Nỗ lực của Mỹ tại Ai Cập không mang lại đột phá

Hôm 6/8, hai Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain và Lindsey Graham đã đến Ai Cập trong khuôn khổ các nỗ lực trung gian hòa giải của cộng đồng quốc tế nhằm chấm dứt thế đối đầu căng thẳng hiện nay giữa chính quyền lâm thời Ai Cập và những người Hồi giáo trung thành với Tổng thống bị lật đổ Mohamed Morsi. Tuy nhiên, chuyến thăm của hai Thượng nghị sỹ Mỹ này cho tới thời điểm này vẫn chưa tạo ra bước đột phá nào đối với tình hình tại Ai Cập.

Tại các cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi, Phó Tổng thống lâm thời phụ trách đối ngoại Mohamed En Baradei và Thủ tướng lâm thời Hazem el-Beblawi, hai Thượng nghị sĩ của đảng Cộng hòa Mỹ đã kêu gọi trả tự do cho các thủ lĩnh tổ chức Anh em Hồi giáo (MB) trong đó có Tổng thống bị lật đổ Mohamed Morsi - người mới đây đã chính thức bị giam giữ.

Những người biểu tình ủng hộ Tổng thống bị phế truất Morsi hôm qua vẫn tiếp tục biểu tình tại thủ đô Cairo (Ảnh: Reuters)

Phát biểu tại một cuộc họp báo, Thượng nghị sĩ Graham nhấn mạnh: “Chính phủ Ai Cập nghĩ rằng, nếu đối thoại với những người trong tù thì điều đó hoàn toàn sai lầm. Thông điệp của chúng tôi rất đơn giản: “không bạo lực”, bởi vì những người liên quan đến bạo lực sẽ đánh mất niềm tin của người dân Ai Cập và cộng đồng quốc tế. Nếu không có hòa giải, đối thoại với nhau thì tất cả hy vọng sẽ bị mất”.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ John McCain kêu gọi "một tiến trình chính trị toàn diện, trong đó tất cả người dân Ai Cập đều được tự do tham gia". Ông nói: “Chúng tôi kêu gọi chính phủ và lực lượng vũ trang, kêu gọi tất cả người dân Ai Cập tham gia vào việc sửa đổi hiến pháp, thiết lập một thời gian biểu rõ ràng cho việc đạt được các tiêu chuẩn chính cho việc chuyển đổi sang nền dân chủ, cho phép các quan sát viên Ai Cập và quốc tế đến giám sát cuộc bầu cử sắp tới và đảm bảo quyền cơ bản của các tổ chức phi chính phủ và xã hội dân sự”.

Hai nghị sĩ Mỹ cũng kêu gọi tổ chức Anh em Hồi giáo tránh sử dụng bạo lực và tham gia vào cuộc đối thoại về tiến trình chính trị tương lai của Ai Cập.  Cả hai ông McCain và Graham đều cho rằng việc quân đội lật đổ ông Morsi hôm 3/7 là "một cuộc đảo chính" - một khái niệm không chỉ gây tranh cãi gay gắt giữa các phe phái đối địch ở Ai Cập mà cả giữa các quan chức Mỹ, đồng thời là điều cho tới nay Chính phủ Mỹ vẫn tránh nhắc đến do có thể ảnh hưởng đến khoản viện trợ quân sự hết sức quan trọng trị giá 1,3 tỷ USD mỗi năm cho quốc gia Bắc Phi này. Tuy nhiên, theo ông McCain, việc cắt khoản viện trợ đó sẽ là "một tín hiệu sai lầm".

Những phát biểu trên của các nghị sĩ Mỹ đã ngay lập tức nhận phản ứng lạnh nhạt từ phía Ai Cập. Trong một tuyên bố, người phát ngôn của chính phủ lâm thời nước này bác bỏ việc lật đổ ông Morsi là một cuộc đảo chính và cho biết chính quyền mới đã công bố lộ trình chuyển tiếp chính trị và tổ chức các cuộc bầu cử. Người phát ngôn này cũng đồng thời bác bỏ lời kêu gọi phóng thích các thủ lĩnh của Tổ chức Anh em Hồi giáo.

Trong khi đó, tình hình tại Ai Cập chưa có dấu hiệu chuyển biến, những người biểu tình ủng hộ Tổng thống bị phế truất Morsi hôm qua vẫn tiếp tục biểu tình tại thủ đô Cairo. Những người biểu tình tuyên bố sẽ không có đối thoại nếu Tổng thống dân sự đầu tiên của họ không được phục chức.

Những người biểu tình ủng hộ Tổng thống Morsi tại Đông Bắc Cairo nói: “Chúng tôi sẽ không chấp nhận đàm phán, trừ phi Tổng thống Morsi trở lại nắm quyền. Đối thoại không thể diễn ra mà không có tổng thống. Người dân đã bầu ông, đó là ý nguyện của người dân Ai Cập và không ai có thể gạt ông ra ngoài rìa. Không ai có thể đàm phán mà không có sự hiện diện của Tổng thống Morsi”.

Một người khác cho biết: “Đối thoại là cần thiết nhưng với điều kiện Tổng thống Morsi phải trở lại nắm quyền. Nếu ông ấy không quay trở lại, hiến pháp và quốc hội không được phục hồi thì sẽ chẳng có cuộc đối thoại nào hết”.

Cũng trong ngày 6/8, khoảng 170 người ủng hộ ông Morsi đang bị giam giữ tại thành phố Alexandria đã tổ chức tuyệt thực nhằm phản đối thái độ đối xử của trại giam. Trước đó, hôm 3/8, gần 180 người ủng hộ nhà lãnh đạo này đang bị giam giữ tại Cairo cũng tuyên bố tuyệt thực. 

Phản ứng trước các cuộc biểu tình của những người ủng hộ ông Morsi, lực lượng an ninh Ai Cập kêu gọi những người biểu tình từ bỏ việc dựng lều bạt, đồng thời cảnh báo thời gian không còn nhiều trước khi họ có các biện pháp mạnh tay.

Như vậy, hàng loạt đặc phái viên của Mỹ, Liên minh châu Âu, Liên minh châu Phi và các quốc gia Arab vùng Vịnh đã tiến hành nhiều cuộc tiếp xúc với giới lãnh đạo trong chính phủ lâm thời và đại diện các phe phái đối địch ở Ai Cập. Tuy nhiên, cho tới thời điểm này vẫn chưa có bước đột phá nào được tạo ra do lập trường các bên quá khác biệt. Dự kiến, chính phủ lâm thời Ai Cập sẽ ra thông báo rằng nỗ lực trung gian của nước ngoài nhằm chấm dứt khủng hoảng chính trị tại nước này đã thất bại./.