Hé lộ những nội dung đáng chú ý trong chiến lược an ninh mới của Nga

Thư ký Hội đồng An ninh Liên bang Nga khẳng định chiến lược an ninh quốc gia của nước này được đổi mới do bản chất của các mối đe dọa an ninh đã thay đổi đáng kể.

Mặc dù chưa công bố hoàn chỉnh nhưng một số nội dung trong phiên bản chiến lược an ninh quốc gia mới của Nga được giới học giả quốc tế chú ý, trong đó, có việc Nga có thể sử dụng các biện pháp mạnh mẽ để đáp trả các hành động không thân thiện của nước ngoài. Nội dung này phản ánh sự thay đổi đáng kể trong chiến lược của Nga.

Những điểm đáng chú ý trong Chiến lược an ninh mới của Nga

Quan hệ giưa Nga và phương Tây tiếp tục căng thẳng bất chấp dịch Covid-19, ảnh hưởng đến cuộc sống của tất cả các quốc gia và hạn chế đáng kể các cuộc tiếp xúc quốc tế, quan hệ quốc tế. Có thể nói rằng căng thẳng trong mối quan hệ này đang xoay quanh cuộc chiến ngoại giao, cuộc chiến vaccine… Tất cả các bên đều muốn tạo lợi thế chiến lược nói chung và cả lợi thế đàm phán trước thềm cuộc gặp cấp cao Nga – Mỹ vào giữa tháng 6 tới. Một số ý kiến cho rằng, giới chức Nga sắp công bố phiên bản mới của Chiến lược an ninh quốc gia cũng không nằm ngoài mục đích nói trên.

Theo một số thông tin được tiết lộ, Chiến lược an ninh quốc gia sắp được công bố là phiên bản bổ sung trên cơ sở Chiến lược 2015 có tính đến bối cảnh và các thực tế mới. Theo đó, Nga nhận định rằng gần đây đã xuất hiện những nỗ lực can thiệp vào công việc nội bộ của Nga, gây áp lực chính trị và những nỗ lực làm rung chuyển tình hình kinh tế - xã hội của nước này. Bên cạnh đó, các lực lượng NATO đang ngày càng tiến gần biên giới của Nga. Các nước phương Tây đang cố gắng đánh giá sự ổn định và an ninh quốc tế theo tiêu chuẩn riêng và phản đối thế giới đa cực mà Nga đang theo đuổi.

Nga cho rằng, ngoài các mối đe dọa chung toàn cầu ảnh hưởng tiêu cực nền kinh tế và hệ thống tài chính thế giới, Nga đang chịu áp lực trừng phạt ngày càng mạnh mẽ tinh vi hơn. Đơn cử như việc Nga bị đe dọa loại khỏi Hiệp hội viễn thông liên ngân hàng và tài chính quốc tế (SWIFT), hạn chế Nga trong các khoản vay và cơ hội tác động đến các tổ chức tài chính, doạ ngắt kết nối mạng lưới internet toàn cầu…

Bên cạnh các vấn đề nêu trên, phiên bản mới của Chiến lược an ninh quốc gia còn đề cập đến các thách thức và đe doạ an ninh phi truyền thống đang là một thực tế đáng báo động như tình hình dịch bệnh, trong đó có dịch Covid-19, vấn đề biến đổi khí hậu, an ninh mạng, an ninh sinh học.

Các mối quan hệ đã thay đổi, chiến lược an ninh của Nga cũng cần thay đổi

Vị thế của Nga hiện nay đã khác. Tầm ảnh hưởng về chính trị cũng như sức mạnh nội sinh đều gia tăng. Mặc dù bị phương Tây liên tục áp đặt các lệnh trừng phạt kéo dài kể từ sau sự kiện sáp nhập Crimea năm 2014, cũng như ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19, song Nga đã đạt được những thành tựu to lớn trên nhiều lĩnh vực. Đơn cử như những thành tựu khoa học công nghệ trong lĩnh vực quốc phòng (với hơn 76% vũ khí đã được hiện đại hóa, thử nghiệm thành công tên lửa siêu thanh Zircon, hệ thống tên lửa phòng thủ S-500, chế tạo robot chiến đấu sử dựng trí tuệ nhân tạo và nhiều loại vũ khí hiện đại khác). Trong y học mà cụ thể là thành tựu trong việc phòng chống dịch covid-19 (nghiên cứu và phát triển các loại vaccine, Nga là nước có nhiều loại vaccine nhất hiện nay với 4 loại đã được đăng ký). Những kết quả này rõ ràng đã góp phần thay đổi vị thế của Nga trong mối quan hệ quốc tế.

