Lộng Thượng và "báu vật" của làng

Nằm cách Hà Nội chừng 30km, làng Lộng Thượng, xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên mang đậm dấu ấn của một làng quê Bắc Bộ xưa kia với vẻ đẹp trầm mặc và thanh bình.

Không nhộn nhịp như làng Đại Bái, không tiếng tăm như làng Ngũ Xã, các sản phẩm đúc đồng Lộng Thượng mang dấu ấn và tiếng nói riêng. Ngày xưa, Lộng Thượng chuyên đúc tượng, đỉnh, chuông... thì nay sản xuất thêm đồ thờ cúng như đỉnh, hạc, chân nến, đèn trang trí đẹp, mâm bổng, lọ hoa, lư hương, những thứ mà trên bàn thờ của mỗi gia đình đều không thể thiếu.

Mỗi sản phẩm bằng đồng được làm ra đòi hỏi kỹ thuật, sự tỉ mẩn, tinh xảo, kiên nhẫn và say mê với nghề, là sự kết tinh, tâm huyết và tài năng của mỗi nghệ nhân.

Nghệ nhân Dương Văn Long cho biết, so với các ngành nghề thủ công khác, đúc đồng là một trong những nghề nặng nhọc và vất vả, do đó khéo thôi chưa đủ, còn cần phải có sức khỏe. Chẳng hạn ở công đoạn làm khuôn: “Nguyên liệu đất thì có 2 loại đất trấu và đất bùn trộn đất trấu đã đốt rồi băm ra nhỏ để làm. Phần ngoài khuôn là đất dùng bằng trấu, giúp không bị nứt; và phần trong phủ thì chọn đất, rây đất phải thật cẩn thận, nếu không sản phẩm ra lò sẽ không được đẹp”.

Một người thợ khác là ông Dương Văn Bảo thì cho biết, ngay như thao tác “lấy thịt” cũng phải chỉnh sửa khuôn sao cho bên trong đồng đều, để khi rót đồng vào thì không bị chỗ dày, chỗ mỏng: “Lấy thịt không đúng kỹ thuật thì sản phẩm dễ bị thủng, mà đã thủng phải hàn vá thì coi như là hỏng”.

Trong số các sản phẩm của làng Lộng Thượng thì làm tượng thờ là tốn công sức nhất. Nếu không có tay nghề cao và tư duy về nghệ thuật thì không thể làm được. Nghệ nhân Dương Văn Tập chia sẻ: “Tượng mỹ thuật đòi hỏi người thợ tâm huyết, làm sao phải truyền cảm được. Tượng phục vụ tâm linh nên khi mình có tâm thì bức tượng mới thể hiện được thần thái hoan hỷ”.

Nghề đúc đồng có nhiều khó khăn, vất vả nhưng các nghệ nhân của làng Lộng Thượng luôn nỗ lực, cố gắng vượt qua để giữ nghề. Đây là di sản quý của làng nên sự trao truyền và tiếp nối luôn diễn ra hàng ngày.

Mấy chục năm qua đã có không ít làng nghề truyền thống bị mai một, thậm chí bị “xóa sổ” bởi các sản phẩm được sản xuất trên dây chuyền hiện đại. Thế nhưng, nhờ uy tín của mình, nghề đúc đồng truyền thống ở Lộng Thượng vẫn phát triển, đồng thời đã và đang phát huy rất tốt những tinh hoa của thế hệ cha ông đi trước để lại./.