Những thước phim chân thực, nhiều cảm xúc về Chủ tịch Hồ Chí Minh

Hồ Chí Minh - Việt Nam, là một cụm từ "bí ẩn" kể từ ngày 2/9/1945 – 7/5/1954 – 2/9/1969 cho đến ngày 30/4/1975 mà những người nước ngoài hơn nửa thế kỷ qua luôn tìm cách giải mã bởi những điều “không thể” đã thành hiện thực từ một nhân vật kiệt xuất của một dân tộc, một đất nước nhỏ bé bên bờ Biển Đông.

Số lượng tác giả, tác phẩm nghiên cứu về Chủ tịch Hồ Chí Minh của các tác giả nước ngoài đến nay vẫn chưa thể xác định được chính xác. Theo thống kê chưa đầy đủ đã có trên 200 tác phẩm và các công trình nghiên cứu, hàng trăm tạp chí, hàng ngàn bài báo của các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa, triết học, tâm lí học, nhân chủng học, văn hóa học, các nhà thơ, các phóng viên của các tờ báo lớn trên thế giới… viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Chủ tịch Hồ Chí Minh (Ảnh tư liệu)

Nhưng bao trùm lên tất cả những gì họ viết, chụp ảnh, quay phim hay nói về Người, cho dù chính kiến có khác nhau hay còn những hiểu biết chưa trọn vẹn thì vẫn là một sự khâm phục, ngưỡng mộ, kính trọng về một con người “Đại nhân, Đại trí, Đại dũng”. Ngày nay, tên tuổi và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được trân trọng ghi vào các bộ đại bách khoa thế giới, các bộ từ điển danh nhân lỗi lạc của loài người…

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người khiêm tốn và giản dị, không muốn nói về bản thân mình, nên việc thu hình, quay phim, chụp ảnh Người là cả một sự gian nan, khó khăn. Những năm kháng chiến chống Mỹ, việc để phóng viên hay những nhà làm phim phương Tây sang Việt Nam quay phim về Người là một sự hiếm có.

Nhưng cũng chính vì lẽ đó mà những thước phim do các nhà làm phim nước ngoài quay ngoài tính nghệ thuật đặc trưng của điện ảnh tài liệu, thì đều mang một giá trị đặc biệt, giá trị lịch sử cực kỳ chân thực và sống động về Chủ tịch Hồ Chí Minh.

“Đàm thoại với Chủ tịch Hồ Chí Minh” - Recontre avec Le Président Ho Chi Minh), Joris Ivens, Hà Lan, là bộ phim ghi lại nhiều hình ảnh và lời đối thoại, trao đổi của Người khi tiếp xúc với Joris Ivens vào năm 1968 tại Hà Nội. Có thể nói đây là bộ phim cuối cùng của điện ảnh nước ngoài có dịp được thu hình và ghi âm những lời nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trong Hồi ký làm phim của mình ở Việt Nam, đạo diễn Joris Iven kể lại hôm đến chào từ biệt, Người đã nói: “Trước đây tôi xem phim của đồng chí, chỉ sau mấy tiếng đồng hồ tôi đã viết được bài đăng báo. Ngày ấy tôi mới ngoài 30 tuổi, là một người dân mất nước, mất tự do. Lần này tôi lại được xem phim của đồng chí, phim về Việt Nam đã được độc lập và đang tiếp tục chiến đấu giành độc lập thống nhất Tổ quốc, bảo vệ hòa bình và tiến bộ xã hội. Rất tiếc là tôi không viết được bài đăng báo về bộ phim mới này của đồng chí. Tôi gần 80 tuổi rồi phải biết sức mình”.

“79 mùa xuân” - Xantiago Anvaret, Cuba, gây xúc động đến tất cả những người xem về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã cống hiến cả cuộc đời vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, độc lập cho Tổ quốc,đồng thời có một tình thương yêu cao cả bao trùm đến từng số phận con người bị áp bức, nghèo khổ….

“Tên Người là Hồ Chí Minh” - Vemiseva, Nga. Phim có rất nhiều tư liệu khi Người ở Nga hoạt động trong Quốc tế Cộng sản, khi được tiếp xúc với Luận cương chính trị của Lenin, tìm ra được con đường cần phải đi để làm cuộc cách mạng giải phóng dân tộc khỏi ách thực dân Pháp.

