Chuyển từ ứng phó bị động sang chủ động phòng ngừa trong phòng, chống thiên tai

Thiên tai năm 2022 đã làm 175 người chết mất tích thiệt hại về kinh tế gần 19.500 tỷ đồng

Chiều 20/4, Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai - Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tổ chức hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp tại Hà Nội và trực tuyến với 63 tỉnh, thành phố. Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn Trần Lưu Quang chủ trì hội nghị.

Báo cáo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp - Phó Trưởng ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai cho biết, năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, thiên tai xảy ra bất thường, cực đoan, trái quy luật ngay từ những tháng đầu năm trên các vùng miền cả nước với 21/22 loại hình thiên tai (trừ sóng thần) trong đó có 1.072 trận thiên tai đã được thống kê. Thiên tai năm 2022 đã làm 175 người chết, mất tích, thiệt hại về kinh tế gần 19.500 tỷ đồng (gấp 1,6 lần thiệt hại về người và 3,4 lần thiệt hại về kinh tế so với năm 2021). Từ đầu năm 2023 đến nay, đã xảy ra 3 trận mưa lớn, 21 trận dông lốc, 12 vụ sạt lở bờ sông, 78 trận động đất, 2 đợt rét hại và 12 đợt gió mạnh, sóng lớn trên biển, trong đó, ngay cuối tháng 3/2023 đã xảy ra nắng nóng vượt lịch sử cùng thời kỳ tại Hoà Bình. Thiên tai đã làm 7 người mất tích, thiệt hại kinh tế gần 25 tỷ đồng.

Mặc dù thiên tai diễn ra bất thường, cực đoan, trái quy luật, song với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng - Trưởng Ban chỉ đạo, lãnh đạo Ban chỉ đạo, các bộ, ngành, lực lượng vũ trang đã khắc phục khó khăn, đặc biệt là sự chủ động của các địa phương và cộng đồng nên công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2022 và các tháng đầu năm 2023 đã đạt được những kết quả toàn diện, góp phần giảm thiểu thiệt hại.

Chính phủ, các bộ, ngành, UBND các cấp đã khẩn trương kiện toàn Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai, Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn, hoàn thành việc xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể phòng, chống thiên tai quốc gia; hoàn thiện Quy hoạch phòng, chống thiên tai và thủy lợi thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; tổ chức nghiên cứu, rà soát, đề xuất điều chỉnh Quy hoạch phòng chống lũ và quy hoạch đê điều hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình Công tác tham mưu, chỉ đạo điều hành ứng phó với các tình huống thiên tai đã được chú trọng và đổi mới theo hướng chặt chẽ, sâu sát, quyết liệt, linh hoạt, bám sát thực tiễn nên đã giảm thiểu tối đa thiệt hại do thiên tai, công tác khắc phục hậu quả sau thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, dự báo, cảnh báo sớm... được thực hiện ngày càng tốt hơn...

Tại hội nghị, ông Nguyễn Đức Trung, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cho biết, năm 2022 là năm thiên tai diễn biến phức tạp trên địa bàn tỉnh, đã xuất hiện các hiện tượng cực đoan như lốc, sét, rét hại, không khí lạnh, bão, áp thấp nhiệt đới. Thiên tai đã làm chết 12 người, 1 người bị thương, 100 nhà bị sập, 990 nhà bị hư hỏng, tốc mái...gây nhiều thiệt hại về sản xuất nông, lâm nghiệp và các công trình hạ tầng... ước thiệt hại kinh tế khoảng 1.265 tỷ đồng.

Để khắc phục hậu quả, phục hồi tái thiết sau thiên tai, ngay sau khi kết thúc các đợt thiên tai, lãnh đạo tỉnh và các đơn vị chức năng đã chỉ đạo, kiểm tra, rà soát, thống kê thiệt hại theo đúng quy định; xác định ưu tiên và xây dựng kế hoạch huy động nguồn lực tại địa phương, sử dụng có hiệu quả nguồn lực hỗ trợ của Trung ương để khôi phục, tái thiết nhằm sớm ổn định đời sống và sản xuất của nhân dân.

