Vén màn bí ẩn dịch Covid-19: Lý do trẻ em chống chịu tốt hơn người lớn

Tiến sĩ Andrew Freedman, chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm tại Trường Đại học Y Cardiff của Anh cho biết: “Trước đó, đã có một số giả thuyết như trẻ em có hệ thống miễn dịch bẩm sinh hiệu quả hơn, ít có phản ứng miễn dịch quá mức, ít mắc bệnh lý nền hơn người lớn và có ít thụ thể ACE-2 ở đường hô hấp trên – nơi virus SARS-CoV-2 bám dính để xâm nhập và lây nhiễm cho các tế bào”.

Ông Andrew Freedman cho biết, dẫu sao thì hiện tượng này vẫn chưa được hiểu một cách đầy đủ và cần phải có nhiều nghiên cứu chính xác hơn. Song ông nhấn mạnh, đã có một số bằng chứng cho thấy Covid-19 gây rủi ro ít hơn cho trẻ em.

Phản ứng miễn dịch nhanh

Đã có nhiều nghiên cứu được thực hiện trong thời gian gần đây nhằm xem xét sự khác biệt giữa phản ứng miễn dịch của người lớn và trẻ em đối với Covid-19. Những nghiên cứu này phát hiện ra sự khác biệt cơ bản giữa 2 loại phản ứng trên, đồng thời cho thấy, trẻ em có phản ứng miễn dịch bẩm sinh mạnh mẽ hơn.

Kết quả nghiên cứu do Viện Wellcome Sanger và Đại học College London phối hợp thực hiện, công bố trên tạp chí Nature cho biết, phản ứng miễn dịch bẩm sinh trong đường thở của trẻ em mạnh hơn so với người lớn, được đánh dấu bằng việc giải phóng nhanh chóng interferon (một nhóm các protein tự nhiên được sản xuất bởi các tế bào của hệ miễn dịch) khi cơ thể phát hiện các mối đe dọa của virus hoặc vi khuẩn và giúp hạn chế sự nhân lên của chúng. Trái lại ở người trưởng thành, các việc giải phóng protein này chậm hơn, do đó, virus có khả năng xâm nhập sâu hơn vào các bộ phận khác của cơ thể và vì vậy rất khó kiểm soát sự lây nhiễm.

Kristin Mondy, trưởng bộ phận phụ trách các bệnh truyền nhiễm tại Trường Y khoa Dell thuộc Đại học Texas, nói với CNBC rằng, trong số rất nhiều giả thuyết đang được lưu hành hiện nay, giả thuyết được sự ủng hộ nhiều hơn cả là trẻ em có phản ứng miễn dịch bẩm sinh mạnh hơn so với người lớn, đặc biệt là ở niêm mạc mũi, nơi các tế bào miễn dịch có thể kiểm soát và tiêu diệt virus nhanh hơn so với người lớn.

Nhưng điều này cũng đồng nghĩa với việc trẻ em dễ mắc Hội chứng viêm đa hệ thống (MIS-C). Đây là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với các tác nhân xâm nhập như virus gây bệnh và dẫn đến viêm ở các cơ quan khác ngoài phổi (chẳng hạn như tim, hệ tuần hoàn và đường tiêu hóa).

Tiếp xúc với nhiều loại virus khác nhau

Trẻ em có thể tiếp xúc và phơi nhiễm với nhiều loại virus khác nhau hơn người lớn. Trong thời gian đến trường, các em có thể bị lây virus gây viêm đường hô hấp từ bạn bè. Loại bệnh phổ biến nhất mà trẻ hay mắc là cảm lạnh, thường do một số loại virus gây ra, trong đó có cả rhinovirus (nguyên nhân phổ biến nhất gây cảm lạnh thông thường) cũng như virus hợp bào hô hấp (RSV) gây nhiễm trùng phổi và đường hô hấp và virus corona.

Virus corona là họ virus gây ra các bệnh đường hô hấp trên ở người, từ nhẹ đến nghiêm trọng, trong đó có Covid-19, SARS và MERS vốn nổi lên là những mối đe dọa sức khỏe trên toàn cầu.

Ông Ralf Reintjes, giáo sư dịch tễ học tại Đại học Khoa học ứng dụng Hamburg, giải thích rằng, hệ miễn dịch của trẻ em có một số lợi thế khi phải đối phó với các bệnh nhiễm trùng.

“Từ lúc 1 hoặc 2 tuổi đến 10 hoặc 12 tuổi, trẻ em trải qua rất nhiều bệnh nhiễm trùng. Do tiếp xúc với nhiều loại virus khác nhau nên hệ miễn dịch của chúng được huấn luyện và rất khỏe. Vì thế phản ứng miễn dịch của trẻ trước virus gây bệnh Covid-19 cũng mạnh hơn nhiều so với người trưởng thành – những người có xu hướng ít bị các bệnh nhiễm trùng đó”.

Tiến sĩ Andrew Freedman cho biết, hiện tượng này không chỉ xảy ra với Covid-19. Trong nhiều trường hợp, trẻ em có khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng khác tốt hơn người lớn.

“Chẳng hạn, hầu hết trẻ em không phát triển các triệu chứng của bệnh viêm gan A và bệnh do virus Epstein-Barr (EBV) gây ra, trong khi thanh thiếu niên và thành niên có thể bị sốt viêm tuyến bạch cầu. Tuy vậy trẻ vẫn có nguy cơ mắc những bệnh khác nghiêm trọng hơn so với người lớn chẳng hạn như cúm hay bệnh hô hấp do virus RSV”.

Theo nghiên cứu, nguy cơ rủi ro do bệnh Covid-19 gây ra đối với phần lớn trẻ em và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi là rất thấp. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ tuần trước cho biết, kể từ khi dịch bệnh bùng phát đến nay, nước này đã ghi nhận tổng cộng 966.575 ca tử vong do Covid-19. Từ năm 2020 đến năm 2022, có 921 trường hợp tử vong ở trẻ 0 đến 17 tuổi do Covid-19, chiếm con số rất nhỏ trong số 73.508 trường hợp tử vong ở nhóm tuổi này do nhiều nguyên nhân khác.

Mặc dù nguy cơ tổng thể đối với trẻ em là "cực kỳ thấp", nhưng nghiên cứu chỉ ra những trẻ trên 10 tuổi, tại châu Á và châu Phi cùng những trẻ có bệnh lý nền (phổ biến nhất là bệnh thần kinh) chiếm tỷ lệ tử vong do Covid-19 cao hơn những trẻ khác./.