Thỏa thuận Thế kỷ về Trung Đông của Mỹ đối mặt nguy cơ “chết yểu”

Dù chưa được công bố, song Kế hoạch Hòa bình Trung Đông của Mỹ, còn được biết đến với tên gọi “Thỏa thuận Thế kỷ”, với mục tiêu giải quyết dứt điểm cuộc xung đột giữa Palestine và Israel, hiện đang đối mặt với nguy cơ có thể “chết yểu”. Không chỉ vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Palestine, thế giới Hồi giáo, các quốc gia Arab mà kế hoạch này còn đang đối mặt với sự hoài nghi lớn ngay trong chính nội bộ nước Mỹ.

Cố vấn Nhà Trắng Jared Kushner (trai) và Thủ tướng Israel Netanyahu. Ảnh: Al Jazeera

Dự kiến, bầu cử Israel xong xuôi, “kiến trúc sư” Jared Kushner – Cố vấn đồng thời là con rể Tổng thống Mỹ, sẽ trình “bản vẽ” Kế hoạch Hòa bình Trung Đông mà ông kỳ công xây dựng trong hơn 2 năm qua. Tuy nhiên, dường như mọi thứ đang chống lại kế hoạch này.

Người dân và Chính phủ Palestine liên tục lên tiếng phản đối mạnh mẽ, đồng thời tuyên bố tẩy chay mọi bước đi sẽ có trong bản kế hoạch, bao gồm hội nghị kinh tế mang tên “Từ hòa bình tới thịnh vượng” sắp diễn ra tại thủ đô Manama của Bahrain trong hai ngày 25 – 26/6 tới. Trong khi, tại hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Hồi giáo OIC vừa qua, tại Saudi Arabia, lãnh đạo các quốc gia Hồi giáo cũng đã lên tiếng ủng hộ Palestine; nhấn mạnh việc sẽ không chấp nhận bất cứ đề xuất giải pháp hòa bình nào mà không bao gồm các quyền lợi hợp pháp của người Palestine.

Về phương diện từ phía Israel, cuộc bầu cử Hạ viện hồi tháng 4 vừa qua tại nước này đã không thành công như mong đợi. Đất nước Israel phải bước vào cuộc bầu cử hạ viện thứ 2 trong năm, vào tháng 9 tới. Điều “chưa từng có tiền lệ” này khiến cho việc công bố chi tiết Kế hoạch hòa bình Trung Đông của Mỹ bị lỡ hẹn.

Thậm chí, Kế hoạch này còn đối mặt với 1 kịch bản “buộc phải sửa đổi” nếu Nhà lãnh đạo tương lai của Israel không còn là người mà chính quyền Mỹ đang ủng hộ nữa - Thủ tướng Benjamin Netanyahu.

Còn từ góc độ nước Mỹ, trong 1 đoạn băng ghi âm được Tờ Washington Post ngày 2/6 tiết lộ, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã thừa nhận với các quan chức Israel rằng, ông đang lo ngại Kế hoạch hòa bình Trung có thể sẽ “không khả thi” và có khả năng không được ủng hộ.

Phản ứng trước lo ngại này của Ngoại trưởng, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 2/6 cho biết, mối lo của ông Pompeo là hoàn toàn có cơ sở. Phát biểu trước các phóng viên, ông Trump cho biết: “Hãy chờ xem điều gì sẽ xảy ra. Chúng tôi đang cố gắng hết sức để giúp Trung Đông có 1 kế hoạch hòa bình. Ngoại trưởng Mỹ có thể đúng. Hiện Israel đang rối bời với cuộc bầu cử của họ. Mọi thứ đang rối tung lên. Thủ tướng Israel từng chiến thắng, song ông ấy lại phải đối mặt với 1 thách thức nữa vào tháng 9. Chúng tôi không hài lòng về điều này. Nhưng nếu chúng ta có được kế hoạch Hòa bình Trung Đông, điều đó sẽ rất tốt”.

Kế hoạch hòa bình Trung Đông được Mỹ xây dựng gồm hai phần kinh tế và chính trị, nhằm giải quyết cuộc xung đột Israel-Palestine, song không hề nhắc tới giải pháp 2 nhà nước. Hiện Mỹ đang muốn tổ chức hội nghị kinh tế mang tên “Từ hòa bình tới thịnh vượng” tại Bahrain, để công bố phần kinh tế của bản kế hoạch này./.