Có một "hòn vọng phu", một đóa hoa bất tử...

• Truyền thuyết về lòng chung thủy

Và cũng hơn 40 năm qua, chị đã lặn lội hàng vạn cây số để tìm hài cốt người yêu, mong anh được an nghỉ nơi quê nhà. Người phụ nữ đó là Phùng Thị Huệ, cựu thanh niên xung phong, sinh năm 1950 ở thôn Hội Tiến, xã Xuân Hội, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.

Từ một lời hẹn thề hòa bình

Năm 1968, khi vừa tròn 16 tuổi, chị Phùng Thị Huệ đã tình nguyện gia nhập Thanh niên xung phong đoàn 557, C18N5, vượt suối trèo đèo theo dãy Trường Sơn vào phía nam Bình Trị Thiên chiến đấu. Suốt 4 năm tham gia chiến đấu, Huệ nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của Đặng Xuân Thọ - một đồng đội ở cùng đơn vị. Hai trái tim cùng hòa nhịp yêu thương lúc nào không hay. Họ đã trao nhau lời thề sắt son, cùng hẹn ước khi đất nước được hoàn toàn giải phóng sẽ cùng trở về xây dựng hạnh phúc.

Chị "sống" cùng anh qua di ảnh và những trang nhật ký

Giữa cuộc chiến đấu, Phùng Thị Huệ bị thương và trở về quê tham gia công tác sản xuất, hoạt động đoàn đội. Còn Đặng Xuân Thọ đi học Trung học Hàng Hải ở Hải Phòng. Hơn một năm sau, mẹ và em trai anh Thọ bị trúng bom và mất ở quê nhà, anh Thọ lại nghỉ học, nhập ngũ lên đường vào Nam chiến đấu.

Ngày hành quân vào Nam, anh bước lên xe và chỉ kịp nói: “Em ở nhà chờ anh trở về”. Chị trả lời: “Anh cứ an tâm lên đường, em ở nhà dù 5 năm, 10 năm, 20 năm hay cả cuộc đời, em vẫn chờ anh trở về”.

Từ ngày xa anh, đêm nào chị cũng mơ thấy anh. Nhưng rồi một ngày, tin dữ ập đến khi chị nhận được giấy báo tử của em trai mình là Phùng Thanh Bình cùng người yêu. Kể từ đó, năm tháng đi qua, tuổi thanh xuân cũng không còn, bố mẹ thúc giục đi lấy chồng nhưng chị luôn tìm cách từ chối. Không lấy chồng, chị xin bố mẹ cho ra ở riêng bên bờ sông Lam trong căn nhà 2 gian nhỏ để đặt bàn thờ và di ảnh của anh. Chị cũng tự hứa với lòng mình sẽ quyết tâm đi tìm mộ anh.

Bao nhiêu năm làm lụng, chị tích cóp tiền của định xây nhà thờ cho anh, nhưng năm 1989, một cơn lũ khủng khiếp tràn qua vùng quê chị, cuốn trôi hết toàn bộ tài sản. Không nản chí, chị vẫn ngày ngày đi bán cá kiếm tiền, dựng một túp lều nhỏ ven dòng sông Lam để có chỗ đặt bàn thờ cho người yêu. Dù chưa một lần được làm vợ, làm mẹ nhưng chị tự coi mình là con dâu của gia đình anh. Hằng năm, cứ đến ngày anh hy sinh và ngày Thương binh - liệt sỹ 27/7, chị đều làm giỗ cho anh cẩn thận.

Di ảnh liệt sỹ Đặng Xuân Thọ

Những lúc nhớ anh, chị vẫn giở sổ viết những dòng nhật ký đẫm nước mắt. “Đã mấy chục năm trôi qua, cứ đến ngày giỗ của anh và ngày Thương binh - liệt sỹ là em lại nghẹn ngào khóc thầm. Điều em mong mỏi nhất là cầu mong vong hồn anh báo tin cho em biết, để em tìm được hài cốt của anh” - chị Huệ lần giở cho tôi xem cuốn nhật ký của mình.