Theo ông Hồ Kỳ Minh, Phó Chủ tịch thường trực UBND thành phố Đà Nẵng, năm 2022, công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn thành phố nói chung, công tác phòng chống ngập lụt đô thị nói riêng đã có những thành quả nhất định, tuy nhiên vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề cần phải khắc phục như:

Việc lồng ghép công tác phòng, chống thiên tai vào các quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế xã hội và đầu tư cơ sở hạ tầng của một số ngành, địa phương chưa được tốt; hệ thống thoát nước vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt là tại khu vực trung tâm thành phố; một số dự án, công trình đã được bố trí vốn nhưng chưa thể thi công hoàn thành do công tác giải phóng mặt bằng bị chậm trễ, kéo dài; trang thiết bị, phương tiện, vật tư phòng chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, nhất là các phương tiện, thiết bị cứu hộ, cứu nạn tại các khu vực đô thị có không gian chật hẹp, ngập sâu, nước chảy xiết vẫn còn thiếu; việc xây dựng kế hoạch, phương án phòng, chống thiên tai đặc biệt là đối với ngập lụt đô thị ở một số địa phương còn chưa sát với thực tế.

Để khắc phục tình trạng này, thành phố kiến nghị Trung ương tiếp tục hỗ trợ vốn triển khai các dự án phòng, chống thiên tai; xây dựng hành lang thoát lũ các tuyến sông trên địa bàn thành phố, hỗ trợ thành phố rà soát, nghiên cứu có giải pháp tổng thể chống ngập trước mắt và lâu dài.

Đề cập đến các nhiệm vụ trọng tâm để làm tốt hơn công tác phòng, chống thiên tai trong thời gian tới, Tổng Cục trưởng, Tổng cục Khí tượng thủy văn Trần Hồng Thái cho hay, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ đạo các đơn vị trực thuộc triển khai việc theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, thủy văn, hải văn trên phạm vi cả nước; cảnh báo, dự báo kịp thời các hiện tượng thời tiết, thủy văn, hải văn nguy hiểm như bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn, lũ lớn, lũ quét, triều cường, sóng lớn,...; tăng cường ứng dụng công nghệ và công cụ mới nhằm chi tiết hóa và truyền tải các thông tin dự báo, hoàn thiện công cụ, hệ thống dự báo; đẩy nhanh tiến độ thực hiện chương trình cập nhật phân vùng rủi ro thiên tai, lập bản đồ cảnh báo thiên tai.

Cùng với đó, ngành Tài nguyên và Môi trường duy trì và phát triển các loại thông tin và các hình thức truyền tải bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn mới tới người dùng như ứng dụng trên điện thoại di động, Facebook, Zalo, Youtube,...; dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành một Quyết định điều chỉnh chung các quy trình vận hành liên hồ chứa...

Chuyển từ ứng phó bị động sang chủ động phòng ngừa trong phòng, chống thiên tai

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang biểu dương các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức quốc tế đã có sự phối hợp, hỗ trợ, hợp tác nhằm hạn chế rủi ro thiên tai và tái thiết sau thiên tai. Do đó, công tác phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng, công tác phòng, chống thiên tai năm qua vẫn còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế kéo dài, đó là vẫn còn thiệt hại đáng tiếc về người trong thiên tai (do chủ quan, bất cẩn); việc xây dựng kế hoạch phòng, chống thiên tai, phương án ứng phó với thiên tai của các địa phương chưa cập nhật đầy đủ, toàn diện, chưa sát với thực tế; khả năng chống chịu của cơ sở hạ tầng nói chung cũng như công trình công trình phòng, chống thiên tai nói riêng còn thấp; phương tiện, trang thiết bị phục vụ công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn còn hạn chế; nguồn lực cho công tác khắc phục hậu quả thiên tai còn thiếu và chưa đáp ứng được yêu cầu...

"Trước diễn biến thời tiết, khí hậu ngày càng cực đoan, công việc phòng, chống thiên tai ngày càng khó, trong khi đó nguồn lực đối với công tác này không thay đổi. Đây chính là những vấn đề ảnh hưởng không nhỏ trong công tác phòng, chống thiên tai", Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương triển khai nghiêm túc, hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết, chính sách pháp luật về phòng, chống thiên tai, có sự tham mưu, điều chỉnh các chính sách phù hợp với điều kiện thực tiễn của thiên tai.

Cần đầu tư nguồn lực cho công tác dự báo, cảnh báo thiên tai đảm bảo yêu cầu chính xác, kịp thời. Cùng với đó, các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh công tác thông tin truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng trong công tác phòng, chống thiên tai.

"Truyền thông cần phải được quan tâm hơn nữa, không chỉ trong ứng phó mà giúp nâng cao ý thức của những người có trách nhiệm và người dân. Các địa phương cần hết sức quan tâm đến việc lồng ghép công tác phòng, chống thiên tai vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội", Phó Thủ tướng lưu ý.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai) tổng hợp kiến nghị các địa phương để báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, xử lý./.