Israel-Mỹ bàn kế hoạch sáp nhập Bờ Tây: Nhiều nút thắt chưa được cởi bỏ

Hôm qua (14/6), giới lãnh đạo Israel đã có cuộc thảo luận với Đại sứ Mỹ tại nước này về kế hoạch sáp nhập các vùng lãnh thổ chiếm đóng ở khu vực Bờ Tây của người Palestine. Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh cộng đồng quốc tế đang gia tăng áp lực nhằm ngăn chặn kế hoạch này, trong khi Mỹ và Israel cũng được xác nhận vẫn còn những khác biệt lớn.

Mỹ và Israel vẫn tồn tại khác biệt lớn về việc sáp nhập khu Bờ Tây giữa bối cảnh kế hoạch này vấp phải sự phản ứng quyết liệt từ cộng đồng quốc tế. Ảnh: Reuters

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Benny Gantz hôm qua (14/6) đã có cuộc thảo luận với Đại sứ Mỹ tại nước này là David Friedman. Tham gia cuộc thảo luận này còn có Ngoại trưởng Israel Gabi Ashkenazi và Chủ tịch Quốc hội Yariv Levin. Kết thúc cuộc thảo luận, các bên không đưa ra bất kỳ tuyên bố nào với báo giới, đồng thời cho biết, cuộc thảo luận sẽ tiếp tục trong ngày hôm nay (15/6).

Theo Bộ trưởng phụ trách các vấn đề định cư Israel, Tzipi Hotovely, Mỹ và Israel đang có những bất đồng và điều này cũng xuất hiện ngay bên trong nội bộ chính phủ đoàn kết mới của Israel. Hiện Đảng Xanh - Trắng trung hữu do Bộ trưởng Quốc phòng Benny Gantz đứng đầu đã kêu gọi tổ chức một cuộc đối thoại quốc tế về vấn đề này.

Một ủy ban của Mỹ và các quan chức Israel đang vẽ các đường ranh giới lãnh thổ ở Bờ Tây theo đề xuất của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Tuy nhiên, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề định cư Israel khẳng định, vẫn chưa có bản đồ nào thống nhất được về vấn đề này.

Ý định sáp nhập một phần lãnh thổ Bờ Tây của Israel càng trở nên khó hơn khi vấp phải sự phản ứng quyết liệt từ cộng đồng quốc tế. Dự kiến trong ngày hôm nay (15/6), Ngoại trưởng các nước Liên minh châu Âu (EU) sẽ có hội nghị trực tuyến với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo về kế hoạch hòa bình Trung Đông được Tổng thống Donald Trump công bố hồi tháng 1 vừa qua.

Vài ngày trước, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas đã khẳng định, Đức và các đối tác châu Âu đều quan ngại sâu sắc về các kế hoạch sáp nhập của Israel đối với các vùng lãnh thổ chiếm đóng ở Bờ Tây. Trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên bất chấp tình hình dịch bệnh Covid-19 phức tạp, Ngoại trưởng Đức đã phải tới cả Israel và Jordan để thảo luận về vấn đề này.

“Chúng tôi nhận thấy rằng, giờ là thời điểm nên dành cho ngoại giao và đối thoại. Đây là thời điểm quan trọng; không phải là lúc để đe dọa lẫn nhau. Tôi đã nói chuyện với cả hai phía và tôi đang cố gắng tìm cách để các bên tìm được điểm chung cũng như sự đồng thuận, ngay cả khi điều này có vẻ khó khăn”, ông Pompeo khẳng định.

Trong khi đó, hôm qua (14/6), Ngoại trưởng Luxembourg Jean Asselborn khẳng định, việc sáp nhập các khu vực ở Bờ Tây bị chiếm đóng của Israel sẽ là hành động “ăn cắp”, vi phạm luật pháp quốc tế “một cách thô thiển”. Ông kêu gọi Liên minh châu Âu hành động “quyết liệt hơn”, thậm chí  là trừng phạt hoặc ngay lập tức công nhận Palestine là một quốc gia.

Theo ông Azzam el-Ahmad - ủy viên Ban Chấp hành Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO), đến nay, đã có 8 quốc gia châu Âu bày tỏ sẵn sàng công nhận nhà nước Palestine dựa trên đường biên giới năm 1967, với Đông Jerusalem là thủ đô. Mặc dù không nêu đích danh tên của 8 nước, nhưng ông el-Ahmad khẳng định việc các nước này sẵn sàng công nhận nhà nước Palestine là nhằm phản ứng với kế hoạch sáp nhập hơn 30% đất đai ở khu Bờ Tây của Chính phủ Israel.

Trong khi đó, làn sóng phản đối Israel sáp nhập một phần lãnh thổ Bờ Tây trong khối các nước Arab cũng đang dâng cao. Tổng thư ký Liên đoàn Arab (AL) Ahmed Aboul Gheit đã lên tiếng chỉ trích kế hoạch của Israel, coi đó hành vi “xâm lược tàn bạo”. Kế hoạch này không những vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, mà còn sẽ hủy hoại hoàn toàn cơ hội duy trì hòa bình trong khu vực. 

Hiện Israel có kế hoạch sáp nhập hơn 30% diện tích các vùng đất tại Bờ Tây, gồm Thung lũng Jordan, cũng như áp đặt chủ quyền đối với các khu định cư Do Thái tại Bờ Tây. Thủ tướng Netanyahu cho biết kế hoạch sáp nhập có thể được triển khai từ đầu tháng 7. Tuy nhiên, phía Palestine đang cố gắng vận động quốc tế hành động và tạo sức ép lớn để Israel không đạt được mục tiêu này.

Thủ tướng Palestine Mohammad Shtayyeh cho biết: “Mục tiêu hàng đầu của chúng tôi là không để Israel có thể sáp nhập được lãnh thổ. Đây là mục tiêu trước tiên của chúng tôi từ nay cho đến ngày 1/7 tới. Mọi nỗ lực của chúng tôi đang tập trung vào mục tiêu này. Chúng tôi hi vọng Israel không nên tiếp tục vượt lên trên luật pháp quốc tế và hi vọng Israel có thể thực sự cảm nhận được sức nóng bởi áp lực từ quốc tế”./.