Nguy cơ thảm họa đã cận kề tại Libya

Bất chấp lời kêu gọi của  Mỹ cũng như Liên minh Châu Âu (EU) về một lệnh ngừng bắn khẩn cấp tại Libya, tình trạng bạo lực tại quốc gia Bắc Phi vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Đã có thêm nhiều đại sứ quán các nước tại Libya đóng cửa và sơ tán công dân. Trong khi đó, mỗi ngày, hàng nghìn người dân Libya vẫn đang nỗ lực tìm cách thoát khỏi khu vực chiến sự.

Khói bốc lên tại trung tâm thủ đô Tripoli (Ảnh: AFP)

Tại Benghazi, thành phố lớn thứ hai của Libya, sau nhiều ngày giao tranh ác liệt,  nhóm phiến quân Hồi giáo Ansar al-Sharia- lực lượng có liên hệ với mạng lưới khủng bố Al-Qaeda hôm qua (30/7) tuyên bố đã giành quyền kiểm soát toàn bộ thành phố miền Đông Benghazi, trong đó có nhiều căn cứ quân sự đặc biệt của quân đội chính phủ Libya. Ít nhất 75 thi thể được tìm thấy hôm qua, hầu hết là các binh lính chính phủ Libya tại khu vực chiến sự. Còn tại thủ đô Tripoli,  trong một động thái hiếm hoi, hôm qua, các nhóm vũ trang Libya đã nhất trí ngừng bắn tạm thời để lính cứu hỏa vào dập tắt đám cháy tại  kho xăng dầu bị trúng rocket ở sân bay.

Các số liệu thống kê chưa đầy đủ của Tổ chức trăng Lưỡi liềm đỏ quốc tế cho thấy, giao tranh ác liệt suốt 2 tuần qua tại Libya đã cướp đi sinh mạng của hơn 200 người, hơn 400 người bị thương, mọi hoạt động ở thủ đô Tripoli bị tê liệt hoàn toàn. Tình trạng khan hiếm nước sạch, mất điện và bệnh dịch hạch đang đe dọa nghiêm trọng cuộc sống của người dân tại quốc gia Bắc phi này. Trong khi đó, chính phủ lâm thời Libya dường như bất lực tại các khu vực xảy ra giao tranh. Và một lần nữa, người dân nước này lại phải tự cứu mình bằng cách rời bỏ nhà cửa để tháo chạy khỏi khu vực xung đột.

Một người dân ở Benghazi  cho biết: “Mấy ngày qua, bạo lực hoành hành khắp thành phố, tiếng súng đạn, pháo nổ  khắp mọi nơi. Chúng tôi còn thấy rất nhiều máy bay quân sự bị bốc cháy và rơi xuống khu vực dân cư. Thật kinh khủng, chẳng làm gì được, chúng tôi buộc phải rời bỏ nơi này".

Trước làn sóng người tị nạn Libya ồ ạt tràn sang biên giới ngày một tăng, giới chức Tunisia cảnh báo rằng họ không đủ khả năng tiếp nhận hàng trăm người Libya mỗi ngày. Trong bối cảnh bạo lực leo thang, thêm nhiều cơ quan ngoại giao nước ngoài tại Libya buộc phải đóng cửa, hối thúc công dân rời khỏi quốc gia giàu dầu mỏ bên bờ Địa Trung Hải này. Hôm qua, thêm Anh, Pháp, Đức, Bồ Đào Nha tuyên bố đóng cửa Đại sứ quán và triển khai sơ tán công dân về nước bằng đường biển, do sân bay quốc tế ở Tripoli không thể hoạt động.

Một nhân viên sân bay nói: “Cuộc khủng hoảng này đang gây ra sự hỗn loạn nghiêm trọng  về an ninh, ngày càng có nhiều người nước ngoài tháo chạy khỏi  Libya. Phần lớn các nhân viên đại sứ quán các nước đã rời đi từ sân bay này trước khi nó bị tê liệt”.

Bạo lực bùng phát tại Libya diễn ra vào thời điểm hết sức nhạy cảm khi cuộc chuyển giao quyền lực cho Quốc hội mới vào ngày 4/8  đang đến gần. Chính phủ lâm thời Libya cảnh báo nguy cơ đất nước sẽ sụp đổ hoàn toàn nếu các cuộc giao tranh giữa lực lượng vũ trang không chấm dứt. Theo hãng tin Reuters, ngày 2/8 tới Quốc hội nước này sẽ tổ chức một cuộc họp khẩn tại thành phố Tobruk để thảo luận các biện pháp ổn định trật tự đất nước

Có thể thấy, Libya đang rơi vào khủng hoảng tồi tệ nhất kể từ sau các cuộc lật đổ chính quyền của Tổng thống Gaddafi hồi cuối năm 2011. Gần 3 năm trôi qua nhưng quốc gia Bắc phi này vẫn không thể xây dựng một chính quyền mới ổn định. Quá trình chuyển tiếp chính trị gần như bị tê liệt bởi sự chia rẽ sâu sắc giữa các phe phái, sắc tộc, đẩy tình hình an ninh đất nước đi tới chỗ khó kiểm soát.

Giới phân tích cho rằng, nếu không có một sự thay đổi toàn diện về cơ cấu và mang tính hệ thống thì sẽ chẳng có một thế lực thần kỳ nào có thể lập lại được trật tự tại đây. Tuy nhiên,  thách thức trước mắt mà giới chức trách nước này đang phải đối mặt là một thảm họa về nhân đạo - môi trường  cận kề nếu các cuộc giao tranh vẫn tiếp diễn./.