Những “cỗ máy” phá đường đến từ bên kia biên giới

Từ thông tin tố giác của bạn đọc, VOV phát hiện một “qui trình” nhập khẩu xe tải hạng nặng với thùng xe “khủng” bất chấp Thông tư 31, 32 của Bộ GT-VT, ngày đêm phá nát các tuyến đường giao thông nội địa. 

Xe quá khổ ào ạt... qua biên

Nhằm chấm dứt tình trạng xe quá khổ được nhập về phá nát đường nội địa, ngày 9/8/2012, Bộ trưởng Bộ GT-VT Đinh La Thăng ký ban hành Thông tư 32 qui định cụ thể kích thước giới hạn thùng chở hàng ô tô tải tự đổ..., giao cho Cục Đăng kiểm Việt Nam thực thi. Sau 45 ngày, Thông tư 32 bắt đầu có hiệu lực, hoạt động nhập khẩu xe tải hạng nặng đột nhiên “im ắng”. Nhưng chỉ là sự “im ắng” tạm thời, để rồi không lâu sau đó, xe tải tự đổ có kích thước thùng “khủng” bất chấp Thông tư 32 lại tấp nập nhập về. Nhìn vào biểu đồ nhập khẩu của cơ quan hải quan và cơ quan đăng kiểm có thể thấy rõ sự tăng đột biến xe tải tự đổ từ tháng 5/2013. Cụ thể, nếu tháng 10/2012, tháng trước thời điểm Thông tư 32 bắt đầu có hiệu lực, số xe tải tự đổ nhập về là 149 xe, thì cả 5 tháng sau đó (từ tháng 12/2012 đến tháng 4/2013) tụt xuống chỉ còn 45 xe, trong đó có 35 xe quá khổ; rồi tháng 5/2013, lại vọt lên 145 xe, trong đó có 24 xe quá khổ.

Xe khẩu xe tải hạng nặng với thùng xe “khủng” bất chấp Thông tư 31, 32 của Bộ GT-VT qua cửa khẩu Hữu Nghị

Cũng vào thời điểm đó, trên đường phố Thủ đô, cũng như nhiều tuyến quốc lộ, một thực tế dễ nhận là các "hung thần" xe quá tải ngang nhiên phá nát đường phố trước bức xúc của người dân và sự “bất lực” của các cơ quan chức năng. Một lần nữa, quy trình kiểm soát xe tải nhập khẩu nhằm hạn chế tình trạng xe quá khổ, quá tải lưu hành trong nội địa lại thủng một lỗ to tướng.

Trong vai doanh nghiệp có nhu cầu mua số lượng lớn xe Dongfeng, Howo có xuất xứ từ Trung Quốc, phóng viên VOV đã tìm tới kho hàng KeLen của Cty TNHH KeLen Việt Nam, có địa chỉ tại Km 18 + 500 Quốc lộ 5. Kho hàng và bãi xe Kalen rộng hơn 1ha, bày bán xe Dongfeng, Howo. Toàn bộ thùng xe đã được tháo khung xe. Ông Nghiêm Đức Tiến, Phụ trách kinh doanh của Cty này khẳng định, hiện các doanh nghiệp nhập khẩu phải thực hiện nghiêm Thông tư 32 nên không nhập xe có thùng to nữa. Nhưng ông Tiến lại “bật mí”: “Các anh nên mua xe ở đây, bởi giá tốt. Muốn có thùng to không khó…”.

Tại Cửa khẩu Hữu Nghị, tỉnh Lạng Sơn, trái với lời khẳng định của ông Nghiêm Đức Tiến, phóng viên VOV tận mắt chứng kiến những xe tải hạng nặng Dongfeng, Howo có thùng ben kích thước “khủng”  vẫn được nhập khẩu về Việt Nam. Dù là xe 2 chân, 3 chân, 4 chân… chúng đều có đặc điểm chung là thùng xe có chiều cao khoảng 2m, giống hệt chiều cao của các xe đã nhập về trước thời điểm Thông tư 32 có hiệu lực. Tuy nhiên, điểm khác biệt là thành thùng xe cũ thì kết cấu liền một mảnh cao 2m, còn thành thùng xe mới thì được thiết kế thành hai tầng 700 + 1.300, ghép lại với nhau cũng vươn tới độ cao... 2m! Với loại 4 chân, có trọng lượng bản thân 20,25 tấn, thùng xe có kích thước: Dài x rộng x chiều cao là 7.800 x 2.300 x 2.000.

