Sự hồi sinh của quan hệ Mỹ - Ấn

Ngày 25/1, Tổng thống Mỹ Barack Obama đến New Delhi bắt đầu chuyến thăm chính thức Ấn Độ trong 3 ngày. Sự kiện này diễn ra chỉ 4 tháng sau cuộc gặp của lãnh đạo 2 nước tại Washington, Mỹ, đã cho thấy tham vọng nhanh chóng thắt chặt các mối liên hệ của hai cường quốc.

Chuyến thăm cũng mở ra nhiều kỳ vọng cho cả 2 bên bởi nó đánh dấu sự hồi sinh của mối quan hệ song phương vốn “xoay như chong chóng” này.

 Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng Ấn Độ Narenda Modi gặp nhau tại sân bay New Delhi (ảnh: AFP)

Ấn Độ đã tăng cường an ninh đặc biệt cho chuyến thăm này của Tổng thống Mỹ Barack Obama với việc triển khai các tay súng bắn tỉa túc trực trên hơn 70 tòa nhà cao tầng xung quanh thủ đô New Delhi. Cảnh sát Ấn Độ tăng cường tuần tra các khu vực nhạy cảm và đầu mối giao thông, đồng thời phong tỏa một vùng rộng lớn xung quanh Phủ Tổng thống trước thềm lễ diễu hành có sự tham gia của Tổng thống Obama và Thủ tướng Môđi. Bên cạnh đó, các cơ quan an ninh Ấn Độ cũng đã thiết lập một vùng cấm bay có bán kính lên đến 400km thay vì 300km như thông thường.

Nếu như năm ngoái ông Modi còn là một người không được chào đón ở Washington thì giờ đây, người ta có thể chứng kiến những cái bắt tay thân tình và cái ôm nồng ấm mà Tổng thống Mỹ Barack Obama dành cho Thủ tướng Ấn Độ Modi ngay khi đáp xuống sân bay quân sự Palam ở New Delhi sáng 25/1.

Nếu như 2 năm trước, cũng dưới thời Tổng thống Obama nhưng quan hệ giữa Mỹ và Ấn Độ được cho là khá lạnh nhạt vì một số tranh cãi ngoại giao, thì giờ đây, 2 nước sẽ nghiêm túc đánh giá lại tầm quan trọng của mối quan hệ song phương chiến lược nhằm đạt được thỏa thuận về hợp tác về năng lượng tái tạo, chống biến đổi khí hậu, thuế quan, hợp tác quốc phòng, chia sẻ thông tin tình báo và hạt nhân dân sự.

Trong chuyến thăm New Delhi lần này, ông Obama sẽ vinh dự là Tổng thống Mỹ đầu tiên tham dự cuộc diễu hành Ngày Cộng hòa Ấn Độ, một hoạt động phô diễn sức mạnh quân sự của quốc gia Nam Á này. Tổng thống Obama cũng dự kiến tham gia một chương trình trên đài phát thanh cùng với Thủ tướng Ấn Độ Modi. Tất cả những điều này minh chứng cho sự hồi sinh của quan hệ Mỹ - Ấn.

Chuyên gia Viện nghiên cứu và phân tích quốc phòng Ấn Độ (IDSA) Sanjeev Shrivastav nhận định: “Đây không chỉ là một chuyến thăm mang ý nghĩa tượng trưng. Nó nói lên rất nhiều điều. Nó cho thấy quan hệ hợp tác Mỹ - Ấn đang ngày càng sâu sắc. Họ đang xây dựng lòng tin đối với nhau, đối với khả năng, giá trị, thách thức và cơ hội của nhau”.

Lĩnh vực thu hút sự quan tâm nhiều nhất trong chương trình nghị sự Mỹ - Ấn có lẽ là hợp tác quốc phòng. Hai nước ký thỏa thuận khung về quốc phòng cách đây 10 năm và rất có thể nhân chuyến thăm New Delhi lần này của ông Obama, 2 bên sẽ ký một thỏa thuận mới trong 10 năm tới.

Truyền thông Ấn Độ cho biết, thỏa thuận mới có thể sẽ cho phép 2 nước tăng cường hợp tác công nghệ quốc phòng cũng như vũ trụ. Chuyên gia Viện nghiên cứu và phân tích quốc phòng Ấn Độ Avinash Godbole cho biết: “Ấn Độ đang tìm cách tăng cường sản xuất quốc phòng trong nước. Vì thế Sáng kiến Thương mại và Công nghệ Quốc phòng (DTTI) và các tiến trình khác mà Ấn Độ đang triển khai sẽ tập trung theo hướng này. Ấn Độ muốn xây dựng một hệ thống quốc phòng bằng chính sản phẩm do họ làm ra. Vì thế hai bên rất có thể sẽ đạt được thỏa thuận về vấn đề này”.

Mỹ đang ngày càng đề cao Ấn Độ trên khía cạnh quân sự và thương mại bởi quy mô, địa thế, tốc độ tăng trưởng kinh tế cũng như tiềm năng của quốc gia Nam Á này với tư cách một đối trọng trong khu vực. Kim ngạch thương mại Mỹ - Ấn đang ở mức 100 tỷ USD và cả hai kỳ vọng sẽ tăng gấp 5 lần con số này trong vòng 10 năm tới.

Chuyên gia về Ấn Độ Stephen Cohen cho rằng, Mỹ và Ấn có rất nhiều điểm chung, thể hiện ở các mặt như cùng chia sẻ mối hoài nghi đối với Trung Quốc, quan tâm sâu sắc tới vấn đề Pakistan và cam kết chống khủng bố. Vì thế, rất dễ hiểu khi 2 nước mong muốn đi đến thống nhất trong nhiều vấn đề và hình thành một tầm nhìn chiến lược chung./.