còn ít quân nhân chuyên nghiệp trên mặt trận. Cùng với đó, gia tăng nhu cầu tuyển và đào tạo tân binh từ bên dân sự, những người không có kinh nghiệm quân sự. Những người này chưa được chuẩn bị về tâm lý và thể chất cho chiến đấu và việc thích ứng của họ đòi hỏi thời gian”.
Serhii Filimonov - tiểu đoàn trưởng của tiểu đoàn Sói Da Vince độc lập trong lục quân Ukraine, cho hay: “Lý do chính cho thảm kịch trên hướng Pokrovsk là Bộ tư lệnh ở cấp cao hơn đã đặt ra những nhiệm vụ phi thực tế cho các đơn vị. Các viên tướng không hiểu năng lực của những đơn vị này và không định hướng bám theo tình hình thực địa chiến tuyến”.
Nhu cầu thay đổi hiện cao hơn khi nào hết
Những lời kêu gọi thay đổi đang gia tăng bên trong quân đội Ukraine.
Taras Chmut - một chuyên gia quân sự hàng đầu của Ukraine, nói với tờ Ukrainska Pravda: “Trên giấy tờ có nhiều người trên tiền tuyến, nhiều vũ khí khí tài, đạn dược, thế rồi mặt trận vẫn cứ tan rã. Thất bại đó không phải là do quân nhân không chịu chiến đấu mà là vì công tác chỉ huy bị hỗn loạn”.
Gần đây, cơ quan an ninh Ukraine đã bắt giữ 2 viên tướng quân đội Ukraine bị nghi là “đã không nỗ lực đúng mực để bảo vệ tỉnh Kharkov” trong chiến dịch tấn công của Nga năm 2024. Cựu lữ đoàn trưởng của lữ đoàn 155 (Ukraine) cũng bị bắt với cáo buộc che giấu người đào ngũ trong quá trình huấn luyện tại Pháp.
Người ta cũng chỉ trích cách quân đội Ukraine tích hợp tân binh vào lực lượng tác chiến. Một số người cho rằng các tân binh cần được đưa vào những đơn vị dày dạn kinh nghiệm để dạy cho họ cách sinh tồn trên chiến trường thay vì đưa những tân binh này vào các lữ đoàn hoàn toàn mới rồi tung những đơn vị đó vào tuyến lửa.
Tiểu đoàn trưởng Filimonov cho rằng việc đưa tân binh ra trận ngay lập tức sau khóa huấn luyện cơ bản sẽ khiến họ dễ tử trận hoặc nghỉ phép tùy tiện, dẫn tới hiệu quả sử dụng nhân lực không được cao.
Chuyên gia Tregub cho rằng bất chấp các vấn đề trên, quân đội Ukraine vẫn có cơ hội cải cách theo hướng phương Tây, gia tăng hiệu quả của công tác chỉ huy, xóa bỏ tình trạng quan liêu, đẩy nhanh tốc độ ra quyết định bằng việc số hóa những quá trình chủ chốt.
Xem thêm:
>> Nghẹt thở cảnh UAV Nga từ từ bay vào khoang xe thiết giáp đầy lính Ukraine
>> Nga công bố video khẳng định chiếm được Velikaya Novoselka
>> Ukraine gặp nguy trước tinh thần quyết tử và lối đánh của lính Triều Tiên