Sau khi đất nước thống nhất, đến năm 1976, chị tự mình đi tìm mộ anh. Trên tay chị cầm tờ giấy báo tử số 215 do Đại tá Hồ Bá Phúc ký ngày 1/6/1974, ghi vỏn vẹn mấy dòng: Báo ân liệt sĩ Đặng Xuân Thọ, hy sinh ngày 26/1/1973, tại mặt trận phía Nam, thi hài mai táng gần khu vực riêng của đơn vị gần mặt trận.

40 năm đi tìm hài cốt người yêu

Suốt 40 năm qua, chị sống chắt chiu từng đồng lương ít ỏi để tìm hài cốt người yêu. Cũng chừng ấy năm, chị đã hàng chục lần tự mình đi tìm mộ anh. Chị đi khắp Quảng Trị, Đồng Nai, Tây Nguyên rồi Tây Ninh, khắp các nghĩa trang Trường Sơn, Việt Lào, Đường 9 và bìa rừng Trường Sơn, nhưng vẫn chưa tìm thấy hài cốt anh Thọ.

“Bây giờ, nếu kể về những nghĩa trang, địa điểm tôi đã đi để tìm hài cốt của anh thì không thể nhớ nổi. Chỉ biết rằng, từ các tỉnh Hà Nam, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh… vào Quảng Trị, Tây Nguyên, Nam Bộ… tôi đều đã đặt chân đến. Đã nhiều lần, người thân thấy tôi đi lại vất vả, khó khăn quá bảo tôi hãy dừng lại, nhưng một ngày chưa tìm được anh là tôi chưa thể an lòng”, chị Huệ tâm sự.

40 năm chung thủy với người đã khuất

Chị kể, gian khổ nhất là những lúc một mình, chị vẫn liều băng rừng lội suối để đi đến những nghĩa trang, những bãi chiến trường năm xưa ở chốn rừng thiêng nước độc tận Tây Nguyên để tìm tung tích hài cốt người yêu. Không ít lần, chị đi một mình vào đến rừng sâu thì trời tối và không kịp quay trở ra nên đành đánh liều ngủ lại trong rừng hoang vắng. Lại có lần, đi đường xa vừa hết tiền vừa hết cả lương khô, nước uống dự trữ trong ba lô nên chị kiệt sức và may mắn được người dân giúp đỡ. Vất vả, gian nan thì không kể nổi nhưng tất cả không hề làm nhụt được ý chí và nghị lực của chị.

Chưa tìm thấy hài cốt người yêu, trong lòng chị lo lắng không yên. Mỗi năm, chị đều bắt xe vào tận Quảng Trị, mong tìm được tung tích về hài cốt người chiến sỹ quả cảm. Còn lúc ở nhà, chị lại chăm chú đọc báo, xem TV, nghe đài, đến mục “Nhắn tìm đồng đội” là chị lại mở sổ ghi chép, lòng sắt son một niềm tin sẽ có ngày mình tìm được mộ người yêu.

Rồi bao công sức của chị cũng đã được đền đáp khi đến ngày 22/8/2010, tâm nguyện của chị trở thành sự thật. Nghe được tin có người báo, chị cùng 3 người em của liệt sỹ Đặng Xuân Thọ vào đến xã Hậu Mỹ, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang và tìm được mộ anh. Sau đó, chị đưa anh về an nghỉ tại nghĩa trang xã Xuân Mỹ, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.

Đó cũng chính là ngày vui nhất với chị Huệ trong suốt hơn 40 năm qua, bởi chị thấy an lòng khi đã được ở bên anh và hằng ngày thắp hương cho anh. Nhiều người đã ví tình yêu son sắt của người con gái ấy với đóa hoa bất tử - một loài hoa muôn đời vẫn luôn sống trọn nghĩa vẹn tình. Và người con gái ấy mãi là hòn vọng phu vẫn thủy chung đợi chờ qua bao năm tháng./.