“Lựa chọn tốt nhất”

Tổng thống mới đắc cử của Mỹ Donald Trump ngày 1/12 cho biết, ông đã chọn tướng thủy quân lục chiến về hưu James Mattis – người từng nói rằng ứng phó với “Hồi giáo chính trị” là vấn đề an ninh lớn đối với Mỹ, làm Bộ trưởng Quốc phòng trong chính quyền mới.

Tổng thống đắc cử Donald Trump mô tả tướng James Mattis (phải) là lựa chọn tốt nhất cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng. (Ảnh: Washington Post)

Ông Trump tiết lộ về lựa chọn của mình với những người ủng hộ ở Ohio: “Chúng tôi sẽ đề cử James Mattis làm Bộ trưởng Quốc phòng. Ông ấy là lựa chọn tốt nhất của chúng tôi”.

Tướng Mattis, người nghỉ hưu năm 2013 từng không ít lần chỉ trích chính quyền Tổng thống Obama thiếu một chiến lược tổng thể ở Trung Đông và chính điều này là nguyên nhân khiến cho việc xử lý các vấn đề liên quan kém hiệu quả.

“Hồi giáo chính trị có phải vì lợi ích tốt nhất của nước Mỹ?”, Mattis nói về những thách thức của tổ chức nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và chủ nghĩa khủng bố do Iran hậu thuẫn, “Tôi đề nghị cần xác định câu trả lời là không, nhưng chúng ta cần phải có các cuộc thảo luận”.

Để có thể đảm nhận công việc của Bộ trưởng Quốc phòng, tướng Mattis cần phải được Quốc hội thông qua việc bỏ áp dụng luật yêu cầu Bộ trưởng Quốc phòng phải là một người dân bình thường (không hoạt trong quân đội) trong ít nhất 7 năm trước khi được bổ nhiệm bởi Mattis mới nghỉ hưu từ năm 2013.

Trong quá khứ, Quốc hội Mỹ cho đến nay mới duy nhất một lần làm điều tương tự khi tướng George C. Marshall được bổ nhiệm vào vị trí ông chủ Lầu Năm góc hồi năm 1950.

Mattis, 66 tuổi, từng có hơn bốn thập kỷ phục vụ trong lực lượng thủy quân lục chiến Mỹ và được biết đến như một trong những nhà lãnh đạo quân sự có ảnh hưởng bậc nhất cùng thế hệ. Mattis cũng được mô tả như một nhà tư tưởng chiến lược, người đôi khi phải đối mặt với những chỉ trích vì tính khí “hung hăng”.

Kể từ khi về hưu, tướng Mattis làm chuyên gia tư vấn cho viện Hoover, cố vấn cho Đại học Stanford.

Người không ủng hộ thỏa hiệp với Iran

Tướng Mattis từng công khai chỉ trích chính sách về Iran của chính quyền Tổng thống Obama. (Ảnh: AP)

Cũng giống Tổng thống đắc cử Donald Trump, Mattis ủng hộ lập trường cứng rắn hơn đối với những quốc gia chống đối, đặc biệt là Iran. Phát biểu tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế hồi tháng 4/2016, tướng Mattis nói rằng, trong khi các cuộc thảo luận về an ninh thường tập trung vào những tổ chức khủng bố như Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng hay Al-Qaeda mà quên đi rằng, “chính quyền Iran là mối đe dọa lâu dài nhất cho sự ổn định và hòa bình ở Trung Đông”.

Tướng Mattis cho rằng, Tổng thống tiếp theo của nước Mỹ sẽ phải kế thừa “một mớ hỗn độn” với lập luận rằng, thỏa thuận hạt nhân với Iran dưới thời Obama có thể làm chậm tham vọng của Iran để có được vũ khí hạt nhân nhưng sẽ không thể ngăn chặn điều này.

Bình luận về quyết định lựa chọn “tu sĩ chiến binh” Jim Mattis làm Bộ trưởng Quốc phòng của ông Trump, một cựu quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc cho rằng: “Tổng thống mới đắc cử có đủ thông minh để cân nhắc một người được nể trọng như Jim Mattis cho vai trò này.

Mattis là một chiến binh, một học giả và một ‘xạ thủ bắn thẳng’ – cả theo nghĩa đen và nghĩa bóng. Ông ấy nói cho mọi người về sự thật và chắc chắn sẽ làm điều tương tự trong quân đội”.

Tuy nhiên, vẫn có những hoài nghi về quyết định của ông Trump. Một quan chức giấu tên nhận định: “Nếu có vấn đề gì đáng ngại thì đó chính là nguyên tắc kiểm soát dân sự trong quân đội. Vai trò này không dành cho một người từng là Tham mưu trưởng quân đội như ông Mattis và đó chính là nguy cơ lớn nhất đối với ông ấy.

