Bảo tồn, lưu giữ kho tàng văn hóa đặc sắc của người Cống Nậm Khao

Nói đến văn hóa của người Cống ở Nậm Khao không thể không nhắc đến các lễ hội truyền thống, trong đó có tết cổ truyền Quề La Loong, hay còn gọi là Tết Ngô. Tết này thường được bà con tổ chức vào cuối tháng 5, đầu tháng 6 âm lịch hàng năm - khi thu hoạch xong ngô vụ mùa. Đây là dịp để bà con tụ họp, vui chơi sau một năm lao động vất vả. Tết Ngô cũng là dịp để dân làng cảm tạ các vị thần linh, tổ tiên đã phù hộ, cầu cho năm mới mưa thuận gió hoà, gia đình, làng trên xóm dưới ấm no hạnh phúc... Đây là hoạt động góp phần triển khai có hiệu quả Dự án về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch, trong đó ưu tiên các dân tộc thiểu số rất ít người, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030".

Bận rộn với việc đồ xôi chuẩn bị lương thực cho cả gia đình đi nương, đi rừng vào sáng sớm, nhưng chị Lò Thị Dung, dân tộc Cống, ở xã Nậm Khao, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu vẫn không quên ngân nga điệu dân ca quen thuộc.

Chị Dung chia sẻ, các làn điệu dân ca của đồng bào Cống đều xuất phát từ đời sống lao động sản xuất và sinh hoạt của bà con. Để rồi khi được chép lại, hát lên, các bài dân ca đó đã trở thành món ăn tinh thần, như cơm ăn, nước uống không thể thiếu với đồng bào.

Chị Lò Thị Dung nói: "Người Cống có một số làn điệu dân ca như Sức Mà Tú Ten Nòn Lẳn ới, Con Gà gáy. Những làn điều dân ca này chủ yếu là ngày xưa do ông bà truyền lại, chủ yếu là truyền miệng cho con cháu. Và đến thời điểm hiện tại chủ yếu trẻ em trong bản tiếp thu và phát triển hơn".

Cùng với dân ca, các điệu dân vũ của người Cống cũng mang những nét rất đặc sắc, với các động tác mạnh mẽ, dứt khoát. Các điệu múa của người Cống đều là tái hiện các hoạt động trong sản xuất và đời sống của bà con nơi đây, như điệu múa Py Luym, các động tác uyển chuyển và mạnh mẽ là tượng chưng cho gieo lúa, gặt lúa và cùng vui hội khi được mùa...

Chị Lò Thị Dung chia sẻ thêm: "Bài múa Py Luym thì sẽ múa vào những ngày lễ, tết truyền thống của dân tộc như tết Ngô hoặc mấy ngày lễ vui như lên nhà mới, ngày cưới. Ngày xưa múa các điệu như thế, chủ yếu là ông bà múa ở nhà, ở bản thôi, còn bây giờ truyền lại cho con cháu để đi giao lưu để phát triển các điệu múa của dân tộc mình". 

Ông Trần Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu cho biết, Cống là 1 trong số 4 dân tộc có số dân dưới 10 nghìn người ở Lai Châu, bao gồm Cống, Mảng, Si La và Lự. Trong đó, dân tộc Cống chỉ có hơn 370 hộ, hơn 1.500 nhân khẩu, sinh sống tập trung ở xã Nậm Khao, huyện Mường Tè. Dù ít người, nhưng đồng bào Cống hiện nay còn lưu giữ, bảo tồn được nhiều nét văn hóa truyền thống trong tiếng nói, kiến trúc nhà ở, trang phục, lễ hội, phong tục tập quán, âm nhạc, nghệ thuật trình diễn dân gian…

Ông Hùng nói: "Hiện nay dân tộc Cống còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống tốt đẹp gắn với cộng đồng. Cụ thể, phải kể đến dân tộc Cống hiện nay còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa mang giá trị truyền thống như lễ hội Tết Ngô, Mừng cơm mới, lễ hội Mìn Lóng Phạt. Các giá trị trang phục truyền thống, trình diễn dân gian hiện nay cũng đang được đồng bào dân tộc Cống bảo tồn, giữ gìn".

Sinh ra từ vạt rừng, lớn lên từ khe núi, vì thế, kho tàng văn hóa của người Cống Nậm Khao, huyện Mường Tè mang đậm màu sắc của núi rừng, của cỏ cây, hoa lá, chim muông. Cùng với sự quan tâm, hỗ trợ của Đảng và Nhà nước, kho tàng văn hóa của người Cống đang được các thế hệ người dân nơi đây gìn giữ, bảo tồn, phát huy, từng bước tô đẹp thêm sắc màu văn hoá trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.