Ukraine muốn gì sau cuộc tấn công xuyên biên giới vào lãnh thổ Nga?

Mục tiêu chiến lược của cuộc tấn công xuyên biên giới lớn nhất mà Ukraine tiến hành kể từ khi xung đột với Nga bùng phát đầu năm 2022 tới nay vẫn chưa rõ ràng. Tuy nhiên, chiến dịch này được xem là lời đáp trả cho các cuộc tiến công không ngừng nghỉ của Nga trong những tháng gần đây nhằm xuyên thủng hệ thống phòng thủ của Ukraine dọc theo tiền tuyến ở Donbass.

Đà tiến chậm nhưng liên tục của Nga đã giúp lực lượng của họ đạt được một số bước tiến.

Trong khi đó, những tháng mùa hè này rất quan trọng đối với Ukraine. Họ phải giữ chân đối thủ mạnh hơn và được trang bị tốt hơn trên chiến trường, trong khi gấp rút sửa chữa lưới điện quốc gia đã bị tên lửa Nga tàn phá trước khi một mùa đông nữa lại đến.

Tình thế khó khăn của Ukraine ở Donbass

Tiền tuyến dài khoảng 1.000 km vẫn phần lớn không thay đổi. Nhưng tại một số điểm ở phía Đông Ukraine, đặc biệt là Donetsk, Nga đang thực hiện các cuộc tấn công đồng loạt. Quân đội của Moscow đang tận dụng mặt đất khô cứng để đưa xe tăng tiến lên, những hàng cây rậm rạp để bộ binh ẩn nấp và bầu trời quang đãng để thả bom nhằm xóa sổ phòng tuyến của Ukraine.

Quân Nga tiến chậm nhưng liên tục, không ngừng nghỉ với chiến thuật đặc trưng là sử dụng pháo binh, tên lửa và bom để phá hủy phòng tuyến của Ukraine, buộc lực lượng của Kiev phải rút lui.

Theo các nhà phân tích, lực lượng của Moscow tìm cách khai thác điểm yếu trong các phòng tuyến của quân Ukraine, tạo ra kẽ hở để tiến qua các khu vực lực lượng đối phương bố trí khá mỏng những hoặc đang thực hiện luân chuyển.

Quân Nga hiện đang đe dọa một số thành trì quan trọng của Ukraine như Pokrovsk, Toretsk và Chasov Yar. Sự sụp đổ của các thành trì này sẽ khiến phần còn lại của khu vực Donetsk gặp nguy hiểm.

Bản cập nhật tình báo của Bộ Quốc phòng Anh ngày 9/8 cho rằng, các lực lượng Nga hiện cách Pokrovsk, một trung tâm hậu cần quan trọng hỗ trợ các lực lượng Ukraine trong khu vực, chỉ 16km. Quân Nga cũng tiếp tục củng cố thành quả ở New York và đang tiến về phía Toretsk.

“Hiện tại, rõ ràng là Nga đang chiếm ưu thế”, Charles Kupchan, thành viên cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại có trụ sở ở Washington, cho biết. Dù vậy, tình hình chiến trường nói chung vẫn chưa có thay đổi đáng kể.

Ông Kupchan dự đoán sẽ không có bước đột phá lớn của Nga. Ngay cả khi Nga có thể khoét lỗ hổng trên phòng tuyến của Ukraine, việc đưa một đoàn quân tiến sâu qua đó vẫn rất phức tạp vì cần đảm bảo các điều kiện về hậu cần và tổ chức mà quân đội Nga hiện chưa đáp ứng được.

Trong khi đó, ông Kostiantyn Mashovets, một chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Quân sự và Chính trị của Ukraine, cho rằng Nga sẽ tiến mạnh ở thời điểm hiện nay, bởi họ đã xây dựng được lực lượng và sức mạnh (quân sự) của mình.

Theo ông cho biết, một bước ngoặt sẽ đến vào cuối năm nay, khi Điện Kremlin phải quyết định sẽ tiến hành huy động một phần hay tổng động viên.

Chiến thuật bất ngờ 

Ukraine tạo ra bước ngoặt mới trong cuộc xung đột hiện nay bằng chiến dịch tấn công qua biên giới vào tỉnh Kursk của Nga hôm 6/8.

