Liệu thuốc Avigan có thực sự hiệu quả trong điều trị Covid-19?

Chính phủ Nhật Bản đặt rất nhiều kỳ vọng vào thuốc Avigan, cho rằng việc phát triển loại thuốc này sẽ có thể là một phương pháp để điều trị hiệu quả dịch Covid-19. Tuy nhiên, nhiều nhà nghiên cứu đã lên tiếng kêu gọi thận trọng, cho rằng hiệu quả thuốc chưa được chứng minh và kêu gọi chính phủ cần trích dẫn những tác dụng phụ của loại thuốc này.

Thuốc Avigan được phát triển bởi một công ty con thuộc tập đoàn Fujifilm Holdings Corp. Loại thuốc này hiện vẫn đang trải qua các thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2. Phát biểu trong cuộc họp báo vào ngày ban bố tình trạng khẩn cấp hồi đầu tháng, Thủ tướng Shinzo Abe đánh giá "Thuốc Avigan đã được thử nghiệm với hơn 120 trường hợp. Các báo cáo cho thấy thuốc có hiệu quả trong việc làm giảm các triệu chứng của virus corona chủng mới".

Trên thực tế, Nhật Bản đã tăng cường tuyên truyền về tác dụng của loại thuốc này trước khi chúng được thử nghiệm để đánh giá về hiệu quả và sự an toàn đối với những người nhiễm virus corona chủng mới. Một nghiên cứu khoa học của Trung Quốc hồi tháng 3 đánh giá loại thuốc này có hiệu quả đối với bệnh nhân, đặc biệt là những bệnh nhân có triệu chứng nhẹ. Trung Quóc cũng cho biết họ sẽ chính thức áp dụng thuốc như một phần trong hướng dẫn điều trị đối với bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2.

Với niềm tin chắc chắn đối với hiệu quả của thuốc, chính phủ Nhật Bản đã công bố kế hoạch sản xuất thuốc này ở quy mô lớn nhất để có thể cung cấp cho tất cả những bệnh nhân mong muốn được sử dụng. Trong gói hỗ trợ kinh tế mới nhất, nước này đã duyệt chi 13,9 tỷ Yên nhằm tăng kho dự trữ Avigan lên gấp 3 lần hiện nay, đảm bảo đủ điều trị cho 2 triệu người.

Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cảnh báo loại thuốc này, còn được gọi là Favipiravir, có thể gây dị tật bẩm sinh. Thuốc tuyệt đối không dùng với những người đang hoặc có thể mang thai. Đồng thời, khuyến cáo đàn ông sử dụng thuốc vì nó có thể ảnh hưởng tới tinh dịch.

Tác dụng của Avigan là ức chế sự nhân lên của virus trong các tế bào do vậy thuốc có thể mang lại hiệu quả đối với người có triệu chứng nhẹ hoặc những người mới lây bệnh. Tuy nhiên, đối với những người có triệu chứng nghiêm trọng hoặc những người mà virus đã sinh sôi rộng rãi thì tác dụng của thuốc chưa được kiểm chứng.

Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng Avigan là một trong nhiều lựa chọn để điều trị Covid-19. Các loại thuốc khác bao gồm Remdesivir dùng để điều trị đối với virus Ebola; Ciclesonide dùng để điều trị hen suyễn và Nafamuler dùng để điều trị viêm tụy cấp. Đề cập tới thuốc Remdesivir của công ty Gilead Science Inc, Mỹ, Tạp chí Y học New England đã công bố một nghiên cứu sơ bộ vào ngày 10/4 cho thấy thuốc có hiệu quả với khoảng 70% bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2 có triệu chứng nghiêm trọng.

Phó giáo sư Daisuke Tamura, Đại học Y Jichi khuyến cáo, mặc dù Nhật Bản đang trong tình trạng khẩn cấp nhưng quyết định sử dụng thuốc nên được cân nhắc cẩn thận đồng thời với việc giải thích cặn kẽ các tác dụng phụ của nó. Bên cạnh đó, những gì chính phủ đang làm có thể sẽ gây nhầm lẫn rằng bất cứ người nào cũng có thể sử dụng thuốc Avigan. Ông cũng nói thêm rằng điều này không giống như việc Avigan cho thấy đạt tác dụng cao nhất đối với việc chữa trị Covid 19 trong tương quan so sánh với các loại thuốc khác.

Chính phủ Nhật Bản cũng đã đề nghị cung cấp thuốc Avigan miễn phí cho các quốc gia khác, những người tỏ ra quan tâm đến việc sử dụng nó để điều trị cho bệnh nhân coronavirus. Có hơn 30 quốc gia đã yêu cầu Nhật Bản cung cấp thuốc.

Theo yêu cầu của chính phủ, Fujifilm đã bắt đầu tăng sản lượng Avigan, đảm bảo tới tháng 9 có thể điều trị khoảng 300.000 bệnh nhân mỗi tháng, tăng khoảng 7 lần so với hiện nay.

Chính phủ Nhật Bản cũng yêu cầu các công ty cung cấp nguyên liệu để sản xuất Avigan như công ty Denka đẩy mạnh sản xuất để tránh phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu.  

Fujifilm bắt đầu thử nghiệm lâm sàng thuốc Avigan trên bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2 tại Nhật Bản từ cuối tháng 3, với kết quả dự kiến vào khoảng tháng 6. Các thử nghiệm cũng đang được tiến hành ở Mỹ và Israel.

Do khả năng gây ra dị tật bẩm sinh, việc sử dụng Avigan rất nghiêm ngặt. Nó đã được phê duyệt để sản xuất và bán tại Nhật Bản vào năm 2014. Loại thuốc này chỉ được xem xét để sử dụng nếu chính phủ Nhật Bản phê duyệt nó như một biện pháp đối phó với sự bùng phát của dịch Covid 19.

Avigan có thể phân biệt với các loại thuốc chống cúm khác vì nó ức chế chọn lọc RNA polymerase của virus cần thiết để virus cúm nhân lên. Vì vậy, hãng Fujifilm cho rằng Avigan có hiệu quả đối với virus corona chủng mới vì giống như virus cúm, corona là virus RNA đơn chuỗi cũng phụ thuộc vào RNA polymerase của virus./.

Việt Dũng/VOV-Tokyo