Thỏa thuận hòa giải Palestine đứng trước nguy cơ đổ vỡ

Phong trào vũ trang Hamas kiểm soát dải Gaza hôm qua (5/7) tuyên bố sẽ xem xét việc thành lập một chính phủ cực đoan trên vùng đất kiểm soát nếu bất đồng với các phe phái khác của Palestine tiếp tục. Tuyên bố này của Hamas có thể có thể dẫn tới sự sụp đổ thỏa thuận hòa giải giữa hai phái tại Palestine là Hamas và Fatah sau 7 năm mới đạt được, dẫn đến sự hình thành của một chính phủ đoàn kết dân tộc Palestine vào tháng trước.

Một quan chức cấp cao Hamas, Ghazi Hammad cho rằng, dải Gaza đang bị bỏ quên và lâm vào tình hình nghiêm trọng kể từ khi chính phủ đoàn kết mới của Palestine được thành lập. 

Cảnh sát Israel bắt giữ một người biểu tình Palestine (Ảnh: AFP)

Trước tiên có thể phải kể đến cuộc “khủng hoảng lương” tại Gaza, theo đó hàng nghìn nhân viên của Hamas làm việc tại dải Gaza không được trả lương. Khoảng 70.000 viên chức Chính quyền Dân tộc Palestine đã mất việc làm sau khi phong trào Hamas kiểm soát hoàn toàn dải Gaza năm 2007.

Tuy nhiên, những người này vẫn tiếp tục được nhận lương từ Chính quyền Dân tộc Palestine để không tham gia vào chính quyền của Hamas ở Gaza. Để thay thế lực lượng của Chính quyền Dân tộc Palestine, Hamas đã thuê khoảng 50.000 viên chức. Tuy nhiên, Chính phủ Palestine mới do Thủ tướng Rami Hamdallah đứng đầu đã từ chối trả lương cho các viên chức của Hamas. Trong một động thái khá bất ngờ, chính phủ thống nhất dân tộc Palestine ra lệnh cho các viên chức Chính quyền Palestine tại dải Gaza quay trở lại làm việc.

Bên cạnh vấn đề lương, mâu thuẫn cũng gia tăng giữa chính quyền Dân tộc Palestine với Hamas, sau khi 3 thiếu niên Israel bị bắt cóc và giết hại. Israel cáo buộc Hamas đứng đằng sau các vụ bắt giữ này và tiến hành một chiến dịch truy quét nhằm vào lực lượng Hamas. Hàng trăm người Palestine đã bị bắt giữ , trong đó có cả thủ lĩnh của Hamas.

Các vụ không kích, bắn rocket cũng diễn ra hàng ngày giữa các lực lượng vũ trang tại Gaza và Israel. Trước những căng thẳng này, chính quyền Palestine chưa có biện pháp nào đứng ra giải quyết. Thay vào đó, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas lên tiếng phản đối việc bắt cóc những thanh niên Israel, khiến Phong trào Hamas “ không hài lòng” . Hamas chỉ trích tuyên bố của ông Abbas và cho rằng ông đang bị Israel thuyết phục.

Người phát ngôn Hamas kiểm soát dải Gaza cho biết, phong trào này sẽ không kiên nhẫn mãi với những khoảng trống chính quyền và chính trị đang diễn ra tại dải Gaza, nếu khu vực đang bị Israel phong tỏa chặt chẽ hơn 7 năm qua tiếp tục bị bỏ quên. Mặc dù vậy, Hamas cũng phủ nhận lực lượng này đang có kế hoạch phá vỡ thỏa thuận hòa giải với Tổng thống Palestine. 

Theo chuyên gia phân tích chính trị Palestine Musataf Sawaf, sẽ là không hợp lí khi để dải Gaza không có người quản lí, trong khi một chính phủ thống nhất đã được nhất trí và thành lập. Hamas sẽ không chấp nhận một Gaza như vậy trong một thời gian dài, vì điều này sẽ dẫn đến những khoảng trống, gây bất ổn trong bối cảnh khu vực này đang bị phong tỏa nhiều năm qua.

Một số nhóm vũ trang tại Gaza cho biết, họ chưa nhận được bất cứ đề xuất chính thức nào từ Hamas thành lập một cơ quan thay thế ngoài chính phủ đoàn kết dân tộc. Các nhóm này cũng tuyên bố sẽ phản đối những đề xuất có thể làm ảnh hưởng đến thỏa thuận hòa giải và làm sâu bắc thêm bất đồng phe phái.

Những bất đồng nội bộ giữa các phe phái Palestine diễn ra trong bối cảnh làn sóng biểu tình bạo lực lan rộng tới Israel, sau khi một thiếu niên Palestine bị giết hại, tạo nên một thách thức mới đối với chính  phủ của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Xung đột giữa cảnh sát Israel và những người biểu tình Palestine hôm qua đã lan rộng  từ Jerusalem tới các thị trấn Arab ở bắc Israel, sau đám tang một thiếu niên Arab mà người Palestine nói là bị những kẻ cực đoan Israel sát hại trong một vụ tấn công trả thù.

Ông Al A'wewy, một quan chức Palestine nói: “Chính phủ Palestine có tất cả các biện pháp để bảo vệ người dân, trong đó có các tổ chức quốc tế. Chúng tôi sẽ đưa vấn đề này ra cộng đồng quốc tế để đảm bảo rằng chính quyền Israel không có các hành động chống lại những người định cư Palestine”.

Israel chiều 5/7 cũng tiến hành một loạt các vụ không kích vào các mục tiêu tại miền nam dải Gaza nhằm phản ứng lại các vụ bắn rocket từ dải Gaza vào lãnh thổ nước này. Trước căng thẳng gia tăng, cộng đồng quốc tế đang kêu gọi các bên kiềm chế, tránh những bước đi có thể dẫn đến bạo lực gây tổn thất cho cả hai bên./.