Không nhận được sự ủng hộ của NATO, Mỹ “dịu giọng” trong vấn đề Iran

Chỉ ít ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa tấn công trả đũa Iran, quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper ngày 27/6 đã có cuộc họp kín với Bộ trưởng Quốc phòng các đồng minh thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) về tình hình Iran. Tuy nhiên, thay vì cổ vũ, các nước đồng minh lại khuyên Mỹ tránh làm gia tăng xung đột với Iran. Thái độ của các đồng minh đã phần nào làm thay đổi thái độ của Mỹ sau khi căng thẳng Mỹ và Iran bị đẩy lên cao.

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và Tổng thư ký NATO tại cuộc họp báo. Ảnh: AP

Phát biểu tại họp báo sau cuộc họp kín với các đồng minh NATO tại Bỉ, quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã nói rằng, Mỹ không muốn xảy ra chiến tranh với Iran, nhưng nước này không thể khoan nhượng thêm bất kỳ vụ việc nào nhằm ám chỉ vụ tấn công tàu chở dầu ở eo biển Hormuz và vụ Iran bắn hạ máy bay không người lái của Mỹ.

“Mục tiêu của chúng tôi là đưa Iran trở lại bàn đàm phán để hoàn tất một thỏa thuận toàn diện và lâu dài giải quyết những quan ngại về chương trình hạt nhân, phát triển và gia tăng tên lửa đạn đạo của Iran. Chúng tôi không tìm kiếm xung đột vũ trang với Iran nhưng chúng tôi sẵn sàng bảo vệ các lực lượng Mỹ và lợi ích của Mỹ ở khu vực. Mọi người không nên nhầm lẫn giữa kiềm chế với sự yếu đuối”, ông Esper nói.

Bình luận của quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho thấy sự thay đổi thái độ của Mỹ trong bối cảnh những ngày qua Mỹ và Iran liên tiếp đưa ra những tuyên bố cứng rắn với nhau. Theo giới quan sát tại chỗ, sự thay đổi thái độ của Mỹ là do Mỹ không nhận được sự ủng hộ của các đồng minh khi gia tăng căng thẳng với Iran. 

Tại cuộc gặp, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly đã nhắn nhủ với quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ rằng, Mỹ không nên để liên minh NATO can dự vào bất kỳ nhiệm vụ quân sự nào ở Vùng Vịnh. Cùng với Pháp, Đại diện các đồng minh châu Âu tại cuộc họp cũng đã kêu gọi Mỹ duy trì thỏa thuận hạt nhân Iran. 

Chính sách của Mỹ đối với Iran đã vấp phải sự phản đối của một số đồng minh châu Âu như Pháp, Đức vốn chỉ trích quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran 2015.

Ngay khi đến thành phố Osaka, Nhật Bản hôm qua (27/6), Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết, trong cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế mới nổi và Phát triển (G20), ông sẽ cố gắng thuyết phục người đồng cấp Mỹ đình chỉ một số biện pháp trừng phạt đối với Iran nhằm tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán giảm căng thẳng trong khu vực.

Về phần mình, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tại cuộc họp báo chung với Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã bày tỏ hoan nghênh việc Mỹ để nghị khởi động đàm phán với Iran mà không có điều kiện tiên quyết nào.

Theo ông Stoltenberg, các đồng minh NATO nên tránh tìm kiếm xung đột. “Thông điệp chính, trọng tâm của các đồng minh là giảm căng thẳng, tránh để xảy ra xung đột, tìm giải pháp giảm căng thẳng. Bước đi đầu tiên để đạt mục tiêu đó là tổ chức các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Iran. Điều quan trọng là Mỹ phải đề nghị khởi động đàm phán mà không có điều kiện tiên quyết nào.”

Căng thẳng Mỹ - Iran bị đẩy lên đỉnh điểm trong những ngày qua, sau vụ Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) bắn rơi máy bay do thám không người lái của Mỹ trên vùng trời eo biển Hormuz ngày 20/6. Iran cáo buộc máy bay này của Mỹ vi phạm không phận Iran, trong khi phía Mỹ khẳng định chiếc máy bay bị bắn rơi khi đang hoạt động trong không phận quốc tế.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 22/6 đã quyết định phát động một cuộc tấn công trả đũa quốc gia Hồi giáo này, song đã rút lại quyết định vào phút chót, qua đó tạm thời tháo ngòi nguy cơ chiến tranh Mỹ - Iran trong ngắn hạn. Thay vào đó, nhà lãnh đạo Mỹ tuyên bố áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt Iran từ ngày 24/6, bao gồm các biện pháp nhằm vào Lãnh tụ tinh thần tối cao của Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei – động thái khiến Iran tuyên bố đóng mọi khả năng đàm phán với Mỹ thời gian tới./.