Sau nhiều ngày “mật phục” ở Cửa khẩu Hữu Nghị, phóng viên VOV phát hiện một “dòng chảy” xe nhập khẩu có thùng xe kích thước “khủng” như sau: Mỗi lô xe khoảng 10 -15 chiếc nối đuôi nhau qua Cửa khẩu Hữu Nghị, chạy thêm khoảng 500m nữa liền vào bãi tập kết của Hải quan Hữu Nghị, nằm cạnh Bưu điện Hữu Nghị. Sau đó, những chiếc xe này lại nối đuôi nhau đi ra khỏi bãi tập kết, chạy thẳng vào nội địa mà không gặp phải bất cứ sự ngăn chặn nào của các cơ quan chức năng mặc dù có kích thước vi phạm quy định của Thông tư 32. Tại sao?

Biến thùng to thành... thùng nhỏ

Lọt qua cửa khẩu, những chiếc xe có thùng kích thước khủng Dongfeng, Howo chạy sâu vào nội địa, tập kết tại các showroom, kho hàng… của các công ty nhập khẩu. Theo qui định tại Thông tư 31, ngày 16/4/2011, sau khi nộp bộ hồ sơ đăng ký kiểm tra, cá nhân và doanh nghiệp nhập khẩu sẽ thống nhất với cơ quan đăng kiểm thời gian và địa điểm kiểm tra để được cấp Chứng chỉ chất lượng xe nhập khẩu. Chính vì vậy, doanh nghiệp nhập khẩu đã “vô tư” vi vu xe vào nội địa và có điều kiện “phù phép” cho thùng xe có kích thước phù hợp với quy định của Thông tư 32. Họ đã làm như thế nào?

Nối thêm phần sát-xi, thùng xe có chiều dài 10,8m. Thể tích thùng xe "khủng" đạt 78,89m3

Đối với xe có thành thùng liền, họ cho tháo toàn bộ thùng xe, đem giấu đi; đối với xe có thành thùng xe có kết cấu 2 miếng, tháo miếng ghép phía trên khiến chiều cao của thành thùng xe được hạ xuống, đạt chuẩn 0,65 - 0,7m.

Để chứng kiến trò gian của công ty nhập khẩu xe, phóng viên VOV tìm cách tiếp cận các lô xe mới được nhập về và ghi được những bằng chứng sống động.

Ngày 11/5/2013, trong vai người mua hàng, phóng viên VOV đã đến showroom Khang Thịnh, tại cụm công nghiệp Ngọc Hồi, Km14, Quốc lộ 1A, Ngọc Hồi (Hà Nội). Người bảo vệ ở đây cho biết, nhân viên kinh doanh đi vắng nên anh không biết giá cả. Theo quan sát của phóng viên, khuôn viên của showroom không được rộng rãi nên toàn bộ số xe mới nhập phải đưa ra phía ngoài để tháo rời thùng xe, tháo bỏ miếng ghép phía trên của thành thùng xe. Cụ thể: Toàn bộ xe 3 chân, 4 chân màu xanh dương đã được tháo rời thùng xe. Có 4 chiếc xe 2 chân Dongfeng màu vàng có thùng to đang được các công nhân mặc áo xanh tháo bỏ miếng ghép phía trên của thành thùng xe. Miếng ghép được tháo rời, các công nhân tiếp tục khiêng những miếng ghép này sang ô đất trống bên cạnh Showroom Khang Thịnh. Có một chiếc xe 2 chân Dongfeng có thùng xe kích thước “khủng”, nằm sát biển thương hiệu Khang Thịnh COLTD, miếng ghép phía trên của thành thùng xe chưa được tháo bỏ. Tuy nhiên, quay trở lại vào ngày hôm sau, phóng viên VOV đã thấy thùng xe của chiếc xe này đã được “phù phép” từ kích thước “khủng” thành kích thước “hiền lành”.

Cũng tương tự, ngày  17/5/2013, tại Kho hàng KeLen nằm trên Quốc lộ 5, thùng xe của tất cả các xe 3 chân, 4 chân đều đã được tháo khỏi thân xe.

Biến quá khổ thành... “khủng long”

“Qui trình” biến xe thùng to thành thùng nhỏ kể trên được thực hiện để qua mặt cơ quan đăng kiểm, đảm bảo xe được cấp Chứng chỉ chất lượng và bảo vệ môi trường. Còn khi bán xe cho khách hàng, các doanh nghiệp nhập khẩu lại làm “qui trình” ngược lại để hấp dẫn khách hàng. Có nghĩa là, xe nhập khẩu nhập về đã có kích thước thùng xe nguyên bản vượt quá qui định của Thông tư 32, lại được tiếp tục “gia cố” “khủng” hơn để chở được nhiều hàng.

