Quy hoạch GDĐH: Những nhóm ngành nào sẽ được ưu tiên đầu tư trọng điểm?
VOV.VN - Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn, bên cạnh nhóm ngành về sư phạm và đào tạo sức khỏe, quy hoạch lần này cũng ưu tiên phát triển các chương trình đào tạo STEM.
Mới đây Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã ký Quyết định số 452/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đối tượng quy hoạch là các cơ sở giáo dục đại học theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học (Luật số 34/2018/QH14) và các trường cao đẳng sư phạm, không bao gồm các cơ sở giáo dục đại học thuộc Bộ Công an và Bộ Quốc phòng, với phạm vi quy hoạch trên toàn bộ lãnh thổ quốc gia.

PGS.TS Nguyễn Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD-ĐT) cho biết, quy hoạch hướng tới quy mô trên 3 triệu người học, đạt 260 sinh viên và 23 học viên sau đại học trên một vạn dân, tỷ lệ học đại học trên số người trong độ tuổi 18 - 22 đạt 33% trong đó không tỉnh nào có tỷ lệ thấp hơn 15%.
Quy hoạch cũng nhằm nâng cấp, phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm với định hướng cơ cấu như sau: Các cơ sở giáo dục đại học công lập đóng vai trò nòng cốt, chiếm khoảng 70% quy mô đào tạo.
Trong mạng lưới, từ 50 đến 60 cơ sở giáo dục đại học đào tạo tới trình độ tiến sĩ, trong đó khoảng 50% phát triển theo định hướng nghiên cứu.
Về phương án sắp xếp, phát triển các cơ sở giáo dục đại học, PGS.TS Nguyễn Anh Dũng cho biết sẽ củng cố, sắp xếp và tăng cường năng lực đối với các cơ sở giáo dục đại học hiện có, sắp xếp, thu gọn số đầu mối cơ sở giáo dục đại học công lập, sắp xếp, củng cố hoạt động của các phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học. Sắp xếp, phát triển các cơ sở giáo dục đại học trực thuộc bộ, ngành, cơ quan trung ương (trừ Bộ Giáo dục và Đào tạo) và các cơ sở giáo dục đại học trực thuộc ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
"Quy hoạch cũng khuyến khích thành lập mới, mở rộng mạng lưới cơ sở giáo dục đại học tư thục, phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học tư thục, phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học nước ngoài có uy tín nhất là các cơ sở giáo dục đại học chuyên đào tạo các ngành khoa học, kỹ thuật và công nghệ. Tập trung đầu tư nâng cấp, phát triển các đại học quốc gia và đại học vùng đạt chất lượng và uy tín ngang tầm khu vực và thế giới", PGS.TS Nguyễn Anh Dũng thông tin.
Cũng theo Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, với mạng lưới cơ sở giáo dục đại học đào tạo giáo viên, quy hoạch xác định phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học đào tạo giáo viên đạt quy mô từ 180.000 đến 200.000 người học trong đó khoảng 85% ở trình độ đại học và 15% ở trình độ cao đẳng, phân bố quy mô tại các vùng; dự kiến có từ 48 đến 50 cơ sở giáo dục đại học trong đó nêu rõ vai trò của các cơ sở Giáo dục đại học chủ chốt đào tạo giáo viên (14 cơ sở) và các cơ sở Giáo dục đại học trực thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và một số cơ sở Giáo dục đại học khác.
Mạng lưới cơ sở giáo dục đại học đào tạo các lĩnh vực STEM, phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học đào tạo các lĩnh vực STEM đạt quy mô hơn 1 triệu người học, trong đó khoảng 7% trình độ thạc sĩ (và trình độ tương đương) và 1% trình độ tiến sĩ.
Tập trung đầu tư nâng cấp, phát triển 5 cơ sở giáo dục đại học công lập có năng lực, uy tín hàng đầu về đào tạo, nghiên cứu một số ngành, lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ then chốt, mũi nhọn để trở thành các cơ sở giáo dục đại học trọng điểm quốc gia về kỹ thuật và công nghệ, có chất lượng và uy tín ngang tầm khu vực, trong đó Đại học Bách khoa Hà Nội được xếp vào nhóm cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á.
Tiếp tục phát triển 3 trường đại học xuất sắc được thành lập theo hiệp định liên chính phủ giữa Việt Nam và một số quốc gia khác thành các cơ sở giáo dục đại học định hướng nghiên cứu với mức độ quốc tế hóa cao, trọng tâm là những ngành khoa học, kỹ thuật và công nghệ tiềm năng.