Ngoài ra, với cá tính của mình, Mattis có thể sẽ gặp vấn đề với Mike Flynn- người được cho sẽ trở thành Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ và có phong cách quản lý và quan điểm cực đoan. Hai cá tính mạnh này khi cùng làm việc sẽ rất dễ xảy ra xung đột. Đương nhiên, sẽ chẳng dễ chịu gì khi trở thành Bộ trưởng Quốc phòng lại luôn có tranh cãi với các quan chức Nhà Trắng”.

Vị tướng giàu kinh nghiệm

Tướng Mattis là một trong những nhân vật lãnh đạo chủ chốt trong các hoạt động quan trọng nhất của quân đội Mỹ trong suốt 20 năm qua.

Tháng 11/2001, tướng Mattis dẫn đầu lực lượng đặc nhiệm lính thủy đánh bộ Mỹ thực hiện cuộc đột kích bằng trực thăng vào tỉnh Kandahar của Afghanistan tấn công lực lượng Taliban sau vụ khủng bố kinh hoàng ngày 11/9/2001.

Tướng Mattis có nhiều kinh nghiệm khi tham gia vào nhiều chiến dịch lớn của quân đội Mỹ. (Ảnh: EPA)

Cũng chính Mattis đã chỉ huy một phần lực lượng thủy quân lục chiến Mỹ trong cuộc chiến tranh Iraq năm 2003 và trong những trận chiến “đẫm máu” trên đường phố ở Fallujah.

Tướng Mattis thăng tiến liên tục sau hàng loạt các chiến dịch lớn và được coi là ứng cử viên hàng đầu cho vị trí Tư lệnh lực lượng thủy quân lục chiến hồi năm 2010 nhưng đã thất bại trước tướng James F. Amos. Thay vào đó, Mattis được lựa chọn làm Tư lệnh Bộ chỉ huy Trung tâm, giám sát các hoạt động quân sự của Mỹ ở Trung Đông.

Mặc dù Bộ chỉ huy Trung tâm không quản lý vấn đề ở Israel nhưng theo Steven Simon, người từng làm việc với Mattis khi ông làm việc cho Hội đồng An ninh Quốc gia thì Mattis đã rất nỗ lực phối hợp để tiếp cận với các đối tác quân sự Israel.

Ông Simon cho biết, Mattis luôn khuyến khích nhà nước Do Thái và các nước láng giềng Arab phối hợp chống lại ảnh hưởng của Iran. “Họ tôn trọng Mattis vì ông ấy là một  người chính trực và biết lắng nghe”, Simon nói.

Tướng Mattis nghỉ hưu năm 2013, sớm hơn 5 tháng so với dự kiến khiến dư luận Mỹ thời điểm đó dấy lên những đồn đoán cho rằng, ông buộc phải ra đi vì xung đột quan điểm sâu sắc với một số nhân vật trong chính quyền Obama về chính sách Iran. Các quan chức Nhà Trắng đã phủ nhận những đồn đoán này trong khi tướng Mattis từ chối đưa ra bình luận.

Theo đánh giá của giới quan sát, việc Quốc hội Mỹ sẵn sàng “dỡ rào” tạo điều kiện để Mattis trở thành Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ trong chính quyền của ông Trump không phải điều khó khăn bởi đây là việc đã từng có tiền lệ.

Tuy nhiên, vẫn còn những ý kiến trái chiều xung quanh vấn đề này, Thượng nghị sĩ Kirsten Gillibrand nói: “Tôi đặc biệt tôn trọng những đóng góp của tướng Mattis nhưng tôi phản đối việc phá bỏ những quy định. Nguyên tắc kiểm soát dân sự trong quân đội là một trong những nguyên tắc cơ bản của nền dân chủ Mỹ và tôi sẽ không bỏ phiếu cho bất kỳ trường hợp ngoại lệ nào”.

Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ Mac Thornberry lại hoàn toàn ủng hộ lựa chọn của ông Trump: “Rất ít cá nhân hoạt động trong lĩnh vực an ninh quốc gia nhận được sự tôn trọng và ngưỡng mộ như Mattis. Đề cử ông ấy làm Bộ trưởng Quốc phòng là một trong những lựa chọn tuyệt vời và tôi sẽ biết ơn ông ấy nếu ông sẵn sàng phụng sự cho đất nước”.

Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, thượng nghị sĩ John McCain nói: “Tướng Mattis có sự hiểu biết rõ ràng về những thách thức của Bộ Quốc phòng, của quân đội và của an ninh quốc gia. Nước Mỹ sẽ thật may mắn nếu ông ấy một lần nữa cống hiến cho đất nước”./.

Trump chỉ định “tu sĩ chiến binh” Mattis làm Bộ trưởng Quốc phòng

VOV.VN - Tổng thống đắc cử Donald Trump đã lựa chọn Tướng Thủy quân Lục chiến về hưu James Mattis làm Bộ trưởng Quốc phòng trong chính quyền mới.