Lật lại vụ Mueller, thẩm phán Mỹ tuyên bố Tổng thống không phải Vua

Cựu Cố vấn Nhà Trắng Donald McGahn - một nhân vật quan trọng có liên quan trực tiếp đến cáo buộc Tổng thống Trump cản trở cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller phải ra làm chứng trước Quốc hội, một thẩm phán liên bang ra phán quyết ngày 25/11.

Cựu Cố vấn Nhà Trắng Donald McGahn. Ảnh: Reuters

Phán quyết này sẽ khẳng định vai trò của Quốc hội trong việc giám sát cơ quan hành pháp. Nếu được thông qua, nó có thể khiến một số quan chức thân cận nhất của Tổng thống phải ra làm chứng, trong đó có cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton và quyền Chánh văn phòng Nhà Trắng Mick Mulvaney.

Thẩm phán Ketanji Brown Jackson đã bác bỏ tuyên bố của chính phủ Mỹ rằng Nhà Trắng hoàn toàn không liên quan đến vấn đề này, đồng thời khẳng định Tổng thống Trump "không có quyền" ngăn cản các cố vấn của ông thực hiện tráp hầu tòa của Quốc hội.

"Ngày hôm nay, Tòa án khẳng định rằng kết luận này là không thể chối cãi bởi sự xuất hiện bắt buộc khi nhận được tráp hầu tòa là vấn đề pháp lý chứ không phải một vấn đề chính trị và theo Hiến pháp, không có ai đứng trên luật pháp cả", ông Jackson viết trong một phán quyết dài được công bố ngày 25/11.

"Nói một cách đơn giản, vấn đề chủ yếu mà chúng ta rút ra được từ 250 năm lịch sử nước Mỹ là các Tổng thống không phải là vua. Họ không có những thần dân phải hoàn toàn phục tùng họ và cũng không có quyền kiểm soát những người này".

Quyết định này của thẩm phán Jackson được đưa ra giữa bối cảnh chính trường Mỹ vẫn đang "nóng" cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump về việc liệu ông chủ Nhà Trắng có lợi dụng quyền hạn của mình để thực hiện các mục đích chính trị cá nhân hay không.

Hạ nghị sĩ Dân chủ Jerry Nadler - Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện khẳng định: "Ông Don McGahn là nhân chứng trung tâm trong các cáo buộc Tổng thống Trump đã cản trở cuộc điều tra của công tố viện Robert Muller. Hiện tòa án đã ra phán quyết nên tôi mong rằng ông ấy sẽ sớm xuất hiện trước Quốc hội".

Giữa bối cảnh đảng Dân chủ tiến hành điều tra Tổng thống Trump và chính quyền của ông, ông McGahn cùng với các quan chức và cựu quan chức Nhà Trắng đều trở thành trung tâm của các cuộc chiến pháp lý - một cuộc chiến có thể định hình lại quyền lực của Quốc hội và Tổng thống.

Cả ông Bolton và ông Mulvaney đều là những nhân chứng quan trọng trong cuộc điều tra luận tội Tổng thống đang diễn ra.

Các quan chức của Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra làm chứng và khẳng định rằng ông Bolton đã phản đối kế hoạch của chính quyền ông Trump khi yêu cầu Ukraine tiến hành điều tra đối thủ chính trị của Tổng thống Mỹ - cựu Phó Tổng thống và cũng là ứng viên đảng Dân chủ trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2020, ông Joe Biden.

Ông Bolton đã gọi luật sư riêng của Tổng thống Trump - ông Rudy Giuliani - người đóng vai trò trung tâm sau quyết định của Tổng thống là một "quả lựu đạn cầm tay".

Đảng Dân chủ muốn nghe những lời khai từ ông Mulvaney nhưng quyền Chánh văn phòng Nhà Trắng đã từ chối thực hiện tráp hầu tòa của Quốc hội. Đây cũng là một nhân vật quan trọng trong Nhà Trắng bảo vệ quyết định của ông Trump khi hoãn hỗ trợ quân sự Ukraine.

Hồi tháng 5/2019, ông McGahn đã từ chối tráp hầu tòa từ Ủy ban Tư pháp Hạ viện khi cơ quan này yêu cầu ông giao nộp các tài liệu và ra làm chứng.

Các luật sư Nhà Trắng cho rằng Hạ viện không thể ép ông McGahn ra làm chứng bởi ông là một cố vấn cấp cao của Tổng thống và được các đặc quyền hành pháp bảo vệ. Đảng Dân chủ đã đưa đơn kiện để buộc ông McGahn ra làm chứng bởi các nghị sĩ này cho rằng ông là "nhân chứng quan trọng nhất", bên cạnh bản thân Tổng thống Trump, với các vụ việc mà ủy ban đang điều tra./.