Những thành tựu về quốc phòng và y học như vậy cho thấy sự chủ động, khả năng dự báo dài hạn của Nga trong vấn đề an ninh chiến lược quốc gia cả truyền thống và phi truyền thống. Để có được những thành tựu, không phải vấn đề một sớm một chiều mà cần chiến lược có sự hỗ trợ của Nhà nước đối với các hoạt động khoa học và sáng tạo, thu hút đầu tư vào phát triển và áp dụng thành quả khoa học vào cuộc sống.

Cách tiếp cận của Nga trong vấn đề an ninh chiến lược là luôn chủ động, đi trước một bước và không để bị động, bất ngờ; kết hợp sức mạnh quốc gia và sức mạnh quần chúng. Điều này đã được Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia Nikolai Patrushev cho biết khi nói về Chiến lược mới, rằng “chỉ có sự kết hợp hài hòa giữa một cường quốc mạnh và đảm bảo phúc lợi cho người mới đảm bảo sự thịnh vượng của nước Nga và sự hình thành một xã hội công bằng”.

Cách tiếp cận như vậy đã góp phần giữ vững ổn định xã hội, xây dựng tiềm lực kinh tế, chính trị, quân sự và tinh thần Nga; bảo vệ đất nước khỏi các nguy cơ và các mối đe dọa quân sự, khủng bố.

Nga sẵn sàng dùng vũ lực trước sự đe dọa của nước ngoài?

Một nội dung có thể xem là sự thay đổi đáng kể trong chiến lược của Nga đó là việc Moscow sẵn sàng dùng vũ lực thay vì chỉ cấm vận kinh tế chống lại các hành động không thân thiện của nước ngoài. Cách đây không lâu, Tổng thống Vladimir Putin khi phát biểu trước quốc hội nói rằng “những kẻ đe dọa an ninh quốc gia Nga sẽ phải hối hận chưa từng thấy”.

Thực tế cho thấy, cách phản ứng Nga gần đây không chỉ đơn thuần theo công thức “trừng phạt – đáp trả”, nghĩa là phương Tây trừng phạt, Nga đáp trả. Nga đã chủ động hơn trong phản ứng với các hành động không thân thiện từ bên ngoài, thậm chí cách phản ứng của Nga mạnh mẽ, cứng rắn hơn và gây bất ngờ cho đối phương.

Nga còn đặt ra “lằn ranh đỏ” trong quan hệ với các nước không thân thiện. Trong Thông điệp Liên bang năm 2021, Tổng thống Putin nhấn mạnh rằng “hy vọng sẽ không có ai nghĩ đến việc vượt qua “lằn ranh đỏ” trong quan hệ với Nga”. Giới hạn đỏ này sẽ do Nga tự xác định trong từng trường hợp cụ thể; đồng thời cảnh báo các quốc gia khiêu khích sẽ hối hận về hành động của mình và nhấn mạnh rằng các đáp trả của Nga sẽ “không cân xứng, nhanh chóng và cứng rắn”.

Thư ký Hội đồng An ninh Nga Nikolai Patrushev cho biết, Nga có thể đáp trả những hành động không thân thiện của các nước khác bằng các biện pháp kinh tế và quân sự, trong đó ưu tiên các biện pháp kinh tế đặc biệt, nhưng nếu cần, sẽ áp dụng các biện pháp sức mạnh. Những lựa chọn này sẽ được đề cập trong phiên bản mới của Chiến lược An ninh Quốc gia.

Thực tế vừa qua, cách phản ứng của Nga trước các lệnh trừng phạt của phương Tây có phần gây bất ngờ bởi quy mô đáp trả thường lớn hơn, thời gian đáp trả nhanh chóng. Chính phủ Nga cũng đã công bố danh sách “những quốc gia không thân thiện” như một biện pháp đáp trả cứng rắn đối với các hành động không thân thiện với Nga.

Những thông điệp này cho thấy Nga không chỉ chống chịu, đứng vững trước sức ép của phương Tây, mà còn cho thấy thế và lực để sẵn sàng “giao thiệp bình đẳng” với phương Tây trong quan hệ quốc tế, đồng thời thể hiện sức mạnh nội sinh to lớn của nước Nga hiện đại./.