Bảo tồn và phát huy Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương

Phóng viên VOV đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Bá Khiêm - Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ về nội dung này.

Ông Phạm Bá Khiêm

PV: Thưa ông! Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương là di sản kết tinh từ tầng sâu văn hóa tâm linh người Việt. Tỉnh Phú Thọ có kế hoạch tổ chức Giỗ tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng như thế nào cho phù hợp với tầm vóc và sự linh thiêng của ngày Giỗ tổ?

Ông Phạm Bá Khiêm: Cả nước hiện nay có hơn 1.400 di tích, nhưng Đền Hùng vẫn là di tích trung tâm, trở thành tâm điểm để bảo tồn Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. Nhà nước đã liên tục có văn bản, thể chế, sắc phong, quy định cụ thể để cả nước cùng với Phú Thọ tổ chức Giỗ tổ Hùng Vương.

Tại Phú Thọ, nhiều năm nay chúng tôi đã tổ chức các hội thảo cùng với Bộ VH-TT&DL về nghi thức, trang phục, nhạc lễ, chúc văn, diễn văn… rồi xây dựng, tôn tạo Khu di tích Đền Hùng, mở rộng các hoạt động lễ hội trong khu vực Đền Hùng, TP.Việt Trì, cũng như các di tích khác trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.

Lễ Giỗ tổ Hùng Vương

Chúng tôi nghĩ rằng, nếu nhân dân và Nhà nước cùng đồng lòng thì Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, cũng như Hát Xoan Phú Thọ và các di sản khác trên địa bàn tỉnh Phú Thọ sẽ được gìn giữ, bảo tồn và phát triển.

PV: Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được UNESSCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Theo ông, để bảo tồn và phát huy giá trị của di sản trong đời sống văn hóa cộng đồng, chúng ta cần hướng tới những công việc trọng tâm nào?

Ông Phạm Bá Khiêm: Chúng tôi đang tập trung thực hiện Chương trình Hành động Quốc gia. Việc UNESCO vinh danh khẳng định vững chắc một điều rằng, dân tộc này có cội có nguồn, có gốc rễ. Chúng ta là thế hệ con cháu thì phải có trách nhiệm bảo tồn và phát huy di sản đó.

PV: Tỉnh Phú Thọ có cách thức như thế nào để tuyên truyền, quảng bá về nghi lễ thờ cúng Hùng Vương với đông đảo người dân trong tỉnh, cũng như đồng bào đến với đất Tổ trong dịp Giỗ tổ Hùng Vương?

Ông Phạm Bá Khiêm: Trong Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII cũng nêu rõ chúng ta phải xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Ở đây, trong các nghi thức tổ chức lễ hội, hoặc là bảo tồn những di sản văn hóa phi vật thể, điều quan trọng là phải được cộng đồng chấp nhận. Khi cộng đồng chấp nhận rồi thì nhân dân sẽ có trách nhiệm nuôi dưỡng, bảo tồn và phát huy nó.

Đối với các di sản trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, chúng tôi đang tập trung vào các việc sau: một là tiếp tục giáo dục nhận thức cho nhân dân hiểu biết hơn về di tích, yêu quí hơn về di sản và có trách nhiệm hơn với di sản. Thứ hai là tăng cường nguồn lực đầu tư, kể cả nguồn lực Nhà nước và nguồn lực xã hội hóa để tu bổ, tôn tạo, khôi phục các di tích liên quan đến Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. Thứ ba là kết hợp với Sở VH-TT&DL, Sở Giáo dục - Đào tạo và Đoàn TNCS Hồ Chí Minh để đưa bổ sung một số nội dung: du khảo và trải nghiệm vào chương trình "Trường học thân thiện và học sinh tích cực".

Một điểm nữa, chúng tôi sẽ biên tập để tuyên truyền thành những ấn phẩm văn hóa, xuất bản, phối hợp với các cơ quan tuyên truyền để làm tốt công tác này.

PV: Một trong những mục tiêu của việc thực hành thờ cúng Hùng Vương là sao cho tín ngưỡng này trở thành nét sinh hoạt tự nhiên của từng thành viên trong cộng đồng, nhất là những người trẻ. Trong thời gian qua, Phú Thọ đã tiến hành công việc này như thế nào?

Ông Phạm Bá Khiêm: Chúng tôi đã cùng với ngành giáo dục và tỉnh đoàn thanh niên đưa ra các mô hình giáo dục thanh niên và học sinh các cấp. Điều quan trọng là phải giáo dục và dạy lịch sử trong môn học, để các em nhận thức được niềm tự hào dân tộc, tự hào chúng ta là một dân tộc có cội nguồn, có tổ tiên và xác định được trách nhiệm của mình đối với việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản này.

Liên hoan hát Xoan tại TP Việt Trì

Chúng tôi thường xuyên tổ chức cho học sinh đến tham quan bảo tàng, coi bảo tàng là một thiết chế giáo dục ngoài trường học để các em hiểu hơn lịch sử của địa phương. Mỗi một trường học đều nhận chăm sóc một di tích lịch sử.

Riêng về Hát Xoan, hiện nay chúng tôi đưa vào đến tận trường học theo chương trình giáo dục. Hàng năm, chúng tôi tổ chức các liên hoan hát Xoan theo từng đối tượng khác nhau. Năm ngoái, chúng tôi tổ chức Liên hoan hát Xoan trong trường học của TP Việt Trì. Năm chúng tôi tổ chức Liên hoan hát Xoan cho đối tượng thanh thiếu nhi trong độ tuổi từ 5 đến dưới 18 tuổi ở các phường Xoan gốc. Đây là các lớp nghệ nhân kế cận ở các phường Xoan.

PV: Xin cảm ơn ông./.