Ấp “6 không” ở Đồng Nai

Không điện, không có nước dùng vào mùa khô, không có đường giao thông, không trạm y tế, không có hộ khẩu, không được đăng ký kết hôn – đó là hình ảnh của một ấp có hơn 400 hộ dân với 2.900 nhân khẩu của xã Xuân Tâm – huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai.

Điều đáng nói là nơi này chỉ cách thị xã Long Khánh chưa đến 20km và cách trung tâm xã Xuân Tâm, huyện Xuân Lộc khoảng 10km, thế nhưng dường như biệt lập so với bên ngoài. 

Đường ấp 2, xã Xuân Tâm (huyện Xuân Lộc). Ảnh: Báo Đồng Nai

Hiện nay, rất nhiều tuyến đường đi vào khu vực dân cư đang sống tại đồi Bằng Lăng hết sức khó khăn. Chưa nói đến mùa mưa, mà ngay cả mùa khô, việc lưu thông trên tuyến đường này hết sức vất vả do đường gồ ghề và nhiều đá. Điều đáng nói là hầu hết các tuyến đường trên địa bàn rộng đến hơn 1.000ha này đều như thế này và không có bất kỳ một tuyến đường nào được đổ nhựa hay bê tông.  

Ông Trần Thao, người dân ấp đồi Bằng Lăng, xã Xuân Tâm, huyện Xuân Lộc nói: “Tôi là người dân sống tại đồi Bằng Lăng từ những năm 1980. Mỗi năm tôi thấy con đường càng tệ hơn, lý do mưa gió đường sá bị bào mòn hết. Về mùa khô đi lại khó khăn như thế này, còn vào mùa mưa nhiều thì toàn bộ đồi bị nước bao quanh, bị cô lập hoàn toàn, dân sống ở đây rất khó khăn”.

Lý giải về thực trạng trên, lãnh đạo địa phương cho rằng, đây là đất thuộc trường bắn quốc gia khu vực 3, do Quân khu 7 quản lý. Vào đầu năm 1980, một số hộ dân từ khắp 3 miền về khai phá đất đai, mưu sinh, lập nghiệp. Do đất thuộc Bộ Quốc phòng, người dân đến sống chủ yếu do di dân tự do nên địa phương không thể xây dựng đường sá.

Không chỉ khó khăn trong việc đi lại, hiện nay hơn 400 hộ dân với 2.900 nhân khẩu sống nơi đây vẫn chưa có điện để sinh hoạt, sản xuất. Việc học tập của trẻ em cũng lắm gian nan.

Vào năm 2011, nơi đây được xây dựng 3 phòng cho cấp tiểu học; còn đối với cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông, các em phải lặn lội khoảng 10km để đến trường, dẫn đến việc số học sinh được học lên cấp 3, cao đẳng, đại học chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Song, nan giải nhất tại ấp đồi Bằng Lăng hiện nay chính là chuyện vợ chồng chung sống không có đăng ký kết hôn và gia đình không có hộ khẩu.

Gia đình ông Nguyễn Thành Trung từ Cà Mau về vùng đất này sinh sống đã ngót ngét 30 năm. Ông Nguyễn Thành Trung cho biết, vợ chồng ông không có hộ khẩu nên 2 người không thể đăng ký kết hôn. 5 người con của ông lần lượt lập gia đình và cũng không người con nào được đăng ký kết hôn.

Về vấn đề này, lãnh đạo địa phương cho rằng, hộ khẩu gắn liền với đất đai, song với tình trạng đất này thì không thể giải quyết được. Còn đối với giấy đăng ký kết hôn, do không có hộ khẩu, không thể xác định được tình trạng hôn nhân nên chính quyền địa phương dù muốn giải quyết song cũng đành chịu.

Bà Huỳnh Kim Xuân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Xuân Tâm, huyện Xuân Lộc nói: “Đó là nhu cầu thực tế gắn với nhiều quyền lợi của người dân. Xã cũng rất muốn giải quyết, nhưng lại phải chờ giải quyết dứt điểm phần liên quan đến đất đai, chủ trương của các cấp ở trên về giải quyết đất đai”.

Dẫu biết rằng nguyên nhân chính của thực trạng trên là do người dân tự đến khai phá, xâm canh trái phép đất quốc phòng. Song, việc tồn tại một vùng đất mà người dân không hộ khẩu, không đăng ký kết hôn, những nhu cầu thiết yếu cho cuộc sống cũng thiếu thốn trăm bề vẫn là một câu chuyện buồn đối với cộng đồng dân cư nơi đây.

Cuộc sống hiện tại khó khăn đã đành, nhưng còn tương lai ở phía trước của họ, đặc biệt là hàng trăm con em của các cư dân vùng đất này sẽ ra sao khi họ không có một sự thừa nhận về mặt pháp lý.

Câu trả lời xin dành cho các cơ quan chức năng tại địa phương./.