Israel thiếu thiện chí trong tiến trình hòa bình Trung Đông

Chỉ vài tuần sau khi thông báo kế hoạch xây dựng hàng nghìn nhà định cư Do Thái ở Givat Hamatos, giữa Jerusalem và Bethlehem, Chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu tiếp tục ra lệnh thúc đẩy kế hoạch xây dựng 1.000 nhà định cư ở Jerusalem, bất chấp sự chỉ trích của cộng đồng quốc tế và những căng thẳng gần đây giữa người Do Thái và người Arab ở Đông Jerusalem. 

Động thái này của Israel khiến cộng đồng quốc tế buộc phải đặt dấu chấm hỏi về những cam kết của nhà nước Do Thái trong các cuộc đàm phán hòa bình với người Palestine. 

Một khu địn cư Do Thái của Israel tại Jerusalem (Ảnh AP)

Các quan chức Chính phủ Israel cho biết, Thủ tướng Netanyahu đã ra lệnh thúc đẩy kế hoạch xây dựng 1.000 nhà định cư mới ở Benjamin. 

Kế hoạch trên bao gồm việc xây mới 660 căn nhà ở Ramat Shlomo và 400 căn nhà ở Har Homa trên vùng đất Israel chiếm đóng trong cuộc chiến năm 1967. 

Ngoài ra, Thủ tướng Netanyahu cũng đã chỉ thị xúc tiến các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng ở Bờ Tây, trong đó có 12 con đường mới. Dự kiến, trong ngày 27/10, Ủy ban Kế hoạch và xây dựng Jerusalem cũng sẽ thảo luận kế hoạch xây dựng 1.530 nhà ở Ramat Shlomo, được thông qua hồi tháng 11 năm ngoái, song đã bị đình hoãn do vấp phải sự phản đối của Mỹ. 

Quyết định trên của Thủ tướng Netanyahu xuất phát từ sức ép của Đảng Ngôi nhà Do Thái tại nước này. Đảng này đe dọa sẽ phá vỡ liên minh nếu các kế hoạch xây dựng không được thúc đẩy. Trên thực tế, ngay bản thân nội bộ Israel cũng bất đồng xung quanh kế hoạch trên. Một số đảng phái khác cho rằng kế hoạch thúc đẩy các khu định cư Do Thái có thể làm suy yếu mối quan hệ của Israel với Mỹ. 

Bộ trưởng Tài chính Israel Yair Lapid khẳng định, đảng ôn hòa của ông sẽ phản đối kế hoạch này: “Về nguyên tắc, tôi không phản đối việc xây dựng các khu định cư lớn. Tuy nhiên, vào thời điểm này, khi tiến trình ngoại giao đang trị ngưng trệ và chúng ta cần phải xây dựng lại các mối quan hệ với Mỹ, thì chúng ta cần phải ngăn chặn kế hoạch này”. 

Tổ chức Hòa bình của Israel, vốn phản đối các hoạt động định cư của nước này, cho rằng, quyết định của ông Netanyahu về việc thúc đẩy kế hoạch định cư ở Har Homa và Ramat Shlomo có thể châm ngòi căng thẳng leo thang trong bối cảnh quân đội Israel và người biểu tình Palestine đang xảy ra đụng độ tại khu Bờ Tây. Theo giới phân tích, Israel đang cố tính hủy hoại khả năng hình thành một nhà nước Palestine độc lập trong tương lai. 

Đông Jerusalem được cho là thánh địa nhạy cảm nhất của người Do Thái, người Thiên chúa và cả người Hồi giáo. Viện dẫn những lý do về lịch sử, tôn giáo và an ninh, Israel luôn khẳng định thành phố này sẽ mãi là thủ đô của Israel. 

Tuy nhiên, cộng đồng quốc tế, trong đó có cả Mỹ, đồng minh thân cận của Israel, không công nhận việc Israel sáp nhập khu Đông Jerusalem vào nước này. Người Palestine lại luôn mong đợi Đông Jerusalem sẽ là thủ đô của một nhà nước Palestine trong tương lai, do đó, họ phản đối bất kỳ hành động định cư nào của Israel tại khu vực này. 

Trong những tháng gần đây, người biểu tình Palestine thường xuyên đụng độ với các lực lượng an ninh Israel tại thánh địa Jerusalem. Ngay sau khi quyết định trên của Chính phủ Israel được công bố, phía Palestine đã lên tiếng cảnh báo, việc xây dựng các khu định cư này của Israel đang cản trở người Palestine thành lập một nhà nước độc lập trong tương lai với Đông Jerusalem là thủ đô cùng với Bờ Tây và Dải Gaza. 

Trong một bức thư gửi Hội đồng Bảo an vào ngày 27/10, phía Palestine đã kêu gọi Hội đồng bảo an yêu cầu Israel hủy bỏ kế hoạch trên ngay lập tức và hướng tới một con đường hòa bình. 

Thủ tướng Palestine Rami Hamdallah cho rằng các hành động của Israel là bất hợp pháp: “Tất cả các hành vi vi phạm của Israel, tất cả các khu định cư này, tất cả những gì mà Israel đang làm tại khu vực này đều là bất hợp pháp. Lịch sử đã chỉ ra rằng, bất kỳ sự chiếm đóng nào cũng cần phải chấm dứt. Một nhà nước Palestine độc lập sẽ ra đời với thủ đô là Đông Jerusalem”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cho biết, Mỹ đặc biệt quan ngại trước báo cáo của Israel về việc thúc đẩy xây dựng các khu định cư. Bà Psaki khẳng định, Mỹ xem hoạt động định cư của Israel là bất hợp pháp và cực lực phản đối các bước đi đơn phương của Israel tại Đông Jerusalem. Trong khi đó, Jordani đã yêu cầu tổ chức một cuộc họp khẩn cấp tại Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc nhằm thảo luận về kế hoạch xây dựng khu định cư Do Thái tại khu vực Đông Jerusalem của người Arab./.