Thế giới nói gì về cuộc chính biến chớp nhoáng ở Burkina Faso?

Hội đồng Bảo an LHQ cùng ngày cũng lên án mạnh mẽ vụ bắt giữ trên và yêu cầu thả ngay tất cả những quan chức đang bị giam giữ.

Trong một tuyên bố ngay sau khi xảy ra sự việc này, Tổng thư ký Ban Ki-moon cho rằng hành động này là “sự vi phạm trắng trợn Hiến pháp và Hiến chương chuyển giao của Burkina Faso. Tổng thư ký Ban Ki-moon khẳng định, “LHQ kiên định ủng hộ chính quyền chuyển giao cũng như Tổng thống lâm thời Kafando”.

Tống thống Burkina Faso (trái) và Thủ tướng (phải) đang bị bắt giữ tại dinh Tổng thống. (ảnh: BBC)

Ông kêu gọi binh sỹ ngay lập tức thả các quan chức họ đang bắt giữ và các bên cần phải tuân thủ tiến trình chuyển giao quyền lực hiện nay, trong đó có việc đảm bảo tổ chức cuộc bầu cử dự kiến diễn ra trong vòng chưa đầy một tháng nữa. Cuộc bầu cử này đánh dấu việc hoàn thành quá trình chuyển giao dân chủ ở Burkina Faso sau khi cựu Tổng thống Blaise Compaore bị lật đổ hồi năm ngoái.

Đặc phái viên của Tổng thư ký LHQ tại Tây Phi, ông Mohamed Ibn Chambas hiện có mặt tại thủ đô Ouagadougou của Burkina Faso và đang hợp tác chặt chẽ với Cộng đồng kinh tế Tây Phi (ECOWAS) cũng như Liên minh châu Phi và các đối tác quốc tế, khu vực khác để đảm bảo quá trình chuyển giao ở Burkina Faso.

Trước đó, theo nguồn tin truyền thông, đội cận vệ trung thành với cựu Tổng thống Compaorê đã xông vào một cuộc họp nội các và bắt giữ Tổng thống lâm thời Caphanđô cùng các nhà lãnh đạo khác. Vụ việc xảy ra 2 ngày sau khi một ủy ban chính phủ đề nghị giải tán đội cận vệ tổng thống (RSP) gồm 1.200 thành viên này. Hiện nhóm binh sỹ bắt giữa các quan chức này chưa lên sóng phát thanh hay truyền hình để tuyên bố họ đang kiểm soát đang đất nước.

Ông Moumina Cheriff Sy, phát ngôn viên của Quốc hội chuyển tiếp tại Burkina Faso đã gọi diễn biến hôm 16/9 là “một đòn đánh vào nước cộng hòa và các thể chế của nó”, từ đó kêu gọi các nghị sĩ quốc hội hãy tham gia biểu tình và tất cả những người yêu nước tập hợp lại để bảo vệ Tổ quốc.

Hàng trăm người đã biểu tình bên ngoài dinh Tổng thống Burkina Faso hôm qua sau khi các nhà lãnh đạo lâm thời bị bắt giữ. Các binh sĩ đã bắn cảnh cáo giải tán đám đông biểu tình gần dinh tổng thống. Tuy không có báo cáo về thương vong nhưng không khí ở thủ đô khá hỗn loạn khiến nhiều cửa hàng đóng cửa và nhiều người vội vã trở về nhà.

Kênh BBC của Anh bình luận, “đây không phải là một âm mưu đảo chính quân sự nữa mà chính là một cuộc đảo chính quân sự”. 

Trả lời kênh Al Jazeera, Nhà phân tích chính trị Emna Zina Thabet cũng nhận định: “Đây có thể gọi là một cuộc đảo chính. Và bằng cách nào đó, cựu Tổng thống Compaore đang được hưởng lợi từ tình huống này, cho rằng đây không phải là tình huống ngoài dự kiến. Dường như ai cũng đang cố gắng hưởng lợi từ việc này nhưng chúng ta chưa có thông tin rõ ràng nào vì các đài phát thanh và truyền hình đã bị đóng cửa.”

Hồi tháng 10 năm ngoái, cựu Tổng thống Compaore buộc phải từ chức sau 27 năm cầm quyền do làn sóng biểu tình quy mô lớn phản đối kế hoạch sửa đổi hiến pháp nhằm tiếp tục kéo dài thời gian tại vị của mình. Sau đó, một chính phủ chuyển tiếp đã được thành lập với nhiệm vụ điều hành Burkina Faso cho đến khi cuộc bầu chính thức diễn ra./.