Thượng đỉnh kỷ niệm 70 năm NATO khai mạc trong ngổn ngang bất đồng

Hội nghị Thượng đỉnh kỷ niệm 70 năm thành lập khối quân sự Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) khai mạc hôm nay, 3/12, tại thủ đô London, Vương quốc Anh, trong bối cảnh liên minh quân sự đang phải đối mặt với nhiều rạn nứt lớn trong nội bộ, đồng thời lãnh đạo nhiều cường quốc cũng đang vấp phải các khó khăn lớn trong nước.

Cờ NATO và các nước thành viên. Ảnh: Reuters

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đặt chân đến thủ đô London của Vương quốc Anh vào tối muộn ngày 2/12 theo giờ địa phương, chính thức mở màn cho sự kiện được chờ đợi nhất tuần này trong thế giới phương Tây khi nguyên thủ 29 quốc gia thành viên khối quân sự Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương – NATO nhóm họp để kỷ niệm 70 năm ngày thành lập khối.

Theo lịch trình, trong ngày 3/12, Nữ hoàng Anh Elisabeth II sẽ tiếp đón và chiêu đãi các nguyên thủ NATO tại cung điện Buckingham. Tiếp đó, trong ngày 4/12, toàn thể các nguyên thủ NATO sẽ có buổi họp báo chung để thông báo kết quả của cuộc họp Thượng đỉnh và ra tuyên bố chung. Nguồn tin ngoại giao phát đi từ Đức cho biết, tuyên bố chung lần này của NATO sẽ có cam kết về phòng thủ tập thể.

Một loạt các cuộc họp song phương cấp cao bên lề cũng sẽ diễn ra giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump với nguyên thủ các nước NATO như Thủ tướng Anh Boris Johnson, Thủ tướng Đức Angela Merkel hay Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.

Trước thềm hội nghị Thượng đỉnh tại London, một trong những chủ đề tiếp tục được nhắc đến nhiều nhất là việc tăng chi tiêu quân sự của các nước thành viên NATO lên mức 2% GDP mỗi nước. Đây là chủ đề gây ra nhiều mâu thuẫn trong nội bộ NATO vài năm qua, khi Mỹ liên tiếp gây sức ép và chỉ trích các nước châu Âu là đã dồn quá nhiều gánh nặng tài chính lên vai Mỹ.

Nhằm xoá bỏ các lo lắng, ngay trước khi đến London, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tuyên bố NATO đang đạt được bước tiến lớn trong vấn đề này.

“Khi gặp nhau vào năm ngoái tại Brussels, các lãnh đạo NATO đã quyết định sẽ xây dựng các kế hoạch của mỗi quốc gia về chi tiêu quốc phòng. Giờ đây các nước thành viên đã đệ trình các bản kế hoạch được sửa đổi lên NATO và tôi có thể thông báo rằng chi tiêu quốc phòng trong nội bộ các nước NATO sẽ tăng thêm 400 tỷ đô-la đến thời điểm cuối năm 2024”.

Tuy nhiên, gia tăng chi tiêu quân sự không phải là thách thức duy nhất mà NATO đang phải đối mặt. Hội nghị Thượng đỉnh NATO diễn ra trong bối cảnh đang có các mâu thuẫn lớn giữa các nước NATO như giữa Mỹ và Pháp, giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ cũng như giữa Thổ Nhĩ Kỳ với các thành viên còn lại của khối.

Cách đây 3 tuần, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng chỉ trích gay gắt rằng NATO đang bị tê liệt vì thiếu sự phối hợp cấp cao, thiếu các mục tiêu chiến lược cũng như việc không trừng phạt các hành động vô kỷ luật của Thổ Nhĩ Kỳ.

Vài ngày trước, các nguồn tin ngoại giao ở Bruxelles cũng cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã bỏ phiếu chống lại kế hoạch phòng thủ các nước Baltic và Ba Lan nhằm gây sức ép buộc NATO phải ủng hộ nước này trong cuộc chiến chống người Cuốc ở miền Bắc Syria, lực lượng mà Thổ Nhĩ Kỳ coi là khủng bố.

Đối với lãnh đạo nhiều nước NATO, hội nghị Thượng đỉnh lần này cũng diễn ra trong bối cảnh có nhiều vấn đề lớn về đối nội. Tại Mỹ, Tổng thống Donald Trump đang phải đối mặt với cuộc luận tội ngày càng gay gắt. Tại Pháp, ông Emmanuel Macron phải xử lý cuộc tổng bãi công trên toàn quốc vào ngày 5/12.

Tại Đức, chính phủ liên minh của nữ Thủ tướng Đức Angela Merkel đứng trước nguy cơ tan vỡ sau khi đối tác liên minh là đảng Dân chủ xã hội- SPD có dàn lãnh đạo mới còn tại Anh, Thủ tướng Anh Boris Johnson chỉ còn hơn 1 tuần nữa là bước vào cuộc tổng tuyển cử mang tính quyết định đến tiến trình Brexit./.