Mạng lưới cơ sở giáo dục đại học đào tạo các lĩnh vực trọng điểm khác, phát triển mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học đào tạo các ngành thuộc lĩnh vực sức khỏe, tăng quy mô đào tạo từ 180.000 đến 200.000 người học đại học.
Hình thành, phát triển các mạng lưới cơ sở giáo dục đại học theo từng lĩnh vực trọng điểm, then chốt khác theo chiến lược phát triển đất nước, chiến lược phát triển các ngành kinh tế - xã hội, đặc biệt các ngành, lĩnh vực cần ưu tiên phát triển theo chương trình hành động của Chính phủ thực hiện các nghị quyết của Đảng.
Bên cạnh đó, quy hoạch cũng xác định, hình thành và phát triển các mạng lưới cơ sở giáo dục đại học theo vùng, tiểu vùng, lấy các đại học quốc gia, đại học vùng và các cơ sở giáo dục đại học trọng điểm làm nòng cốt, tăng cường liên kết trong mạng lưới và gắn kết với cơ sở nghiên cứu, khu vực công nghiệp và doanh nghiệp, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội của vùng và các địa phương lân cận.
Hình thành các trung tâm giáo dục đại học lớn trên cơ sở nâng cấp, phát triển và liên kết các cơ sở giáo dục đại học, khu đô thị đại học, cụm đại học tại 4 vùng đô thị lớn (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ).
Đặc biệt sẽ phát triển hệ thống giáo dục đại học số quốc gia, tạo đột phá thực hiện mục tiêu tăng quy mô, nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo; hình thành mạng lưới cơ sở giáo dục đại học theo ngành, lĩnh vực trọng điểm trên hệ thống giáo dục đại học số quốc gia.
Quy hoạch không phải để giải thể mà để đầu tư, củng cố, hiện đại hóa các cơ sở giáo dục đại học
Nói về quy hoạch sắp xếp mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học và cao đẳng sư phạm, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh, một trong những kỳ vọng lớn nhất của quy hoạch lần này không phải để giải thể các trường hay làm các trường tổn thương, mà mục tiêu trước hết là để có quy hoạch, để được đầu tư, củng cố và hiện đại hóa các cơ sở giáo dục đại học. Hướng tới năm 2030 không có trường nào không đạt chuẩn. Ngoài ra, quy hoạch còn để các trường được mở rộng không gian phát triển, được đầu tư cơ sở vật chất. Đặc biệt các trường đại học quốc gia, đại học vùng, các trường trọng điểm sẽ được nâng cao năng lực, nâng cao chất lượng, mở rộng quy mô. Đây là điều quan trọng nhất của quy hoạch lần này.
Theo Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, bên cạnh nhóm ngành về sư phạm và đào tạo sức khỏe, quy hoạch lần này cũng ưu tiên phát triển các chương trình đào tạo STEM. Chủ trương của Đảng, Nhà nước là phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia làm động lực phát triển. Do đó các lĩnh vực được xếp vào STEM như Toán, Công nghệ, Khoa học, Kỹ thuật là những ngành đào tạo trọng điểm.
Nói về tiêu chí lựa chọn các trường trọng điểm quy hoạch để đầu tư, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết, chỉ còn 5 năm nữa là bước vào năm 2030, nếu quy hoạch chỉ đưa ra tiêu chí, trường nào đạt yêu cầu sẽ được lựa chọn là trọng điểm sẽ rất khó, mất nhiều thời gian. Do đó, quy hoạch đã lựa chọn những ngành, lĩnh vực trọng điểm và các trường đại học trọng điểm để đầu tư.
Tiêu chí lựa chọn để đầu tư cũng cần dựa trên hiệu quả, các trường được chọn là các cơ sở có uy tín, nhất là trong các lĩnh vực trọng điểm. Quy hoạch cũng chỉ đưa ra các đại học quốc gia, đại học vùng, các cơ sở đào tạo trọng điểm về sư phạm, kỹ thuật công nghệ. Với nhóm ngành về sức khỏe, dự kiến Bộ Y tế sẽ xây dựng đề án phát triển trọng điểm từ 3-5 trường.
“Quan điểm đầu tư trọng điểm luôn được nhắc đến trong các chủ trương, chính sách của Nhà nước để có thể thực hiện hiệu quả. Vì thế, các trường có uy tín là tiêu chí quan trọng nhất để lựa chọn trở thành các đại học trọng điểm trong từng lĩnh vực, trong từng vùng. Điều này cũng không có nghĩa là các trường đại học khác không có cơ hội, mà vẫn còn rất nhiều các chương trình khác để đầu tư”, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh.