Trịnh Công Sơn - người thầy “mở khoá” cho tân nhạc

Thầy giáo “vẽ” khuôn nhạc

Đã tròn 1 thập kỷ từ khi Trịnh Công Sơn khuất núi nhưng những ấn tượng về người nhạc sĩ tài hoa và nhà giáo hiền từ vẫn còn sâu mãi trong tâm khảm những người yêu nhạc. Tốt nghiệp trường Sư phạm Quy Nhơn khi mới 25 tuổi, chẳng hiểu vì đâu, chàng nghệ sĩ ấy mang theo trong tâm khảm mối tình với người con gái xứ Huế mà đến ẩn dật ở nơi chênh vênh - thị trấn B’Lao với nghề thầy giáo. Sau một khoảng thời gian, Trịnh Công Sơn trở về làm giảng viên của trường Đại học Khoa học Huế.

Từ niên khoá 1973 – 1974, trường Đại học Khoa học Huế tổ chức dạy nhiều tín chỉ nhiệm ý cho sinh viên các năm cuối. Trong đó, tín chỉ “Nhạc Trịnh Công Sơn” được sinh viên ghi danh học đông nhất. Với Huế, Trịnh Công Sơn như là một công dân danh dự. Còn với Đại học Huế, Trịnh Công Sơn là người “anh” rất thân thương của mọi thế hệ.

Trịnh Công Sơn khi còn là thầy giáo (Ảnh: VTC)

Trong trí nhớ của thầy giáo Tạ Quang Sum - Hiệu trưởng Trường THPT Trần Hưng Đạo (Cam Ranh, Khánh Hòa) vẫn còn bóng dáng người thầy giản dị ấy: “Ngày mở đầu tín chỉ, thầy Sơn đến trường trên chiếc xe đạp màu trắng, áo xanh da trời nhạt, quần Jean trắng, mũ phớt trắng và cặp kính cận gọng đồi mồi… Thầy khoan thai bước lên bục giảng trong sự đợi chờ háo hức của hàng trăm sinh viên trẻ ngồi kín giảng đường C. Ai cũng mong và tin là sẽ được nghe thầy Sơn giảng về từng bài hát mà thầy đã viết cho mình – cho người – cho đời…”.

Trịnh Công Sơn khi làm việc rất nghiêm túc, đến đúng giờ. Đặc biệt ông không hút thuốc trong suốt buổi dạy, có lẽ đó là sự chịu đựng lớn nhất của người nghiện thuốc như ông. Thi thoảng, trong buổi dạy, ông dừng lời, mời một ai đó đứng lên xướng âm một đoạn ngắn trong bài hát tự chọn.

Buổi chia tay khóa tín chỉ năm ấy, Trịnh Công Sơn cầm lấy cây đàn guitar, nhẹ nhàng hát lên ca khúc “Để gió cuốn đi”. Giảng đường im ắng, những người trẻ lặng nghe như nuốt vào mình lời ca thông điệp: “Sống trong đời sống cần có một tấm lòng…”

Nhạc sĩ của tâm hồn

Với 600 ca khúc được phổ biến rộng rãi, nhạc sỹ Trịnh Công Sơn được ví như là nhạc sĩ lớn nhất của nền tân nhạc Việt Nam. Không chỉ ở trong nước, mà cả ở nước ngoài, nhiều người đã nói rằng, họ biết ở Việt Nam có một nhạc sĩ là Trịnh Công Sơn. Niềm tự hào ấy, luôn có trong tâm thức của những người yêu nhạc Việt, qua nhiều thế hệ.

Nói như nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát: “Trịnh Công Sơn viết dễ như lấy chữ từ trong túi ra. Cái quyến rũ của nhạc Trịnh Công Sơn có lẽ là ở chính ở chỗ đó, ở chỗ không định tạo ra một trường phái nào, một triết học nào mà vẫn thấm vào lòng người. Với những lời, ý đẹp và độc đáo đến bất ngờ kết hợp cùng một kết cấu đặc biệt như một hình thức của dân ca hầu như không thay đổi, Trịnh Công Sơn đã chinh phục hàng triệu con tim, không chỉ ở trong nước, mà ở cả ngoài biên giới nữa...”.

Khi còn trẻ, không ai không thuộc những ca khúc như "Tuổi đời mênh mông", "Em là bông hồng nhỏ", "Nối vòng tay lớn". Những người lớn, hầu như ai cũng thuộc "Diễm xưa", "Để gió cuốn đi", "Nắng thủy tinh", "Huyền thoại mẹ", "Nhớ mùa thu Hà Nội"...

Trịnh Công Sơn từng được ví như một cánh chim đã bay qua mọi miền và hót lên những âm thanh từ trái tim, từ tấm lòng, với tất cả tình yêu và hoài bão hòa bình. Hầu như ai cũng biết và nhiều người đã coi là lẽ sống với câu hát nổi tiếng "Sống trên đời sống cần có một tấm lòng". Vì lẽ đó, rất tự nhiên tất cả các ca sĩ hàng đầu của Việt Nam đều hát nhạc Trịnh như một niềm đam mê không thể thiếu trong sự nghiệp của họ. Và chính ông đã có một ảnh hưởng lớn đến không ít những thế hệ nhạc sỹ, ca sỹ sau này.

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và người bạn nhạc (Ảnh: Vietnamnet)

Trịnh Công Sơn ra đi nhưng những gì ông để lại qua sự nghiệp âm nhạc của mình có giá trị thật lớn lao, những giai điệu, lời ca của ông sẽ còn mãi với thời gian. Bây giờ, cho mãi đến mai sau người ta vẫn hát Trịnh để cảm nhận tình yêu quê hương, đất nước, thân phận con người. Bởi nhạc Trịnh là tiếng lòng đồng cảm với tất cả những hỉ - nộ - ái - ố của đời sống thực này./.