Đạo diễn phim tài liệu nổi tiếng của Hàn Quốc Hong Soon Chul thực hiện các cảnh quay bộ phim "Ngôi sao Việt Nam - Hồ Chí Minh" - bộ phim tài liệu đầu tiên của Hàn Quốc về một lãnh tụ Việt Nam, khi trả lời phỏng vấn báo chí tại TP.Hồ Chí Minh: "Tôi thật bất ngờ và thú vị khi càng lúc càng khám phá về mối quan hệ tình cảm giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân Việt Nam cũng như những tình cảm của nhân dân Việt Nam dành cho vị lãnh tụ của mình".

Đặc biệt, tháng 8/1969, nhà quay phim Ishigaki Misao, người Nhật (hiện nay là giám đốc Hãng truyền thông NDN), sang Việt Nam thường trú. Lần bấm máy đầu tiên của ông ở Việt Nam chính là lễ quốc tang Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 9/9/1969 tại Hà Nội.

Cùng đi với ông là 3 nhà quay phim nữa, là nhóm quay phim “phương Tây” duy nhất, hùng hậu nhất với 4 máy quay, 4 góc độ khác nhau, bằng phim màu (rất hiếm vào thời điểm đó). Khi quay phim xong, hình ảnh lễ quốc tang được gửi về Nhật, được biên tập thành tin thời sự “Headlines”.

Nhà quay phim Ishigaki Misao nói: “Lễ quốc tang Chủ tịch Hồ Chí Minh làm khán giả Nhật Bản đặc biệt ấn tượng. Đó là hình ảnh tấm lòng người dân Việt Nam đối với lãnh tụ trong ngày quốc tang, nỗi đau đớn tiếc thương không cần dùng lời bình để tả”.

Bộ phim này, 10 phút, sau đó đã được chiếu tại các rạp chiếu phim ở Nhật cùng với bộ phim tài liệu mang tên Việt Nam (từng được chiếu trên sóng truyền hình Việt Nam). Bộ phim đã được hàng triệu người Nhật đến xem.Và năm 2009, vào dịp 2/9, trong lễ kỷ niệm 40 năm ngày mất của Người, Hãng truyền thông NDN đã tặng bộ phim này cho Việt Nam và công chiếu trên sóng VTV.

Phim về Chủ tịch Hồ Chí Minh do các nhà làm phim nước ngoài sản xuất dài nhất cho đến thời điểm này có lẽ là bộ phim tài liệu 12 tập mang tên "Hồ Chí Minh - Con người vĩ đại của dân tộc Việt Nam" , của các nhà làm phim truyền hình Thái Lan sản xuất.

Ngay từ lời giới thiệu, các nhà làm phim Thái Lan đã đặt ra các câu hỏi về vai trò lịch sử và khả năng lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôn vinh những phẩm chất cao đẹp của Người, đức tính giản dị, lòng nhân ái và tinh thần yêu nước cháy bỏng của Người, ca ngợi hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ của dân tộc ta.

Phim cũng khắc hoạ khá chi tiết về hoạt động của Người tại Thái Lan trong những năm 1928-1929. Đặc biệt đề cao tình cảm thân thiết giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh với cố Thủ tướng Pridi Banomyong, thể hiện tình đoàn kết hữu nghị truyền thống giữa hai dân tộc và nhân dân hai nước.Từ cuối tháng 10/2008 đến cuối tháng 1/2009, chuyên mục Legend of the world (Huyền thoại của Thế giới), Đài truyền hình NBT (Thái Lan) đã chiếu bộ phim tài liệu  này.

Gần nhất là phim về Người của các nhà làm phim Cuba. Trong quá trình khảo sát, tìm hiểu thân thế, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đạo diễn Carlos Manuel Rodriguez bày tỏ sự ngưỡng mộ và kính phục vị lãnh tụ của dân tộc VN.

Đạo diễn Carlos Manuel Rodriguez chia sẻ: “Ở Cuba rất nhiều người biết đến Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhiều trường học, nhà trẻ... mang tên Hồ Chí Minh như: Trường cấp 2 Hồ Chí Minh ở tỉnh Jarugo; trường cấp 1 Bác Hồ ở La Habana...”. Riêng bộ phim về Chủ tịch Hồ Chí Minh, kịch bản được viết bởi Otto Miguel Guzman, Giám đốc Phát hành, Điện ảnh Truyền hình, Xưởng phim Mudo Latino. Lên sóng vào tháng 12.2009, ngoài VN và Cuba, bộ phim này còn được gửi cho Đài Truyền hình quốc tế khu vực châu Mỹ Latinh, châu Âu và  in 1.000 đĩa DVD đa ngôn ngữ./.