Ông Trump mở màn "cuộc chiến pháp lý" nhằm hạn chế quyền công dân theo nơi sinh
VOV.VN - Trong một yêu cầu khẩn cấp ngày 13/3, Tổng thống Donald Trump đề nghị Tòa án Tối cao cho phép áp dụng các biện pháp hạn chế quyền công dân theo nơi sinh đối với một số đối tượng, khi các sắc lệnh hành pháp của ông đang vấp phải thách thức pháp lý.
Điều khoản Công dân của Tu chính án thứ 14 được bổ sung vào Hiến pháp năm 1868 nêu rõ: “Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Mỹ và chịu sự quản lý của Mỹ đều là công dân của Mỹ và của Tiểu bang nơi họ cư trú”. Đạo luật Di trú và Quốc tịch năm 1952 cũng định nghĩa công dân Mỹ và sử dụng ngôn từ tương tự.
Tuy nhiên, ngay sau lễ nhậm chức ngày 20/1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một loạt sắc lệnh, trong đó có sắc lệnh về việc hủy bỏ công nhận "quyền công dân theo nơi sinh" được quy định trong hiến pháp. Theo đó, bất kỳ trẻ em nào sinh ra tại Mỹ sau ngày 19/2 mà mẹ và cha không phải là công dân Mỹ hoặc thường trú nhân hợp pháp sẽ bị trục xuất, sẽ không thể nhận số an sinh xã hội, các phúc lợi của chính phủ và khả năng làm việc hợp pháp khi lớn lên.
Nhiều thẩm phán trên khắp nước Mỹ đã ra phán quyết tạm dừng thực thi sắc lệnh và các tòa phúc thẩm từ chối dỡ bỏ những lệnh này. Bộ Tư pháp Mỹ kêu gọi Tòa án Tối cao giới hạn phạm vi áp dụng lệnh tạm hoãn, chỉ ảnh hưởng đến những cá nhân trực tiếp khiếu kiện, đồng thời cho phép chính quyền xây dựng hướng dẫn thực thi sắc lệnh nếu nó được duy trì.
Thẩm phán liên bang John Coughenour, người đầu tiên ra phán quyết về vấn đề này tại Seattle, đã chỉ trích sắc lệnh của ông Trump là "vi hiến trắng trợn". Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ tin tưởng rằng các thẩm phán Tòa án Tối cao sẽ ủng hộ quan điểm của ông, coi đây là một phần trong nỗ lực tăng cường an ninh biên giới phía Nam.
Những người phản đối, bao gồm các tổng chưởng lý thuộc Đảng Dân chủ và các tổ chức bảo vệ quyền lợi người nhập cư, lập luận rằng Tu chính án thứ 14, được Tòa án Tối cao khẳng định từ năm 1898, đảm bảo mọi trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Mỹ đều có quyền công dân, bất kể tình trạng di trú của cha mẹ. Chính quyền Trump, ngược lại, cho rằng điều khoản này ban đầu được thiết lập nhằm bảo vệ những người từng là nô lệ sau cuộc Nội chiến, thau vì con cái của những người nhập cư không có giấy tờ hợp lệ.
Bộ Tư pháp Mỹ cũng cho rằng lệnh cấm áp dụng chính sách của Tổng thống Trump có phạm vi quá rộng và sẽ ảnh hưởng đến "tất cả 50 tiểu bang cùng hàng triệu người nước ngoài trên cả nước". Quyền Tổng cố vấn Sarah Harris lập luận trước tòa rằng "cơ quan hành pháp không thể thực hiện chức năng của mình nếu bất kỳ thẩm phán nào ở bất kỳ đâu cũng có thể ra lệnh vô hiệu hóa mọi quyết định của Tổng thống Mỹ".
Tháng trước, một hội đồng gồm ba thẩm phán thuộc Tòa Phúc thẩm Liên bang Mỹ Khu vực số 9 tại San Francisco, với thành viên do các cựu Tổng thống Jimmy Carter, George W. Bush và Donald Trump bổ nhiệm, đã bác bỏ yêu cầu của chính quyền Trump về việc dỡ bỏ lệnh tạm hoãn. Tòa án thay vào đó đã lên lịch điều trần nhanh chóng vào tháng 6/2025 để xem xét bản chất của vụ kiện.
Ở chiều ngược lại, Thẩm phán Danielle Forest, người được ông Trump bổ nhiệm, nhận định rằng chính quyền đương nhiệm chưa đưa ra được lý do thuyết phục để đẩy nhanh quá trình xét xử. Bà Forest lưu ý rằng việc một chính sách hành pháp bị thách thức trước tòa án là điều không hiếm gặp, đặc biệt khi chính sách đó đánh dấu sự thay đổi đáng kể so với các tiền lệ trước đây.
"Một cuộc tranh cãi? Đúng vậy. Một cuộc tranh cãi quan trọng? Cũng đúng", bà Forest viết trên trang cá nhân. "Nhưng nếu gọi đây là một tình huống khẩn cấp thì không nhất thiết".
Theo bà Forest, nếu những quyết định có ý nghĩa lớn với công chúng và gây tranh cãi về mặt chính trị được đưa ra quá nhanh chóng ngay sau khi hồ sơ pháp lý được đệ trình thì sẽ gây ra làn sóng phản đối lớn trong xã hội Mỹ.
Bên cạnh đó, các tòa phúc thẩm tại Boston và Richmond (Virginia) cũng từ chối yêu cầu của chính quyền Trump về việc hạn chế phạm vi thực thi lệnh tạm hoãn đối với sắc lệnh của Tổng thống
Bộ Tư pháp Mỹ mô tả yêu cầu khẩn cấp của mình gửi lên Tòa án Tối cao là một "biện pháp khắc phục nhằm "sửa chữa sai lầm nghiêm trọng của tòa án quận".
Ông Trump: Mỹ sẽ sáp nhập Greenland
VOV.VN - Trong cuộc gặp với Tổng thư ký NATO Mark Rutte ngày 13/3, Tổng thống Donald Trump nói rằng, việc Mỹ kiểm soát Greenland là cần thiết để tăng cường an ninh quốc tế.
