Dữ liệu từ Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho thấy, kể từ đầu năm đến nay Nga đã giành được các vùng lãnh thổ với số lượng nhiều gấp 6 lần cùng kỳ năm 2023 và đang tiến về các trung tâm hậu cần quan trọng của Ukraine ở khu vực Donbass.

Trong khi đó, chiến dịch tấn công của Ukraine vào tỉnh Kursk của Nga bị chững lại. Quân đội Nga đã đẩy lùi đối phương tại một số vùng lãnh thổ. Nhiều chuyên gia đã đặt câu hỏi về mức độ thành công của chiến dịch tấn công này còn một số người gọi đó là "thảm họa chiến lược" do tình trạng thiếu nhân lực, vũ khí mà Ukraine phải đối mặt.

Những diễn biến trên xảy ra vào thời điểm nền chính trị Mỹ đang có nhiều xáo trộn với quá trình chuyển giao quyền lực giữa chính quyền mới và chính quyền cũ. Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã tuyên bố sẽ chấm dứt xung đột Nga-Ukraine khi ông nhậm chức vào tháng 1/2025. Nhiều người lo ngại ông có thể cắt giảm viện trợ quân sự cho Ukraine trong tương lai.

Nga luồn sâu đánh hiểm vào Donbass

Trong vài tháng đầu của cuộc chiến, tiền tuyến dịch chuyển nhanh chóng, với việc Nga sớm giành được lợi thế trước khi bị đẩy lùi do cuộc phản công của Ukraine. Nhưng vào năm 2023, không bên nào đạt được bất kỳ lợi thế lớn, khiến xung đột rơi vào bế tắc.

Số liệu mới từ Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho thấy, vào năm 2024, tình hình trở nên có lợi hơn đối với Nga. ISW ước tính lực lượng Nga đã kiểm soát được khoảng 2.700 km2 lãnh thổ Ukraine từ đầu năm đến nay, tăng gấp 6 lần so với so với 465 km2 trong năm 2023.

Tiến sĩ Marina Miron, nhà nghiên cứu quốc phòng tại Đại học Kings College London, cho rằng, mặt trận phía đông Ukraine có nguy cơ sụp đổ nếu Nga tiếp tục tiến lên với tốc độ hiện tại. Moscow đã chiếm hơn 1000 km2 trong khoảng thời gian từ ngày 1/9 đến ngày 3/11/2024 và điều này cho thấy bước tiến mạnh mẽ chưa từng có của họ. Hai khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ ​​những bước tiến này của Nga là Kupiansk ở vùng Kharkov và Kurakhove, được cho là bàn đạp để Moscow tiến tới trung tâm hậu cần quan trọng Pokrovsk ở vùng Donetsk.

Ukraine đã giành lại thành phố Kupiansk và các vùng ở phía Đông sông Oskil trong cuộc tấn công Kharkov năm 2022, nhưng sau đó tiếp tục để mất một số vùng lãnh thổ ở khu vực này. Trong một bản cập nhật tình báo gần đây, Bộ Quốc phòng Anh cho biết lực lượng Nga đang cố gắng xâm nhập vào vùng ngoại ô phía Đông Bắc của thành phố Kupiansk và kéo căng tuyến phòng thủ của Ukraine.

Kể từ khi giành được thành phố Vuhledar vào tháng 10/2024, Nga đã dồn nguồn lực tiến đánh Kurakhove. Cho đến thời điểm hiện tại, lực lượng phòng thủ của Ukraine đã đẩy lùi các cuộc tấn công của đối phương ở phía nam và phía đông, nhưng Moscow đã đe dọa bao vây từ phía bắc và phía tây.

Đại tá Yevgeny Sasyko, cựu giám đốc truyền thông của Bộ tổng tham mưu Ukraine, cho biết Nga đã tạo ra “gọng kìm mạnh mẽ" siết chặt hai bên sườn của một thành phố, từ từ "nghiền nát" các tuyến phòng thủ cho đến khi chúng sụp đổ. Nhà phân tích quân sự David Handelman cho rằng quân đội Ukraine ở phía đông đang rút lui một cách từ từ để bảo toàn nhân lực và tài nguyên, thay vì phải chịu sự sụp đổ rộng rãi hơn.

