Nhật Bản tháo ngòi nổ căng thẳng thương mại với Hàn Quốc?

Chính phủ Nhật Bản vừa phê duyệt lô vật liệu bán dẫn quan trọng đầu tiên được phép bán sang Hàn Quốc kể từ khi bắt đầu thắt chặt việc xuất khẩu những mặt hàng này hồi tháng 7 vừa qua.

Cờ Hàn Quốc (trái) và cờ Nhật Bản. Ảnh: AP

Cùng với việc không đưa thêm bất kỳ sản phẩm nào vào danh mục hạn chế xuất khẩu, quyết định được kỳ vọng sẽ phần nào làm dịu căng thẳng đang ngày một leo thang giữa hai quốc gia láng giềng, đồng thời là những đồng minh quan trọng của Mỹ tại châu Á.

Phát biểu tại một cuộc họp liên ngành về các vấn đề nhà nước, Thủ tướng Hàn Quốc Lee Nak-yon ngày 8/8 thông báo, Bộ Thương mại Nhật Bản đã cho phép xuất khẩu chất cản quang cực tím mạnh (EUV), một trong ba mặt hàng đầu tiên chịu lệnh hạn chế xuất khẩu sang nước này. Tuyên bố nhấn mạnh, sau khi xem xét kế hoạch xuất khẩu, Bộ Thương mại Nhật Bản đã kết luận rằng lô hàng này không gây rủi ro an ninh quốc gia: 

 “Nhật Bản đã phê duyệt việc xuất khẩu chất cản quang cực tím mạnh, một trong 3 mặt hàng bị ảnh hưởng của các hạn chế xuất khẩu của Nhật Bản. Cuộc tấn công của Nhật Bản vào nền kinh tế Hàn Quốc là đối xử không công bằng với tư cách là một quốc gia hàng đầu thế giới và không phù hợp với một quốc gia vốn được hưởng lợi nhiều nhất từ thương mại tự do”, ông Lee Nak-yon nói.

Đây là 1 trong số 3 vật liệu công nghệ cao dùng trong sản xuất chíp điện tử và màn hình chịu lệnh hạn chế xuất khẩu của Nhật Bản từ hôm 4/7 vừa qua, với lý do lo ngại các nước thứ 3 có thể sử dụng cho mục đích quân sự. 

Quan hệ giữa Hàn Quốc và Nhật Bản rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều năm sau các quyết định của Tòa án Tối cao Hàn Quốc yêu cầu các công ty Nhật Bản bồi thường cho những nạn nhân bị cưỡng bức lao động trong thời gian Nhật Bản đô hộ Bán đảo Triều Tiên từ năm 1910 tới cuối Chiến tranh Thế giới thứ Hai và những biện pháp trả đũa thương mại sau đó.

Trên thực tế, việc Nhật Bản thông qua việc xuất khẩu lô hàng vật liệu bán dẫn đầu tiên sang Hàn Quốc kể từ khi lệnh hạn chế được ban hành không phải là bước đi đầu tiên cho thấy nỗ lực giảm căng thẳng của nước này. Trước đó ngày 7/8, Bộ Thương mại Nhật Bản dù chính thức tuyên bố loại bỏ Hàn Quốc khỏi danh sách trắng các đối tác thương mại đáng tin cậy, song không đưa thêm bất kỳ sản phẩm nào vào danh mục các mặt hàng bị hạn chế xuất khẩu. Chính vì thế, theo các nhà quan sát, dù với bất kỳ lý do nào, bước đi mới nhất này cũng có thể là câu trả lời rõ ràng của Nhật Bản trước những chỉ trích cho rằng, nước này đang trừng phạt thương mại đối với Hàn Quốc hay sử dụng thương mại như một công cụ nhằm phục vụ các lợi ích chính trị.

Trong khi đó, Thủ tướng Lee Nak-yon, cũng tại cuộc họp ngày 8/8, một lần nữa nhấn mạnh, Chính phủ Hàn Quốc luôn nỗ lực để có thể giải quyết xung đột thương mại một cách ngoại giao.

Những tín hiệu tích cực này đã giúp chứng khoán Hàn Quốc ngày 8/8 có một phiên mở cửa cao hơn, chấm dứt 7 phiên giảm điểm liên tiếp. Tuy nhiên, tâm lý thị trường vẫn chưa ổn định, do các nhà đầu tư vẫn còn lo lắng  về căng thẳng giữa hai nước, cũng như nguy cơ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung xấu đi.

Tổng thống Hàn Moon Jae-in trong ngày 8/8 tổ chức cuộc họp của nhóm cố vấn để thảo luận về phản ứng của chính phủ trước các hạn chế xuất khẩu của Nhật Bản. Đây là lần đầu tiên, nhà lãnh đạo Hàn Quốc tổ chức cuộc họp của Hội đồng tư vấn kinh tế quốc gia kể từ cuối năm ngoái./.