Giáo dục đại học còn thiếu tự chủ, minh bạch và thiếu đầu tư

Thứ Sáu, 15:31, 15/12/2017

VOV.VN -GS Ngô Bảo Châu đưa ra 4 giá trị cốt lõi với 3 trụ cột chính cho phát triển giáo dục đại học Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Tại Diễn đàn nguồn nhân lực toàn cầu 2017 vừa diễn ra tại Hà Nội, Giáo sư (GS) Ngô Bảo Châu đã giới thiệu những nét cơ bản về nghiên cứu chiến lược và lộ trình phát triển giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2020-2035 do Bộ GD-ĐT khởi xướng thực hiện.

Theo GS Châu, nghiên cứu thực hiện trong bối cảnh giáo dục đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) đã được xác định là "lĩnh vực đột phá" nhằm nâng cao năng suất và kỹ năng lao động của Chính phủ cũng như định hướng tự chủ ĐH vào năm 2020 tới đây.

Số lượng công bố quốc tế của Việt Nam và một số nước trong năm 2016

Số lượng bài báo công bố quốc tế của Việt Nam thấp

Theo các số liệu thống kê, hiện Việt Nam có 235 trường ĐH và 428 trường CĐ. Tỉ lệ đi học ĐH ở Việt Nam tăng từ dưới 20% năm 2008 lên trên 30% vào năm 2014.

Tuy nhiên, Việt Nam chỉ có 5 trường ĐH xuất hiện trong bảng xếp hạng 400 trường ĐH châu Á mới nhất của tổ chức giáo dục hàng đầu QS (Quacquarelli Symonds).

Trong khi đó, Thái Lan có tới 14 trường ĐH (gần gấp 3 lần), Malaysia có 27 trường (gấp hơn 5 lần) còn Indonesia cũng có tới 17 trường.

GS Ngô Bảo Châu cũng đưa ra một con số khác về số lượng các bài báo công bố quốc tế của Việt Nam trên danh mục Tạp chí Scopus cho thấy, từ năm 2006-2016, số lượng bài báo quốc tế trên các tạp chí này tăng từ 984 lên 5.563 (gấp 5,6 lần).

Tuy nhiên, số lượng công bố quốc tế của Việt Nam chỉ bằng chưa tới 1/3 của Singapore, 1/2 của Thái Lan và chưa bằng 1/5 so với Malaysia.

Những thách thức

GS Ngô Bảo Châu nhận định, thách thức của giáo dục ĐH Việt Nam là hệ thống quản trị kém hiệu quả với những biểu hiện như thiếu sự minh bạch, thiếu cấu trúc, thiếu sự định danh mạch lạc và thiếu tự chủ.

Một ví dụ được dẫn ra là cách phân loại và tên gọi các cơ sở giáo dục ĐH đang rất mâu thuẫn: ĐH quốc gia, ĐH vùng, ĐH, CĐ, học viện, viện…

Bên cạnh đó, theo GS Ngô Bảo Châu, một thách thức nữa đối với giáo dục ĐH Việt Nam là thiếu sự đầu tư.

Đầu tư nhà nước trên đầu sinh viên Việt Nam vào năm 2013 là 645 USD. Trong khi đó, của Thái Lan là 1.111 USD, Singapore là 12.013 USD. Ở Malaysia, thống kê năm 2015 là 4.850 USD.

Bảng thống kê đầu tư của Nhà nước trên đầu sinh viên tại Việt Nam và một số nước khác.

Ngoài ra, GS Ngô Bảo Châu cũng đã chỉ ra những giá trị cốt lõi của giáo dục ĐH, CĐ với 4 vấn đề. Cụ thể: Đáp ứng hiệu quả và linh động những đòi hỏi của xã hội và đóng góp vào tăng năng lực cạnh tranh quốc gia cũng như sự thịnh vượng của người dân.

Cần hội nhập với thế giới, hướng tới những giá trị nhân bản chung của nhân loại, đồng thời bảo tồn những giá trị truyền thống của Việt Nam.

Đặc biệt, tìm ra tri thức mới, vận dụng tri thức có để phụng sự xã hội.

Đảm bảo sự công bằng và cơ hội tiếp cận giáo dục đại học cho nhóm sinh viên kém ưu đãi.

Những trụ cột chính cho phát triển giáo dục đại học

Sau khi giới thiệu về bối cảnh giáo dục ĐH Việt Nam, GS Châu cho biết, có 4 giá trị cốt lõi mà nhóm nghiên cứu xác định cho giáo dục ĐH Việt Nam.

Thứ nhất, là đáp ứng hiệu quả và linh động những đòi hỏi của xã hội và đóng góp vào tăng năng lực cạnh tranh quốc gia cũng như sự thịnh vượng của người dân.

Thứ hai, hội nhập với thế giới, hướng tới những giá trị nhân bản chung của nhân loại, đồng thời bảo tồn những giá trị truyền thống của Việt Nam.

Thứ ba, tìm ra tri thức mới, vận dụng tri thức có để phụng sự xã hội.

Cuối cùng, đảm bảo sự công bằng và cơ hội tiếp cận GD ĐH cho nhóm sinh viên kém ưu đãi.

Để hiện thực hóa những giá trị này, nhóm nghiên cứu đề xuất 3 trụ cột cho sự phát triển giáo dục ĐH Việt Nam bao gồm: Quản trị, Tài chính và Năng lực hệ thống./.