Theo giới phân tích, dù đạt được những bước tiến lớn, cái giá mà Nga phải trả không hề nhỏ, với sự tổn thất tương đối lớn về nhân lực và vật lực. Một số chuyên gia lưu ý, tốc độ thực tế của cuộc tấn công vẫn còn chậm.

Vì sao bộ binh cơ giới trở thành “át chủ bài” trong chiến lược của Nga và Ukraine?

VOV.VN - Từ các cuộc chiến tay đôi ở những khu vực đô thị như Donetsk đến các cuộc tấn công cơ giới lớn hơn ở Kursk, lực lượng bộ binh Nga và Ukraine đang nỗ lực cạnh tranh lợi thế và thể hiện vai trò "át chủ bài' trong xung đột.

Ukraine đối mặt “thảm họa chiến lược” ở Kursk

Tại khu vực Kursk, các lực lượng Ukraine cũng đang phải đối mặt với triển vọng ảm đạm. Ở phía tây thành phố Sudzha, các tuyến phòng thủ của quân đội Ukraine đang bị thu hẹp dân khi Nga cố gắng thiết lập các vị trí ở Novoivanivka và tấn công Malaya Loknya.

Các đơn vị Nga cũng đã giành lại một phần làng Daryne. Việc mất ngôi làng này có thể gây bất lợi cho Ukraine, vì nó nằm ở bờ phía đông của sông Snagost (gần Sudzha nhất), nơi quân đội Ukraine đang đẩy lùi các cuộc tấn công.

Nga cũng đang tìm cách tấn công đầu cầu của Ukraine từ phía đông. Vào đầu tháng 11/2024, một đoàn xe của Nga đã cố gắng tiến vào Plekhovo nhưng không thành công. Sau đó, họ đã bỏ qua vị trí này, băng qua Sông Psel và tiến hành các trận đánh ở ngoại ô. Nhìn chung, giai đoạn đầu tiên của "cuộc phản công" đã kết thúc. Khi tiền tuyến thu hẹp lại, sức kháng cự của Lực lượng Phòng vệ Ukraine ngày càng suy yếu dần.

Giới phân tích cho rằng, giai đoạn phản công thứ hai của Nga dự kiến sớm diễn ra. Trước đó, các nguồn tin của RBC-Ukraine đưa tin, Tổng thống Putin đã yêu cầu quân đội Nga giành lại quyền kiểm soát khu vực Kursk vào tháng 2/2025.

Trong những ngày qua, phương Tây đã cho phép Ukraine tấn công lãnh thổ Nga bằng tên lửa tầm xa như ATACMS và Storm Shadow/SCALP. Một số phương tiện truyền thông đưa tin, việc Triều Tiên điều quân tới hỗ trợ Nga có thể là nguyên nhân khiến phương Tây dỡ bỏ các hạn chế về vũ khí đối với Kiev. Các mục tiêu tiềm năng của những tên lửa tầm xa này bao gồm các trung tâm hậu cần, tuyến tiếp tế, kho đạn dược và nơi tập trung binh sỹ của Nga.

Nhưng nhà phân tích Kovalenko cho rằng quyết định của phương Tây khó có thể ngăn chặn được ý định của Nga. Liệu Ukraine có thể giữ được các vùng lãnh thổ mà họ chiếm được tại Kursk sẽ phụ thuộc vào việc họ có thể đối phó với cuộc phản công tiếp theo của Nga hay không.

Một số chuyên gia dự đoán, với những diễn biến mới có thể xảy ra ở tiền tuyến trong mùa đông này, Ukraine khó có thể chuyển từ phòng thủ sang tấn công ít nhất là cho đến khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức vào ngày 20/1/2025. Nhưng từ nay cho đến thời điểm đó, Nga có thể dốc toàn lực để đạt được thành công trên chiến trường.