Xưởng chế thùng xe "khủng"

Trở lại Kho hàng KeLen, chúng tôi ngỏ lời mua một đội xe gồm 5 chiếc Dongfeng 4 chân nhưng với điều kiện là phải có thùng xe thật “khủng”.  Ông Nghiêm Đức Tiến cho biết: Mỗi chiếc Dongfeng 4 chân không có thùng xe có giá 1,17 tỷ đồng, “còn các anh muốn có thùng xe “khủng”, tùy từng loại, chỉ cần đầu tư thêm 150 - 200 triệu là có thùng xe ưng ý…”. Vờ ưng thuận phương án này, chúng tôi cùng ông Tiến rời bãi xe KeLen, đi thêm 5km nữa tới xưởng đóng thùng xe của Công ty TNHH DVTN & Vận tải Hải Việt tại xã Tân Lập, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên. Tại đây, trước yêu cầu muốn có một thùng xe “khủng” của chúng tôi, một nhân viên phụ trách kỹ thuật sau một hồi tính toán đã đưa ra con số 200 triệu đồng. Dẫn chúng tôi ra sân, kỹ thuật viên này cho chúng tôi “mục sở thị” một chiếc xe Dongfeng 3 chân đã được xưởng đóng thùng xe kích thước “khủng” theo yêu cầu của một chủ xe ở Thanh Hóa. Anh kỹ thuật viên còn hào hứng cho biết: “Chúng tôi còn phải đóng thêm 5 chiếc nữa theo yêu cầu của chủ xe”.

 Cũng theo lời giới thiệu của anh kỹ thuật viên, chiếc xe Dongfeng 3 chân trước mắt chúng tôi có chiều dài thùng 9,8m, khi chở hàng sẽ nối thêm sát-xi nữa thì dài thành 10,8m; chiều cao của thùng xe “ngất ngưởng” 3,5m; chiều rộng vào khoảng 2,3m. Tính ra, thùng xe “khủng long” này có thể tích tới 78,89m3.  Chúng tôi thật sự “choáng” và không thể không đặt câu hỏi về độ an toàn khi cho “khủng long” tham gia giao thông, nhất là phần sát-xi nối thêm có thể bị gãy. Anh nhân viên kỹ thuật cười cười: “Đúng là thùng xe dài, khi chở hàng nặng và chuyển hướng lái xe sẽ có cảm giác hơi bị trẹo tay, xe bị văng. Nhưng về độ bền của sát-xi thì bảo đảm có chở đến 50 - 70 tấn hàng cũng không bị gãy…”. Nghe vậy, chúng tôi lặng im và nghĩ tới những tuyến đường, cây cầu sẽ quằn quại như thế nào vì những chiếc xe này. Tưởng chúng tôi đang lo nghĩ tới vấn đề kiểm định thường kỳ, nhân viên kỹ thuật liền tận tình hướng dẫn chúng tôi cách “qua mặt” Cục Đăng kiểm Việt Nam, rằng: “khi đưa xe đi kiểm định, các anh chỉ cần tháo sát-xi và tháo bớt chiều cao của thùng xe là xong…”.

Theo khảo sát của chúng tôi, nhu cầu của thị trường về xe 2 chân, 3 chân, 4 chân Dongfeng, Howo là khá lớn. Tùy từng sản phẩm, giá một chiếc xe tải hạng nặng dao động từ 670 triệu  đến 1,4 tỷ đồng. Sau khi trừ đi thuế, chi phí khác, mỗi doanh nghiệp có thể bỏ túi 200 - 300 triệu đồng/xe. Đấy là chưa kể lợi nhuận mà các doanh nghiệp tiếp tục thu được sau khi thực hiện “dịch vụ” đóng cho thùng xe “khủng” hơn.

Cũng theo điều tra của chúng tôi, các doanh nghiệp nhập khẩu buộc phải mua xe Dongfeng, Howo vì loại xe này hấp dẫn chính ở thùng to, chở được nhiều hàng; với doanh nghiệp chuyên san lấp mặt bằng thì thực sự là sự lựa chọn số 1. Một doanh nghiệp đề nghị giấu tên cho hay: "Nếu thực hiện đúng luật, chở đúng tải thì chỉ có ăn cám! Đội xe trị giá cả tỷ đồng có nguy cơ thành đống sắt vụn. Hiện nay, các doanh nghiệp vận tải đang cạnh tranh nhau gay gắt khiến giá thành vận tải đang bị đưa xuống thấp quá mức. Do đó, không còn cách nào khác, chủ xe buộc phải chỉ đạo lái xe chở quá tải để tiết kiệm chi phí. Điều này lý giải vì sao đội xe Dongfeng, Howo đang ngày càng đông, chiếm số lượng áp đảo trên thị trường…”.

Đến đây, bất kỳ ai quan tâm đến “cuộc chiến” chống xe quá khổ, quá tải đang ngày đêm phá nát hệ thống giao thông đường bộ Việt Nam, không thể không đặt câu hỏi: Vì sao những chiếc xe “khủng long” lại lọt qua sự kiểm soát của các cơ quan chức năng và hoành hành trên các tuyến đường?./.

Kỳ sau: “Thượng phương bảo kiếm” chém vào… hư vô!