Cuộc tấn công bất ngờ được phát động từ khu vực Sumy, Đông Bắc Ukraine dường như là chiến thuật của Kiev nhằm mở ra một khu vực xung đột mới trên lãnh thổ Nga.

Mỹ và các nước phương Tây cho đến nay vẫn bình luận gì nhiều về cuộc tấn công của Ukraine. Thậm chí còn không rõ liệu Ukraine có thông báo cho các đồng minh chủ chốt của mình, bao gồm cả Mỹ, về chiến dịch này hay không.

Một số nhà phân tích cho rằng đây là chỉ một cuộc tấn công ngắn hạn nhưng một số người khác lại cho rằng đây có thể là khởi đầu cho một mũi tiến có tính toán nhằm chiếm thành phố Kursk và một nhà máy điện hạt nhân gần đó. Hiện chưa rõ Ukraine sẽ sử dụng chiến lược gì nếu họ muốn nắm giữ lãnh thổ bên trong nước Nga.

Ông Myhailo Podolyak, cố vấn cấp cao của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, ngày 8/8 cho biết, các cuộc tấn công qua biên giới sẽ khiến Moscow nhận ra rằng xung đột đang dần lan vào lãnh thổ Nga. Ông cũng ám chỉ rằng một chiến dịch như vậy sẽ cải thiện vị thế của Ukraine trong trường hợp đàm phán với Nga.

“Khi nào có thể tiến hành một quá trình đàm phán theo cách mà chúng tôi có thể gây sức ép với họ hoặc nhận được thứ gì đó từ họ? Chỉ khi cuộc xung đột hiện nay không diễn ra theo kịch bản của họ”, ông Podolyak nói.

Ukraine muốn tìm kiếm con bài mặc cả trên bàn đàm phán?

Quan điểm đàm phán của Moscow và Kiev vẫn rất khác biệt. Tổng thống Putin muốn Ukraine phải thỏa hiệp với điều kiện của Moscow, trong khi Tổng thống Zelensky yêu cầu Nga rút lực lượng khỏi các vùng lãnh thổ của Ukraine.

Cả hai bên đều tìm kiếm đòn bẩy từ tình hình chiến trường để cuối cùng đạt được một thỏa thuận hòa bình dễ chấp nhận.

Nga có thể tiếp tục thúc đẩy một cuộc xung đột cường độ thấp mà họ hy vọng sẽ dần dần làm cạn kiệt ý chí của phương Tây trong việc gửi hàng tỷ USD viện trợ cho Ukraine.

Ông Kupchan tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, nhận định bế tắc tiền tuyến, các diễn biến chính trị quốc tế và khả năng leo thang chiến tranh ở Trung Đông, cùng sự không chắc chắn về mức độ hỗ trợ trong tương lai của phương Tây dành cho Ukraine là những chỉ dấu về một con đường phía trước.

Cho dù mục đích của Ukraine là gì, cuộc tấn công bất ngờ vào tỉnh Kursk đã có những tác động đáng kể, đặc biệt là đối với giới lãnh đạo Nga. Nó khiến Điện Kremlin rơi vào tình thế khó khăn, khi phải chứng minh rằng họ có thể bảo vệ biên giới của mình trong khi duy trì chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine để dập tắt những lo ngại hoặc bất ổn tiềm ẩn trong nước.

Vấn đề của Ukraine hiện nay là liệu họ có thể đạt được bất kỳ mục tiêu nào của mình hay không, cả bên trong và bên ngoài nước Nga. Nếu chiến dịch Kursk nhằm mục đích đánh lạc hướng, thu hút sự chú ý hoặc tạo đòn bẩy, Ukraine sẽ cần đạn dược, nhân lực, phương tiện và các nguồn lực khác để duy trì đà tiến và giữ được đà tiến.

Tuy nhiên, một mục đích khác có thể chỉ đơn giản Ukraine muốn thể hiện với các đối tác phương Tây rằng họ có khả năng lập kế hoạch và tiến hành các hoạt động quân sự phức tạp một cách bí mật. Điều này cũng chứng minh với Nga rằng Ukraine có thể đưa xung đột quay trở lại lãnh thổ của đối phương.