Lần đầu đến Đài, Bác nói: Hồ Chí Minh không phải là người bán nước

Ngày 5 tháng 3 năm 1946, tại làng Canh (Hà Đông) Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp mở rộng nhất trí tán thành chủ trương “hòa để tiến” quyết định tạm thời hòa hoãn với thực dân Pháp.

16 giờ, ngày 6 tháng 3 năm 1946, tại số nhà 38 Lý Thái Tổ (Hà Nội) Hiệp định sơ bộ Pháp Việt được ký kết. Theo đó chính phủ Pháp công nhận nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là một quốc gia tự do nằm trong khối Liên hiệp Pháp. Nước Việt Nam có chính phủ, nghị viện, quân đội và tài chính riêng. Việc thống nhất Việt Nam sẽ được quyết định bằng trưng cầu ý dân. Việt Nam đồng ý để 15.000 quân Pháp vào thay thế quân Tưởng. Quân Pháp phải rút khỏi Việt Nam sau 5 năm, mỗi năm rút một phần năm. Quân đội hai bên ngừng bắn và ở nguyên vị trí. Hai bên sẽ mở cuộc đàm phán tại một trong ba địa điểm: Hà Nội, Sài gòn hoặc Pa ri.

Bác Hồ với các nghệ sĩ Đài Tiếng nói Việt Nam (Ảnh tư liệu)

Đây là hiệp định ngoại giao đầu tiên của Chính phủ ta được ký kết có sự chứng kiến của đại diện Trung hoa dân quốc, Mỹ và Anh.

Tình hình chính trị lúc này hết sức phức tạp. Các đảng phái phản động ra sức xuyên tạc, cho là chính phủ Việt Minh thỏa hiệp với Pháp, thậm chí còn xúc phạm Hồ Chủ tịch là “bỏ rơi Nam Bộ” là “bán nước”. Cán bộ tuyên truyền lo lắng, lúng túng, nhân dân hoang mang.

Ngày 9 tháng 3 năm 1946, Thường vụ Trung ương Đảng ra chỉ thị “Hòa để tiến” giải thích cho cán bộ, đảng viên và nhân dân hiểu rõ chủ trương tạm thời hòa hoãn với Pháp và chỉ ra những nhiệm vụ cần kíp trước mắt.

Cũng ngày 9 tháng 3, trong khi Đài chuẩn bị chương trình phát thanh buổi trưa thì Bác đến phòng bá âm đặt tại số 4 Phạm Ngũ Lão, sau Nhà hát lớn Hà Nội.

Ông Lê Quang Lân, công nhân kỹ thuật đầu tiên của đài Bá âm nhớ lại: Lúc bấy giờ, ông Nguyễn Văn Nhất, biên tập viên kiêm phát thanh viên đầu tiên của Đài đang chuẩn bị đọc thẳng bản tin trưa thì được lệnh Bác Hồ đến phát biểu. Bác đến bất ngờ, chỉ có cận vệ đi theo. Ông Nhất không biết nội dung Bác sắp nói nên giới thiệu gọn gàng: “Mời đồng bào lắng nghe Hồ Chủ tịch nói chuyện.” Nói xong ông Nhất lặng lẽ rời khỏi ghế. Bác nhẹ nhàng ngồi trước micro. Giọng Bác ấm và xúc động: “Thưa đồng bào, chiến sỹ Nam Bộ, thưa đồng bào cả nước.” Bác giải thích ngắn gọn vì sao có hiệp định sơ bộ mùng 6 tháng 3. Bác khuyên đồng bào bình tĩnh, không nghe kẻ địch xuyên tạc, phải đoàn kết rộng rãi, tin tưởng Chính phủ sẽ chèo lái con thuyền Việt Nam qua cơn sóng gió này, hãy muôn người như một, đồng lòng, đồng sức, xiết chặt hàng ngũ xung quanh Chính phủ đưa cách mạng đến thắng lợi. Cuối cùng Bác dừng lại, nhìn mọi người trong phòng bá âm rồi xúc động nói: “Đồng bào hãy tin rằng Hồ Chí Minh không phải là người bán nước!”

Sau đó ít lâu trước khi lên đường sang Pa ri, với tư cách là thượng khách của nước Pháp, Bác Hồ gửi thư cho đồng bào Nam Bộ qua làn sóng đài Tiếng nói Việt Nam:

“… Tôi xin đồng bào cứ bình tĩnh. Tôi xin hứa với đồng bào rằng Hồ Chí Minh không phải là người bán nước.

Đồng bào Nam Bộ đã hy sinh, tranh đấu mấy tháng trường để gìn giữ non sông cho toàn nước Việt Nam. Cho nên đồng bào cả nước đều phải nhớ ơn đồng bào Nam Bộ.

Đồng bào Nam Bộ là dân nước Việt Nam

Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý đó không bao giờ thay đổi.”[i]

Theo ông Nguyễn Văn Nhất, bà Dương Thị Ngân và ông Lê Quang Lân đây là lần đầu tiên Bác Hồ đến Đài Tiếng nói Việt Nam./.