Đồ chơi và trò chơi dân gian có còn "đất sống"?

Để các đồ chơi và trò chơi dân gian không bị mai một, cần phải giúp cho giới trẻ hiểu và trân trọng những giá trị của truyền thống dân tộc.

Chào đón Trung thu, nhiều địa phương tổ chức nhiều sân chơi, nhiều điểm văn hoá bổ ích cho các em nhỏ. Điều đáng ghi nhận qua các sân chơi này là sự trở lại của các đồ chơi, trò chơi đậm chất dân gian, giúp các em nhỏ được sống trong không khí đón Tết Trung thu vui tươi và trong sáng.

Đồ chơi và trò chơi dân gian vẫn có đất sống trong nhịp sống hiện đại. Chúng ta có thể thấy rõ điều này khi ngắm nhìn các trẻ em háo hức chơi các trò chơi như: kéo co, ô ăn quan, đánh đu, đi cà kheo, bịt mắt bắt dê... hay say sưa làm các đồ chơi như: đèn ông sao, đèn kéo quân, ông tiến sỹ, ông đánh gậy, làm mặt nạ bằng giấy bồi; làm đồ chơi bằng lá, đất, bột; tập cắt tỉa hoa quả và bày mâm cỗ trung thu...

Học chơi Ô ăn quan

Không chỉ các em nhỏ, mà cả các bậc phụ huynh cũng như được sống lại với tuổi thơ của mình khi cùng các con vui chơi. Các hoạt động này cũng thu hút sự quan tâm của nhiều du khách nước ngoài. Ông Michael Dickhardt (Du khách Đức) bày tỏ: “Tôi đã từng được nghe kể rất nhiều về Tết Trung thu dành cho trẻ em trước khi tôi đến Việt Nam. Đến đây, tôi thấy các hoạt động này thực sự là dành cho trẻ em, tạo cơ hội để trẻ em được làm những thứ chúng thích, thậm chí trẻ em có thể tự làm mặt nạ, đầu sư tử và trình diễn. Thật là thú vị! Tôi nghĩ, nếu là trẻ em thì tôi cũng vô cùng hào hứng”.

Đón chào Tết Trung thu, trong hai ngày nghỉ cuối tuần vừa qua, nhiều địa phương trong cả nước đã tổ chức nhiều hoạt động bổ ích dành cho các em. Tại Hà Nội, có rất nhiều điểm vui chơi dành cho các em, trong đó Bảo tàng Dân tộc học là nơi thu hút đông đảo các em nhỏ và các bậc phụ huynh nhất. Rõ ràng, để các đồ chơi và trò chơi dân gian "sống" được trong thời hiện đại, trước hết cần tạo những không gian để các em nhỏ có thể tiếp xúc, vui chơi và học làm đồ chơi truyền thống.

Vui chơi tại Bảo tàng Dân tộc học.

Chị Chu Hà Thanh dẫn con gái và cháu gái tới tham gia các hoạt động ở Bảo tàng Dân tộc học, chia sẻ: “Trong dịp này, nếu tổ chức cho các bé chơi thì có lẽ không ai không đưa các bé đến những nơi này. Từ trước, tôi vẫn muốn mua các nguyên liệu dạy các con tự làm đồ chơi, nhưng bản thân mình không khéo léo cho lắm, đến đây có những người chuyên hướng dẫn thì tốt hơn. Ở đây cũng có không khí náo nhiệt hơn”.

Sự trân trọng với nghề, tận tình truyền dạy của các nghệ nhân cũng là yếu tố rất quan trọng để các em nhỏ thích học làm đồ chơi truyền thống. Nhiều nghệ nhân đã có mặt trong suốt hơn một chục mùa Trung thu do Bảo tàng Dân tộc học tổ chức để dạy cho các tình nguyện viên và các cháu nhỏ làm đồ chơi.

Nghệ nhân dạy làm đèn kéo quân tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam

Nghệ nhân dạy làm ông Tiến sĩ Giấy

Tham gia các hoạt động Tết Trung thu ở phố cổ Hà Nội, ông Nguyễn Văn Mạnh Hùng - nghệ nhân làm tàu thủy bằng sắt tây, rất mừng vì vì đông đảo các cháu nhỏ vẫn đón nhận những món đồ chơi do ông làm. Ông Hùng chia sẻ: “Nói chung là nghề này làm quanh năm, nhưng dịp Trung thu thì bán được nhiều hơn. Trẻ em vẫn thích chơi đồ chơi truyền thống. Nguyên liệu từ đồ phế thải, khi chạy phát ra tiếng kêu như tàu thật nên các cháu thích”.

Rõ ràng, những sân chơi Trung thu hay trong các dịp Tết thiếu nhi 1/6, Tết Nguyên đán đã góp phần giới thiệu các di sản văn hóa của Việt Nam đến với công chúng trong và ngoài nước, đồng thời động viên, khuyến khích các nghệ nhân tiếp tục gắn bó với nghề truyền thống.

Nặn các con giống tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam

Năm nay là năm thứ 7 Ban quản lý phố cổ Hà Nội tổ chức Tết Trung thu truyền thống trong khu phố cổ HN. Hoạt động Trung thu hàng năm là dịp chúng ta quan tâm đến các em thiếu nhi trong phố cổ, đồng thời là dịp giới thiệu các di sản văn hóa truyền thống của người Hà Nội. Các nghề thủ công này được ông cha ta duy trì trong nhiều năm.

Ông Phạm Tuấn Long - Phó Trưởng Ban thường trực Ban quản lý phố cổ Hà Nội nhấn mạnh: “Những lần giới thiệu và giữ gìn như thế này cũng là dịp để chúng tôi khích lệ và biểu dương những nghệ nhân còn theo đuổi những nghề thủ công truyền thống”.

Để các đồ chơi và trò chơi dân gian không bị mai một, không bị các trò chơi ngoại nhập lấn át, rất cần việc tổ chức giới thiệu, truyền dạy bài bản và khoa học để giúp cho giới trẻ hiểu và trân trọng những giá trị của truyền thống dân tộc. Bên cạnh đó, rất cần sự vào cuộc của các nhà nghiên cứu, các cơ quan quản lý để cải tiến các đồ chơi truyền thống, sao cho có mẫu mã phong phú hơn, đẹp và bền hơn, đáp ứng với nhu cầu của trẻ em Việt Nam ngày hôm nay.

Các nhà hoạch định chính sách và những người lãnh đạo cùng các doanh nghiệp nên tập trung nghiên cứu trò chơi này, làm sao để các trò chơi vừa rẻ tiền, vừa có mẫu mã đẹp. Cần có kế hoạch phát triển để các trò chơi dân gian không bị mai một – như Nghệ nhân làm đèn kéo quân Nguyễn Văn Quyền mong muốn./.