Thảm họa thiên tai: Cần đối phó đúng mức

Tiếp sau Ninh Thuận, tuần qua, tỉnh Nghệ An đã công bố thiên tai do hạn hán. Ngoài hai địa phương này, tình trạng hạn hán cũng xảy ra ở hầu khắp các tỉnh miền Trung, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của nhân dân.

Hệ lụy của biến đổi khí hậu đã thực sự đe dọa cuộc sống con người với những hình ảnh, con số thiệt hại cụ thể. Vì vậy, nhanh chóng và quyết liệt thực hiện việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế để thích ứng với tác động xấu của biến đổi khí hậu –một yêu cầu bức thiết đặt ra lúc này đối với các bộ ngành, chính quyền các địa phương.

Cấp nước sinh hoạt cho người dân xã Phước Trung, huyện Bác Ái, Ninh Thuận

Nếu như bão, lũ là những thảm họa thiên tai tức thì, hiện hữu khiến người ta phải đối mặt ngay lập tức thì hạn hán lại diễn ra từ từ, khiến người ta dường như chưa bao giờ xem là một thảm họa thiên nhiên cần đối phó đúng mức.

Khí hậu vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên vốn có 2 mùa mưa - nắng rõ rệt với 6 tháng khô hạn mỗi năm. Đặc biệt năm nay, khô hạn đã có những biểu hiện bất thường, diễn ra trên diện rộng, kéo dài và cực kỳ nghiêm trọng.

Một năm rưỡi không mưa, Ninh Thuận phải gồng mình gánh chịu trận hạn hán khốc liệt nhất trong vòng mấy thập kỷ qua. Ninh Thuận đã công bố khẩn về tình trạng hạn hán với trên 50.000 người dân bị thiếu đói, thiếu nước uống, hơn 2.000 ha đất phải tạm ngưng sản xuất, hàng chục ngàn gia súc thiếu nước uống, gần 500 con bị chết do sức khỏe suy kiệt.

Tuần qua, tỉnh Nghệ An cũng công bố tình trạng hạn hán với những thiệt hại nặng nề không kém gì Ninh Thuận. Hạn hán đã thu hút sự quan tâm, lo lắng của toàn xã hội, được Quốc hội mang ra bàn bạc trong phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội vừa qua với nhiều phân tích, kiến nghị rất tâm huyết.

Nhận thức rõ những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu đến sự phát triển bền vững của đất nước, mà cụ thể là tác động của hạn hán, bão lũ, dông lốc bất thường những năm gần đây đang đe dọa sự tồn tại của con người, ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng, phát triển kinh tế bền vững và việc thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ, Chính phủ Việt Nam đã sớm có các chính sách ứng phó, từng bước hoàn thiện các văn bản pháp luật, tạo hành lang pháp lý cho công tác phòng chống và giảm nhẹ thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Trong đó, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đặc biệt là cơ cấu kinh tế ngành được đặt ra như một nhu cầu cấp thiết, nhằm phát huy những lợi thế của từng địa phương, vùng miền. Nhất là đối với các tỉnh miền Trung và đồng bằng sông Cửu Long - nơi chịu tác động trực tiếp và nặng nề nhất của biến đổi khí hậu và tình trạng nước biển dâng.  

Tuy nhiên, với một đất nước mà sự phát triển của hầu hết các ngành kinh tế lại phụ thuộc quá nhiều vào tự nhiên như Việt Nam thì việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế để thích ứng với biến đổi khí hậu cần phải được tiến hành với tinh thần hết sức khẩn trương, kiên quyết, toàn diện nhưng cũng phải hết sức linh hoạt, tạo sự biến chuyển sâu sắc từ nhận thức đến hành động, từ người dân đến các cấp chính quyền, bộ ngành chức năng.  

Ví như để đảm bảo an ninh lương thực, chúng ta quyết giữ 3,8 triệu ha đất lúa, nhưng không có nghĩa là tất cả phải trồng lúa, trong khi hạn hán ngày càng khắc nghiệt hơn. Có trải qua những ngày khô khát của người dân Ninh Thuận, Bình Thuận… mới hiểu sự quý giá của từng giọt mưa, mới hiểu tầm quan trọng của cuộc chiến gìn giữ màu xanh cho đất nước.

Với 70% dân số sống dựa vào nông nghiệp, lựa chọn một nền nông nghiệp ít sử dụng nước bằng việc ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến; làm nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch, tăng tỉ trọng hàng nông sản xuất khẩu là cách lựa chọn khôn ngoan để gia tăng giá trị cho nền kinh tế.

Thành công của những cánh đồng lớn ở Nam Bộ, những trang trại nông nghiệp chất lượng cao ở Lâm Đồng; trang trại rau sạch, cá sạch trên vùng cát Hà Tĩnh… rồi đây sẽ được nhân rộng để đất nước ngày càng có nhiều tỉ phú từ ruộng đồng. Những thành công của Đà Nẵng, Hội An, Nha Trang… trong phát triển du lịch biển, du lịch sinh thái; mô hình phát triển năng lượng gió ở Bình Thuận… sẽ là những điểm son trên hành trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu ở Việt Nam trong thời gian tới./.