Thiếu 5 tỷ USD cho chi tiêu quân sự

Bắt đầu từ mùa hè này, chính phủ Ukraine sẽ bán đấu giá khoảng 20 công ty nhà nước, bao gồm Hotel Ukraine – một khách sạn biểu tượng lâu đời ở thủ đô; một trung tâm mua sắm lớn ở Kiev cùng một số công ty khai thác mỏ và hóa chất.

Việc thúc đẩy tư nhân hóa có 2 mục tiêu chính: huy động tiền cho ngân sách nhà nước đang thiếu 5 tỷ USD trong năm nay để chi tiêu quân sự; củng cố nền kinh tế đang suy yếu của Ukraine bằng cách thu hút đầu tư.

“Ngân sách đang chìm trong sắc đỏ. Chúng tôi cần tìm giải pháp để có thêm tiền nhằm giữ ổn định tình hình kinh tế vĩ mô, giúp đỡ quân đội và giành chiến thắng trong cuộc chiến chống lại Nga”, Oleksiy Sobolev, Thứ trưởng Bộ Kinh tế Ukraine, cho biết trong một cuộc phỏng vấn.

Tuy nhiên, việc tư nhân hóa sẽ phải đối mặt với những thách thức đáng kể đối với một quốc gia đang xảy ra xung đột.

Ievgen Baranov, Giám đốc điều hành công ty đầu tư Dragon Capital có trụ sở tại Kiev nói rằng tư nhân hóa sẽ chỉ có hiệu quả nếu chính phủ “đóng vai trò là người bán có trách nhiệm, có thể đưa ra sự đảm bảo và bồi thường cho những người mua tiềm năng”.

Nhận thức được việc các nhà đầu tư có thể ngần ngại do xung đột đang diễn ra, chính phủ Ukraine chỉ đặt ra mục tiêu khiêm tốn là bán số tài sản trị giá khoảng 100 triệu USD trong năm nay. Đây chỉ là một con số rất nhỏ so với các gói viện trợ quân sự trị giá hàng tỷ USD mà các đồng minh phương Tây gửi cho Kiev.

Các quan chức và chuyên gia Ukraine thừa nhận, do những rủi ro trong xung đột, tài sản có thể sẽ chỉ bán được với giá thấp hơn so với trước thời điểm tháng 2/2022. Nhưng họ hy vọng việc tư nhân hóa sẽ giúp thúc đẩy nền kinh tế bằng cách tạo thêm việc làm và thu thuế cũng như mang lại nhiều đầu tư hơn. Đây là vấn đề cấp bách.

Ông Michael Lukashenko tại Aequo, công ty luật tư vấn về tư nhân hóa ở Ukraine, cho biết: “Nhà nước đang rất cần tiền. Nếu không bán ngay bây giờ và kiếm tiền thì chẳng bao lâu nữa sẽ không còn gì để bán vì tài sản sẽ bị phá hủy hoặc bị chiếm giữ”.

Sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, Ukraine thừa hưởng nhiều doanh nghiệp nhà nước. Theo số liệu chính thức, hiện nay, Ukraine sở hữu khoảng 3.100 công ty, nhưng có chưa đến một nửa trong số đó thực sự hoạt động và chỉ 15% tạo ra lợi nhuận.

Năm ngoái, 5 công ty làm ăn thua lỗ nhất đã khiến Ukraine thiệt hại hơn 50 triệu USD.

“Mức thiệt hại này là không thể chấp nhận được, đặc biệt là trong thời chiến, khi mọi khoản chi tiêu đều phải được kiểm soát kĩ lưỡng”, ông Vitaliy Koval, người đứng đầu Quỹ Tài sản Nhà nước Ukraine, cơ quan quản lý các công ty nhà nước, cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây.

Ukraine cần mua thêm đạn pháo và hệ thống phòng không

Theo ông Koval, biết Quỹ Tài sản Nhà nước sẽ quảng bá việc tư nhân hóa tại một hội nghị ở Berlin (Đức) trong tuần này, tập trung vào sự phục hồi của Ukraine.

Quỹ Tài sản Nhà nước Ukraine hiện đang tiến hành phân loại để xác định doanh nghiệp nào nên được tư nhân hóa, thanh lý hoặc tiếp tục để nhà nước kiểm soát. Mục tiêu cuối cùng là chính phủ sẽ chỉ giữ quyền kiểm soát 100 công ty.

Theo ông Koval, Ukraine hiện không có đủ vũ khí để ngăn chặn các nhà máy của mình bị phá hủy hoặc chiếm giữ trong xung đột và cần nhanh chóng bán bớt tài sản “để mua thêm đạn pháo và hệ thống phòng không”.

“Đầu tư vài nghìn USD vào đạn pháo hiện nay sẽ khôn ngoan hơn là để tài sản rơi vào tay người Nga trong tương lai”, ông Koval nói.

Các nhà kinh tế cho biết, những nỗ lực tư nhân hóa trước đây của Ukraine thường không được lên kế hoạch chặt chẽ, khiến các tài sản lớn rơi vào tay các nhà tài phiệt với giá rẻ hoặc bị trì hoãn trong nhiều năm do điều kiện thị trường không thuận lợi và tranh chấp pháp lý về việc thanh toán các khoản nợ của công ty.

Chính phủ Ukraine cho hay, hệ thống đấu giá sẽ làm cho quá trình này trở nên minh bạch hơn, nhưng vẫn còn phải xem liệu bất đồng về nợ có thể được giải quyết thành công hay không.

Một trong những tài sản lớn nhất được rao bán là Công ty khai thác mỏ và hóa chất liên bang (UMCC), một trong những nhà sản xuất titan lớn nhất thế giới. Trước khi xung đột với Nga xảy ra, 3 cuộc đấu giá đã bị hủy bỏ vì không có đủ số nhà thầu tham gia.

Chính phủ Ukraine hiện đang hy vọng cuộc đấu giá thứ tư, dự kiến ​​vào mùa thu, có thể diễn ra suôn sẻ.

Theo ông Vitaliy Strukov, đối tác quản lý tại BDO Ukraine, công ty tài chính tư vấn cho chính phủ về việc bán UMCC, cho biết 7 nhà đầu tư đã bày tỏ quan tâm đến thương vụ này, với giá khởi điểm khoảng 100 triệu USD.

Ông Baranov tại Dragon Capital cho hay, Ukraine đặc biệt mong muốn thu hút các nhà đầu tư nước ngoài “để chứng tỏ rằng đầu tư tư nhân vẫn có thể thực hiện được ngay cả trong thời kỳ xung đột”.

Tuy nhiên, các quan chức và các nhà kinh tế Ukraine thừa nhận, bối cảnh thời chiến sẽ khiến việc thu hút các nhà đầu tư trở thành một thách thức.

Hồi tháng 4, tên lửa của Nga đã phá hủy một nhà máy điện do Centrenergo vận hành, một trong những công ty mà Ukraine hy vọng tư nhân hóa.

“Hiện giờ, Ukraine không có nhiều thứ để bán”, ông Baranov nói.

Bước ngoặt giao tranh khiến phương Tây mở rộng phạm vi hỗ trợ Ukraine

VOV.VN - Các cuộc tấn công mới của Nga vào Ukraine đã khiến các nước phương Tây bắt tay vào hành động và tăng cường hỗ trợ mọi mặt cho Kiev.